راههای پیشگیری از آسم کودکان

راههای پیشگیری از آسم کودکان چیست ؟

آیا میتوان راهی پیدا کرد تا کودکمان به آسم مبتلا نشود آسم یکی از علل شایع غیبت کودکان از مدرسه است این غیبت شاید تا ۲۵ درصد مربوط به آسم باشد.علت ۳۳ درصد بیماری های مزمن کودکان کمتر از ۱۷ سال آسم می باشد. آسم کودکان اغلب در ۵ سال اول زندگی ظاهر می شودو تجربیات نشان می دهد که تقریبا ۵۰ درصد کودکان علائم آسم را قبل از دو سالگی نشان می دهند.آسم کودکان برعکس بالغین در پسران شایع تر از دختران و معمولا با عوامل آلرژن شدت می یابد و یا بروز می کند.

 عوامل محیطی موثر در بروز آسم:

یکی از عواملی که باعث بروز آسم می شود عوامل محیطی است که در بین عوامل محیطی استرس و اضطراب اصلی ترین عامل به وجود آورنده حملات آسم می باشد، اضطراب حالت هیجانی نامطلوبی است که معمولا با احساس دردناک و طولانی بیم و نگرانی همراه باشد البته سطح معینی از اضطراب نه فقط برای رویارویی با خطر، برنامه ریزی کردن، مطالعه، هوشیار بودن در هنگام امتحان و … ضروری است بلکه باید توجه داشت که ترس و اضطراب به صورت محدود می تواند بسیار مفید و لذت بخش باشد به هر حال در ورای این سطح معین، اضطراب به صورت عامل و مسئول تخریب موقعیت ها و نیز ایجاد حرکات و رفتارهای غیر انطباقی در می آید و مشکلاتی در تمرکز و حافظه به بار می آورد.

اضطراب، برخی رفتارهای ناشیانه و ناپخته مانند آسم را باعث می شود و فرد مبتلا نمی تواند با شرایط موجود زندگی و محیطش روبه رو شود و با آن ها کنار بیاید.هنگامی که فرد نسبت به کارآمدی عملکرد توانایی و استعداد خود در شرایط و یا در موقعیت جدیدی قرار می گیرد دچار نگرانی و تشویش و تردید می شود و این نگرانی ها و تشویش ها عامل به وجود آورنده حملات آسمی می شود البته آسم یک بیماری است که علت های آن می تواند ژنتیکی، روان شناختی، زیستی یا محیطی باشد که هر یک از عامل های ذکر شده می تواند هم در کودکی و هم در بزرگسالی به بروز آسم بینجامد.

● عوامل ایجاد آسم:

عوامل محیطی و ژنتیکی به عنوان دو عامل مؤثر در بروز بیماری آسم است در واقع نوعی تعامل بین زمینه های ژنتیکی و عوامل محیطی باعث بروز آسم می شود به علاوه ژن این بیماری در کروموزم های مختلف بدن تا کنون ردیابی شده است که از آن جمله می توان به کروموزم های شماره ۵ و ۱۱ اشاره کرد و اخیرا نیز ژنی به نام Adams ۳۳ در کروموزم شماره ۲۰ شناسایی شده است که محققان این ژن را نیز در بروز بیماری آسم مؤثر می دانند. 

ـ برخی تأثیرات مواد غذایی در ایجاد آلرژی در بدن:

اصولا غذاهایی مانند شیر گاو، لبنیات، ادویه جات، میوه جات ترش، ترشیجات. غذاهای دریایی مانند: میگو و ماهی، سفیده تخم مرغ، برخی از حبوبات، آجیل، فندق، گردو، بادام، پسته و … جزو مواد حساسیت زا محسوب می شود و توصیه می شود کسانی که بیماری آسم و یا آلرژی آن ها زمینه ارثی دارد و نسبت به این غذاها واکنش نشان می دهند از خوردن این غذاها اجتناب کنند.

همچنین استفاده بی رویه از داروهایی نظیر آنتی بیوتیک ها و مسکن ها که به صورت نامنظم مصرف می شود می توانند باعث بروز آلرژی گردد متأسفانه در خانواده های ما کلکسیونی از داروهای مختلف که در طول چند سال برای بیماران تجویز شده است نگهداری می شود در صورتی که بسیاری از این داروها نیز بعد از مدتی حساسیت زا می شود و مصرف آن ها برای افراد بسیار خطرناک است به طوری که برخی از این داروها می توانند فرد را دچار شدیدترین نوع حساسیت یا آنافلاکسی نمایند که این نوع حساسیت می تواند مرگبار نیز باشد.

● عوامل تحریک کننده:

عوامل تحریک کننده در بروز یا تشدید بیماری آسم را عوامل شیمیایی، آلاینده های موجود در هوای آلوده، دود سیگار، دود خودروها، دود آتش، بوی تند مانند: بوی عطر، ادکلن، بوی رنگ، بنزین، نفت و … و حتی تغییر ناگهانی دمای هوا برای ریه تحریک پذیر و بیماران مبتلا به آسم می تواند خطرناک باشد.

بخار آب بیش از اندازه نیز به دلیل آن که غلظت نسبی اکسیژن را کاهش می دهد و نقش محرک دارد ممکن است موجب تشدید علائم و حمله آسم شود.ویروس ها و عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی مانند سرما خوردگی، نیز جزو عواملی هستند که می توانند به عنوان محرک عمل کرده و در بلند مدت ایجاد آسم نمایند، و یا تشدید کننده آسم در افراد باشند.

● میزان شیوع بیماری آسم:

حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماری آسم در کودکان از نوع آلرژیک می باشد، در بزرگسالان نیز حدود ۵۰ درصد بروز بیماری آسم جنبه آلرژیک دارد و اصلی ترین عامل حمله آسم در کودکان و تشدید علائم آسم عفونت های ویروسی دستگاه، تنفسی مانند سرماخوردگی ها هستند در اوایل قرن بیستم آسم جزو بیماری های نادر محسوب می شد در حالی که هم اکنون آسم جزوشایع ترین بیماری های مزمن شناخته می شود و محققان آلودگی، پیچیدگی های بیماری استرس و هیجانات روحی زندگی جدید شهری را در بروز این اپیدمی قرن ۲۱ مؤثر می دانند.

متأسفانه شیوع بیماری آسم از۳۰ سال قبل رو به افزایش گذاشته است و در کشورهای صنعتی نیز درصد بالایی از مبتلایان را به خود اختصاص می دهد و در کشور ایران نیز میزان ابتلا به بین ۱۰ تا ۱۵ درصد تظاهرات بالینی آسم:

۱) احساس تنگی نفس
۲) فشردگی سینه
۳) سرفه های مکرر؛ خصوصا در هنگام شب و اوایل صبح و خس خس تنفسی جزو نشانه های اصلی آسم هستند که عمدتا به صورت متناوب ظاهر می شوند.لذا چنان چه شاهد بروز تکرار این علائم باشیم، احتمال ابتلا به آسم هست و باید به پزشک مراجعه شود. البته نوع بروز آسم در افراد مختلف متفاوت است و بروز این بیماری می تواند مزمن، تدریجی یا بسیار حاد و شدید و حتی مرگبار باشد.بنابراین تشخیص صحیح پزشک با کمک بیمار برای درمان بسیار مؤثر است، باید توجه داشت که تشخیص دیر هنگام، غلط و یا درمان ناصحیح و دیر هنگام آسم عوارضی در پی دارد که ممکن است منجر به گسترش آسم شود که این امر موجب تشدید تلفات آن در دنیا شده است.

راه های درمان و پیشگیری:

بهترین درمان در پزشکی، پیشگیری است، این اصل کلی و ثابت در آلرژی و آسم بیش از سایر بیماری ها صادق است چرا که آسم و آلرژی ها اگر چه شیوع زیادی دارند خوشبختانه قابل پیشگیری و درمان هستند.

پزشکان بهترین زمان پیشگیری از بروز بیماری آسم و آلرژی را دوران پیش از تولد می دانند چنان چه در خانواده ای زمینه بیماری و یا ارثی از بیماری آسم و آلرژی وجود داشته باشد توصیه می شود که مادران در زمان بارداری همواره از عوامل آلرژیک و عوامل تحریک کننده تطهیر آلودگی های محیطی، گرد و غبار، مصرف برخی داروها، مصرف غذاهای آلرژی زا و نیز از قرار گرفتن در معرض گرده افشانی گل ها پرهیز کنند و همچنین پس از تولد نوزاد نیز تأکید بر استفاده از شیر مادر در دو سال اول زندگی یا حداقل یک سال بسیار جدی است و این موضوع در خانواده هایی که زمینه ارثی آسم دارند بسیار توصیه می شود. به علاوه از دچار عفونی شدن کودکان به بیماری های عفونی و خصوصا ویروسی نیز جلوگیری کرد و حتی در کودکان مبتلا به آسم، تزریق سالانه واکسن آنفلوآنزا نیز توصیه می شود.