| پرکاری تیروئید یا تیروئید پرکار نوعی بیماری هورمونی مربوط به غده تیروئید می باشد که به علت افزایش میزان ترشح هورمون تیروکسین ایجاد می شود .پرکاری تیروئید بر خلاف اسم خود سبب افزایش سوخت و ساز بدن و در نتیجه لاغری در شما می شود .اگر می خواهید در مورد پرکاری تیروئید ،علایم و نشانه های آن ،نحوه تشخیص ،عوارض و روش های درمان آن بیشتر بدانید به ادامه سلامت وب امروز توجه بفرمایید. |
پرکاری تیروئید چیست؟
پرکاری تیروئید به علت افزایش میزان ترشح هورمون تیروکسین ایجاد می شود .این عارضه هورمونی باعث بیش فعالی غده تیروئید گشته و به همین علت منجر به ترشح بیش از حد هورمون تیروئید در بدن می شود .پرکاری تیروئید بیشتر در بین زنان 20 تا 40 سال شایع می باشد .این بیماری دارای علایم و نشانه های مخصوص به خود بوده و به وسیله روش های مختلفی قابل درمان می باشد .در ادامه به بررسی بیشتر این بیماری می پردازیم.
علائم و نشانه های ابتلا به پر کاری تیروئید
- ضعف عضلانی
- لرزش دست
- ضربان سریع قلب
- خستگی مفرط
- کاهش وزن
- اسهال
- افزایش تحریک‌پذیری
- اضطراب
- اختلالات بینایی
- بی‌نظمی در قاعدگی
- عدم تحمل گرما و تعرق شدید
- ناباروری
- عصبانیت و کج خلقی
- شکننده شدن موها
علت ابتلا به پرکاری تیروئید چیست؟
شایع ترین علت ابتلا به پرکاری تیروئید، ابتلا به بیماری گریوز می باشد. این بیماری با تحریک سیستم ایمنی بدن و تولید آنتی بادی های به خصوص به غده تیروئید حمله کرده و سبب ترشح بیش از حد این هورمون می شود. بیماری گریوز در افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری شیوع بیشتری داشته و با نشانه هایی از قبیل عرق کردن پشت چشم ها، درد چشم و بیرون زدگی چشم‌ها شناخته می‌شود. سایر علل ابتلا به پرکاری تیروئید شامل موارد زیر می باشد:
- رشد توده ی غیر سرطانی روی غده تیروئید (ندول تیروئید)
- هورمون درمانی برای درمان سایر بیماری ها
- التهاب نیمه حاد غده‌ی تیروئید
- التهاب غده‌ی تیروئید بر اثر تجمع گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌ها)
- التهاب تیروئید پس از زایمان
پرکاری تیروئید چگونه تشخیص داده می شود؟
پرکاری تیروئید همانند کم کاری تیروئید با انجام یک آزمایش ساده خون بدون نیاز به ناشتایی و یا اسکن ساده غده تیروئید به راحتی قابل تشخیص می باشد.پرکاربردترین آزمایش پرکاری تیروئید که انجام آن ها منجر به تشخیص این عارضه می شود به صورت فهرست وار خدمتتان معرفی می گردد :
1- تست TSH:
اندازه گیری این هورمون و انجام این تست رایج ترین تست برای تشخیص این عارضه شناخته شده است .این هورمون توسط غده هیپوفیز ترشح می شود و در صورت پرکاری تیروئید میزان آن در خون کاهش می یابد .بنابراین کاهش میزان این هورمون در خون یکی از نشانه های ابتلا به پرکاری تیروئید به شمار می آید .
2-تست T3 و T4:
هر دو هورمون نام برده از دیگر هورمون های غده تیروئید می باشند که میزآن آن ها در خون در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید افزایش می‌یابد.
پرکاری تیروئید چگونه درمان می شود؟
برای درمان پرکاری تیروئید روش های درمانی مختلفی وجود دارد که شامل دارو درمانی و استفاده از داروهای ضد تیروئید ،ید درمانی و در نهایت جراحی می باشد .بنابراین در صورت مشکوک شدن به این بیماری و یا مشاهده علایم این عارضه حتما به پزشک غدد مراجعه کنید .چرا که جدی نگرفتن پرکاری تیروئید می تواند سبب بروز عوارض جبران ناپذیری در فرد مبتلا شود .مهم ترین روش های درمان این عارضه در ادامه به شما معرفی می گردد :
1- مصرف دارو های ضد تیروئید
استفاده از داروهای ضد تیروئید سبب کاهش تولید هورمون غده تیروئید می شود .رایج ترین داروی تجویزی برای درمان این عارضه و یا متداول ترین داروی پرکاری تیروئید دارویی به نام متی‌مازول (تاپازول) می باشد .این دارو عوارض بسیار کمی داشته و اثرات بالینی و درمانی اثبات شده ای دارد . پروپیل تیواوراسیل نیز مناسب بیمارانی است که به متی‌مازول آلرژی دارند .این دارو به زنان مبتلا به پرکاری تیروئید که در سه ماهه اول بارداری هستند نیز تجویز می شود.
2- داروهای بتابلوکر:
داروهای بتابلوکر، مانند آتنولول یا پروپرانولول در کاهش هورمون مترشحه تیروئید نقشی ندارند و تنها به عنوان داروی کاهنده علایم ناشی از این عارضه مانند تپش قلب ،لرزش دست ها و تعریق زیاد تجویز می شوند.
3-ید رادیواکتیو:
در این روش درمانی نوعی ید رادیواکتیو به بیمار داده می‌شود .جذب این ماده توسط غده تیروئید موجب تخریب غدد تیروئیدی و کاهش هورمون تیروئید می‌شود. پاسخ به این روش درمانی در حدود 6 تا 18 هفته طول می‌کشد.
4-جراحی:
آخرین روش درمان پرکاری تیروئید برداشتن غده تیروئید با روش جراحی می باشد .این روش نوعی درمان دائمی برای پرکاری تیروئید به شمار می رود و تنها در صورت عدم پاسخگویی روش های درمان قبلی ،بزرگ شدن غده تیروئید (ابتلا به گواتر) و یا اختلالات تنفسی انجام می شود .
عوارض و خطرات ناشی از ابتلا به پرکاری تیروئید کدامست؟
عدم درمان پرکاری تیروئید می تواند سبب بروز خطرات و عوارض جدی در فرد مبتلا شود .شایع ترین عوارض پرکاری تیروئید به شرح زیر می باشد:
- آریتمی قلبی (ضربان نامنظم قلب و اختلال در عملکرد قلب)
- اتساع قلب (بزرگ شدن حفره‌ی درون قلب و نازک شدن عضلات قلب)
- نارسایی قلبی
- ایست ناگهانی قلب
- افزایش فشار خون
-
آرتروز زودرس مفاصل
-
کاهش تراکم استخوان ها
-
ابتلا به پوکی استخوان
- شکننده شدن استخوان ها
بایدها و نبایدهای تغذیه ای پرکاری تیروئید
از آن جا که تغذیه و برنامه غذایی روزانه نقش مهمی در ابتلا و یا پیشگیری از ابتلا به بیماری ها دارد بنابراین برای آشنایی با رژیم غذایی پرکاری تیروئید به نکات زیر توجه بفرمایید :
- از زیاده روی در مصرف مواد غذایی حاوی ید اجتناب کنید.
- مصرف موادی که سبب افزایش سوخت و ساز بدن می شوند مانند مواد غذایی حاوی کافئین و شکر را محدود نمایید .
- از مصرف سبزیجات و گیاهانی مانند گل کلم، کلم پیچ، هلو، سویا، کلم بروکلی، و شلغم غافل نشوید .
- از مواد غذایی غنی از کلسیم و آنتی اکسیدان در برنامه غذایی خود استفاده کنید .
- از مکمل های حاوی کلسیم و اسید‌های چربی برای بهبود عملکرد غده تیروئید استفاده کنید.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشد و از مصرف لبنیات پرچرب و گوشت قرمز حتی الامکان خودداری نمایید .
- جهت درمان پرکاری تیروئید با داروهای گیاهی از مصرف چای سبز،بادرنجبویه،آجوگا و دم شیر اسبی غافل نشوید.