تغذیه و سلامت دوران بارداری
حتما به کرات شنیده‌اید که خانم‌ها باید قبل ازحاملگی باید از نظر کم‌خونی آزمایش بدهند، واکسن بزنند، مصرف قرص اسیدفولیک را شروع کنند و… اما شاید کمتر در مورد کارهای خطرناک و ممنوع در این دوران صحبت شده باشد. که به مهم‌ترین موارد ممنوعه بارداری اشاره می‌کنیم.
1. سیگار کشیدن
بسیاری از خانم‌هایی که حتی تفننی سیگار یا قلیان می‌کشند، میگویند وقتی باردار شویم سیگارمان را ترک خواهیم کرد در حالی که ترک یکباره این عادت سخت است و زمان زیادی طول می‌کشد تا سموم ناشی از استعمال دخانیات از بدن پاک شود. قطعا هر چه این سموم در بدن مادر بیشتر باشد، عوارض جبران‌ناپذیرتری بر جنین خواهد داشت.
2. رژیم گرفتن
ممکن است خانمی دچار اضافه‌وزن، چاقی یا حتی کمبود وزن و سوءتغذیه باشد ولی برطرف کردن این مشکل‌ها هنگام بارداری کار اشتباهی است، بنابراین اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید یا از سوءتغذیه رنج می‌برید، قبل از باردار شدن به متخصص تغذیه مراجعه کنید و با درمان مناسب و وزن متعادل وارد این مرحله حساس شوید تا جنینتان دچار کم‌وزنی یا وزن زیاد نشود.
3. قطع خودسرانه دارو
خانم‌های زیادی به بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری‌های روماتولوژی، دیابت، فشارخون و… مبتلا هستند و از داروهای مختلفی استفاده می‌کنند اما برخی از آنها وقتی می‌خواهند باردار شوند یا متوجه بارداری می‌شوند، داروهایشان را خودسرانه و یکباره قطع می‌کنند تا عوارض ناشی از مصرف دارو روی جنینشان تاثیر نگذارد! در حالی که قطع خودسرانه این داروها عوارض بدتر و شدیدتری برای مادر و جنین خواهد داشت. اگر بیماری خاصی دارید و دارو مصرف می‌کنید، قبل از باردار شدن به پزشک مراجعه کنید و به صلاحدید او از داروهای کم‌ضررتر یا با دوزهای مناسب‌تر استفاده کنید.
4. خوردن غذاهای مانده و فست‌فود
در دوره بارداری خلق و خوی مادر باردار تغییر می‌کند و حتی به سمت افسردگی پیش می‌رود. در این حالت شاید پخت و پز و تهیه غذای مناسب برای بسیاری از خانم‌ها سخت باشد. به همین دلیل مصرف انواع فست‌فود یا غذاهای مانده یا فریزی افزایش می‌یابد. مصرف این قبیل غذاها در دوره بارداری به‌دلیل نمک زیاد، مواد نگهدارنده و کالری بالا مناسب نیست. بدن یک زن باردار به انواع غذاهای تازه و مقوی، انواع میوه‌ها و سبزی‌ها
و به طور کلی تمام موادمغذی موجود در هرم غذایی نیاز دارد بنابراین سعی کنید با کمک گرفتن از اطرافیان به اندازه موردنیاز و نه بیشتر، غذاهای خوب و سالم تهیه کنید و بخورید.
5. ماندن در محیط‌های گرم
از قرار گرفتن در محیط‌های بسیار گرم مثل محیط سونا، سولاریوم، نشستن طولانی‌مدت در حمام یا زیر نور آفتاب خودداری کنید. گرم شدن زیاد بدن به‌خصوص در 3 ماهه اول تاثیر منفی روی جنین می‌گذارد و به اصلاح تراتوژن است. حتی اگر خانم بارداری سرما بخورد و تب بالا داشته باشد، باید هر چه سریع‌تر تب او را پایین آورد تا جنین دچار مشکل نشود.
6. بیتحرکی طولانی‌مدت
بسیاری از خانم‌ها به‌خصوص کسانی که دچار لکه‌بینی هستند یا در بارداری‌های قبلی مشکل داشته‌اند، بر این باورند که باید در دوران بارداری استراحت طولانی‌مدت یا حتی استراحت مطلق داشته باشند اما اصلا این طور نیست و مطالعات نشان می‌دهند استراحت مطلق یا طولانی‌مدت می‌تواند حتی باعث مرگ مادر باردار شود زیرا فرآیند بارداری، بدن خانم‌ها را مستعد افزایش احتمال انعقاد خون می‌کند؛ به عبارتی خون خانم باردار به‌دلیل هورمون‌هایی که در بدن ترشح می‌شود، غلیظ می‌شود و بیتحرکی می‌تواند این غلظت را افزایش دهد. لخته‌شدن خون، عارضه فوق‌العاده خطرناکی است .خطر لخته شدن خون در 3 ماهه سوم بارداری به‌دلیل بزرگ شدن شکم و فشار روی لگن تشدید می‌شود. خطر انعقاد‌پذیری خون حتی در هفته‌های اول پس از زایمان نیز همچنان تهدید‌کننده است بنابراین خانم باردار حتی پس از زایمان نیز باید از خوابیدن و استراحت طولانی‌مدت در بستر خودداری کند. اگر خانمی به دلایلی مجبور به استراحت مطلق طولانی‌مدت باشد، باید با تجویز پزشک داروهای ضدانعقادی بخورد.
7. دست زدن به خاک
مهم‌ترین انگلی که می‌تواند از راه خاک خانم باردار را آلوده کند، توکسوپلاسموز است که بیشتر در مدفوع گربه وجود دارد. آزمایش‌هایی که از خانم‌های باردار گرفته می‌شود، نشان می‌دهد متاسفانه خیلی از خانم‌ها به این انگل آلودهاند. برای پیشگیری از این عفونت سعی کنید با دستکش میوه و سبزی‌ها را بشویید، از خوردن گوشت نیم‌پز یا گوشتی که به خوبی مغزپخت نشده است، به‌خصوص گوشت‌های کبابی بپرهیزید زیرا ممکن است این انگل در گوشت هم وجود داشته باشد.
8. مصرف تخم‌مرغ خام
برخی خانم‌های باردار برای تقویت بدنشان از زرده تخم‌مرغ خام استفاده می‌کنند؛ مثلا زرده را جدا می‌کنند داخل شیر می‌ریزند یا موادی به آن زده و آن را طعم‌دار می‌کنند و می‌خورند اما این کار خطرناک است. تخم‌مرغ نپخته یا گوشت مرغی که خوب پخته نشده باشد، به‌خصوص جوجه‌کباب، حاوی میکروبی به نام سالمونلا هستند. این میکروب برای خود مرغ فلور طبیعی محسوب می‌شود و برایش مضر نیست ولی برای انسان به‌خصوص خانم باردار خطرناک است. حتی توصیه می‌شود از خوردن تخم‌مرغ عسلی یا نیمرویی که زرده آن پخته و سفت نشده است، خودداری کنید. همچنین باید از مصرف تمام موادی که تخم‌مرغ خام در آن به کار رفته مثل سس مایونز هم اجتناب کرد.
9. افراط در مصرف شیرینی
ما ایرانی‌ها شکر فراوانی در رژیم غذایی‌مان داریم. از طرفی خانم‌های باردار به‌دلیل ترشح هورمون‌های متعدد، در مرز ابتلا به دیابت قرار دارند بنابراین توصیه می‌شود خوردن مواد شیرین به‌خصوص انواع شیرینی‌ها، نوشابه‌های گازدار و… را محدود کنید.
10. مصرف دمنوش‌ها و گیاهان دارویی
از آنجا که مصرف داروها در دوران بارداری محدود می‌شود، خانم‌ها بیشتر سراغ دمنوش‌ها و گیاهان دارویی می‌روند. مصرف برخی گیاهان دارویی در دوران بارداری ممنوع است و حتی می‌تواند باعث سقط جنین شود بنابراین از مصرف گیاهان دارویی یا انواع دمنوش‌ها خودداری کنید. قبل از استفاده از هر ماده‌ای حتما نظر پزشکتان را بپرسید.
11. تحمل گرسنگی
گرسنگی طولانی‌مدت باعث تولید ماده‌ای به نام کتون یا استون در بدن می‌شود. این ماده به‌خصوص در 3 ماهه اول بارداری اثر سوئی روی مغز جنین می‌گذارد.
به همین دلیل خانم‌های باردار باید سعی کنند حتی در حالت ویار و تهوع گرسنه نمانند و از وعده‌های کوچک غذا یا انواع میوه و بیسکویت در فواصل کوتاه استفاده و از تولید کتون در بدنشان جلوگیری کنند.
12. مصرف جگر
جگر حاوی مقدار زیادی ویتامینA است و خیلی‌ها گمان می‌کنند مصرف آن در دوران بارداری ضروری است اما ویتامینA یک ویتامین محلول در چربی است و در کره و تمام چربی‌ها و روغن‌هایی که برای پخت و پز استفاده می‌کنیم، وجود دارد. از طرفی مقدار زیاد ویتامینA از بدن خوب دفع نمی‌شود. تجمع این ویتامین می‌تواند برای جنین خطرناک باشد. به همین دلیل مصرف جگر به خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.
13. مصرف ماهیهای اقیانوسی
ماهیهای اقیانوسی به‌دلیل وجود آلودگی‌های حاصل از نفت‌کش‌ها در آب عمدتا به جیوه آلوده هستند. مصرف این ماهی‌ها باعث تجمع جیوه در بدن می‌شود و برای جنین مضر است. سعی کنید از ماهیهای پرورشی یا ماهی‌هایی که از رودخانه‌ها صید می‌شوند، استفاده و خوردن انواع ماهی و میگوهای اقیانوسی را ترک کنید.
14. مداخله در اقدامات طبی
متاسفانه برخی خانم‌ها مدام در کار پزشکی مداخله و مثلا نوع زایمان را خودشان تعیین می‌کنند، به زور درخواست سونوگرافی دارند، حتی روز تولد نوزادشان را انتخاب می‌کنند و… اما پزشک صلاح شما را در زمینه سلامت‌تان بهتر از خودتان میداند بنابراین در کارهای پزشکی مداخله نکنید و کار ر ابه کاردان بسپارید.