| راشیتیسم یا نرمی استخوان یکی از بیماری های استخوانی است که در اثر کمبود ویتامین دی ، کلسیم یا فسفات به وجود می آید .بنابراین کمبود این عناصر در رژیم غذایی روزنه سبب بروز اختلال نرمی استخوان می شود .اما به راستی راشیتیسم چیست؟از کجا بفهمیم کودکمان نرمی استخوان دارد و چگونه این بیماری تشخیص داده و درمان می شود ؟راه پیشگیری این بیماری به چه صورت می باشد ؟پاسخ تمامی این سوالات را می توانید با مطالعه سلامت وب امروز به دست آورید . |
راشیتیسم چیست؟
راشیتیسم یکی از بیماری های استخوانی است که در اثر کمبود مواد معدنی مانند کلسیم و فسفات و ویتامین د بروز پیدا می کند .این بیماری باعث نرمی و تضعیف استخوان ها می شود و اگر چه در هر سنی می تواند بروز کند اما بیشتر در میان کودکان 6 ماهه تا 24 ماهه دیده می شود .
تاریخچه‌ی بیماری راشیتیسم
بر اساس دستنوشته های باقیمانده از رومیان باستان وجود این بیماری در قرن دوم میلادی بسیار رایج بوده است .و پس از آن این مشکل در دهه 1640 در میان مردم انگلیس رایج بوده است .تا سال 1920 علت این بیماری مشخص نبود و پس از آن با تعیین علت این بیماری مشخص شد مصرف مکمل های ویتامین دی می تواند راه درمانی برای این بیماری باشد .
علت ابتلا به راشیتیسم
مهم ترین علت ابتلا به راشیتیسم کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفات در بدن است. البته این بیماری اشکال مختلفی دارد که در زیر می توانید آن ها را مشاهده کنید :
- استئومالاسی (osteomalacia)که به علت کمبود عناصر یاد شده در برنامه غذایی ایجاد می شود و به همین علت به آن نرمی استخوان تغذیه ای نیز می‌گویند .
- هیپوفسفاتمی (hypophosphatemic) یا راشیتیسم مقاوم به ویتامین d در اثر کمبود سطح فسفر در خون
- استئودیستروفی کلیوی
عوامل موثر در افزایش ریسک ابتلا به راشیتیسم
- زایمان زودرس
- قرار نگرفتن در معرض نور کافی خورشید
- ابتلا به برخی از بیماری های متابولیکی ارثی مانند بیماری هیپوفسفاتمی
- افراد با رنگ دانه های پوستی تیره
- کمبود ویتامین دی در بارداری در مادران
- ابتلا به بیماری های کلیوی
- کمبود دریافت کلسیم، ویتامین D و فسفر ازطریق مواد غذایی در افراد گیاهخوار
علائم و نشانه های ابتلا به راشیتیسم
از مهم ترین علایم و نشانه های ابتلا به راشیتیسم می توان موارد زیر را بیان نمود:
- دردناک شدن استخوان ها
- کاهش قدرت ماهیچه‌ها
- مستعد شدن بدن برای عفونت
- کوتاهی قد
- از شکل خارج شدن استخوان بندی در برخی از اندام ها مانند خم شدن استخوان ران
- شکننده شدن استخوان ها
علایم راشیتیسم در کودکان
از کجا بفهمیم کودکمان نرمی استخوان دارد؟با مشاهده علایم زیر می توان نرمی استخوان در کودکان را تشخیص داد .مهم ترین علائم بیماری راشیتیسم در نوزادان و کودکان موارد زیر می باشد:
- تغییر شکل دندان ها
- شکل گرفتن دیر هنگام دندان ها
- رشد ناقص و …
راشیتیسم چگونه تشخیص داده می شود؟
با بررسی وضعیت استخوان ها و معاینه کامل فرد توسط متخصص ارتوپد می توان تا حدودی وجود این بیماری را تشخیص داد .البته در برخی کودکان وجود علائم بیرونی شدیدی مانند تشنج یا تشنج عضلانی می تواند دال بر ابتلای او به نرمی استخوان باشد اما در صورت فقدان این علایم عکس برداری با اشعه ایکس از ناحیه ی استخوان های بلند بدن مانند (زند بالایی، استخوان ران، زند زیرین) و دنده‌ها می تواند وجود این بیماری را تشخیص دهد .همچنین انجام آزمایش خون برای بررسی و اندازه گیری سطح ویتامین D، فسفات آلکالین، هورمون پاراتیرو‌ئید (این هورمون در کنترل کلسیم و فسفات نقش دارد) و الکترولیت هایی مانند سدیم و پتاسیم ،اوره و کراتینین برای بررسی عملکرد کلیه ها می تواند در کنار تصاویر حاصل از رادیولوژی استخوان ها اطلاعات مفیدی را در اختیار پزشک قرار داده و او را در تشخیص دقیق تر این بیماری کمک نماید .
راشیتیسم چگونه درمان می شود ؟
برای درمان راشیتیسم اصلاح شیوه تغذیه در مبتلایان به این بیماری برای جبران کمبود مواد مغذی و ویتامین D می باشد .استفاده از مکمل‌های ویتامین D و کلسیم می تواند در تنظیم سطح این عناصر در بدن و بهبود سریع تر این بیماری موثر باشد.همچنین با تشخیص علت بیماری می توان در صورت ابتلا به نرمی استخوان ناشی از مشکلات کلیوی و هیپو فسفاتمی با مراجعه به متخصص اورولوژی یا نفرولوژی و یا متخصص غدد از تشدید علایم این بیماری جلوگیری نموده و روند درمان را تسریع نمود.همچنین عمل به توصیه های زیر می تواند در بهبود علایم این بیماری تاثیر بسزایی داشته باشد .
1.از مکمل های تجویز شده استفاده کنید
در بیشتر موارد، پزشک ویتامین D، کلسیم و / یا مکمل های فسفر را برای بیمار تجویز می کند.بنابراین با مصرف این مکمل ها روند درمان بیماری خود را تسریع نموده و برای جذب بهتر این عناصر در بدن آن ها را همراه غذا در وعده ناهار مصرف نمایید .
2.مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین دی فراوان
خوردن غذاهایی با ویتامین D بالا یک راه عالی برای رسیدن به سطح سالم و مطلوب ویتامین D در خون است . خوردن بهترین منابع غذایی ویتامین D از قبیل ماهی های چرب مانند ماهی قزل آلا، ماهی تن و ماهی سالمون،جگر ، گوشت گاو، زرده تخم مرغ و پنیر می تواند در رفع کمبود ویتامین نامبرده موثر باشند .
3.از مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم غافل نشوید
خوردن غذاهای غنی از کلسیم می تواند کمبود کلسیم بدن را جبران نماید. ماست، شیر و پنیر همه منابع خوبی از کلسیم هستند. شما همچنین می توانید کلسیم را از طریق مصرف تیفو، کلم ،کلم بروکلی و حتی پرتقال تامین نمایید .
4.استفاده از نور خورشید
همان طور که گفتیم کمبود ویتامین D می تواند یکی از دلایل اصلی ابتلا به نرمی استخوان باشد. نور خورشید سطح ویتامین D بدن را افزایش می دهد و قرار گرفتن در برابر آن می تواند بخش مهمی از برنامه درمان نرمی استخوان باشد. بنابراین هر روز 3 تا 15 دقیقه پوست خود را به صورت مستقیم در برابر نور خورشید قرار دهید .البته با توجه به تصویر زیر با توجه به رنگ پوست خود مدت زمان قرار گرفتن در مقابل نور خورشید را تنظیم نمایید .
5.برای عمل جراحی آماده باشید.
گاهی اوقات انجام جراحی برای آسیب زدن به استخوان های آسیب دیده و مبتلا به نرمی استخوان مورد نیاز است. جراحی می تواند به اصلاح ناهنجاری های استخوانی کمک کرده و از آسیب دیدن آن ها در آینده جلوگیری نماید.این روش در نهایت به عنوان درمان قطعی راشیتیسم شناخته می شود .
نرمی استخوان از دیدگاه ابوعلی سینا
عوامل ایجاد یا تشدید کننده این بیماری توسط ابوعلی سینا تغذیه نادرست،عدم تحرک کافی و فعالیت ورزشی،کشیدن سیگار،زیاده روی در مصرف قهوه ،یک جا نشستن به مدت طولانی ،عدم استفاده از نور آفتاب،عدم استفاده از ماهی،کمبود ویتامین های د ،ث،و عناصر معدنی مانند کلسیم،فسفر و منگنز بیان شده است .وی برای درمان این بیماری مصرف کلم،کله پاچه،شیر+عسل+سه عدد کپسول روغن ماهی+یک قرص مخمر+گردو+بادام،کباب ماهی با آب لیموی تازه،گوشت با آب لیموی تازه،آبگوشت (با مغز قلم گاو و جعفری)،سوپ«جوجه+جو+هویج+جعفری+پای مرغ پوست گرفته شده »+آب لیموترش،خیسانده سبوس برنج یا جو،سالاد «کلم قرمز +هویج رنده شده +آب لیموترش+اسفناج خام+کاهو+جوانه جو یا گندم+روغن زیتون »،مالش روغن زیتون،حمام آفتاب گرفتن،استفاده از آب قلم استخوان گاو پخته شده را توصیه نموده است .