| پت اسکن یکی از روش های تصویر برداری دقیق بافت ها و سلول های بدن است که به پزشک در ارزیابی عملکرد ارگان ها و اندام های بدن کمک بسیاری می نماید .استفاده از این روش برای ارزیابی میزان پیشرفت بیماری و یا سیر درمان چندین بیماری از جمله بسیاری از سرطان ها،بیماری های قلبی و اختلالات مغزی مفید بوده و می تواند نتایج دقیقی را در اختیار پزشک قرار دهد.چنان چه می خواهید در مورد این روش اطلاعات دقیق تر و کامل تری را به دست آورید به ادامه سلامت وب امروز توجه بفرمایید. |
پت اسکن چیست؟
پت اسکن یا Positron emission tomography یا اسکن PET و یا اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) یک آزمایش تصویربرداری است که به صورت واضح بافت های بدن را مشخص نموده و برای نشان دادن این فعالیت از داروی رادیواکتیو (ردیاب) در این روش استفاده می شود. داروی ردیاب مورد استفاده در این روش بسته به بافت مورد بررسی ممکن است تزریق ، بلع یا استنشاق شود. داروی ردیاب در مناطقی از بدن بیمار جمع می شود که دارای سطح بالاتری از فعالیت شیمیایی هستند ، که اغلب مربوط به مناطق بیماری است و در اسکن PET ، این مناطق به شکل نقاط سفید و روشن نشان داده می شوند.این روش در تشخیص بسیاری از سرطان ها ، بیماری های قلبی و اختلالات مغزی مفید بوده و پزشک را قادر می سازد بیماری را بهتر تشخیص داده و وضعیت بیمار را بهتر ارزیابی نماید.
پت اسکن چه تفاوتی با سی تی اسکن دارد؟
سی تی اسکن تنها تصاویر مفصلی از اندام ها و بافت های داخل بدن شما را نشان می دهد اما اسکن PET می تواند هر گونه فعالیت غیر طبیعی را پیدا کرده و در نتیجه حساسیت آن نسبت به سایر آزمایشات تصویربرداری بیشتر است.
موارد استفاده از پت اسکن
از این روش می توان در شناخت و ارزیابی موارد زیر استفاده نمود .شما می توانید مهم ترین کاربرد های پت اسکن را در ادامه مطالعه بفرمایید:
1.تشخیص سرطان
سلول های سرطانی به صورت لکه های روشن در اسکن PET خودنمایی می کنند زیرا سرعت متابولیسم آن ها در مقایسه با سلول های طبیعی بیشتر است. در واقع اسکن PET در تشخیص سرطان،تعیین میزان پیشرفت تومور و میزان گسترش آن به همراه متاستاز بودن تومور و یافت عود مجدد سرطان مفید می باشد .خواندن جواب پت اسکن می بایست با دقت صورت پذیرفته و توسط پزشک متبحر و متخصص در زمینه تصویربرداری پزشکی صورت پذیرد .
چرا که در برخی موارد شرایط غیر سرطانی همانند سرطان به نظر رسیده و حتی برخی از سرطان ها در اسکن PET ظاهر نمی شوند. بسیاری از انواع تومورهای سرطانی که در اسکن PET ظاهر می شوند شامل تومورهای موجود در مغز،گردن،روده بزرگ،مری،ریه،لنفوم،ملانوم،پانکراس،پروستات،تیروئید و … می باشند.
2.بیماری قلبی
اسکن PET می تواند مناطقی از کاهش جریان خون در قلب را نشان دهد. این اطلاعات می تواند به پزشک کمک کند تا بهتر بتواند در مورد استفاده از روش های مفید برای باز شدن گرفتگی عروق قلب (آنژیوپلاستی) یا بای پس عروق کرونر استفاده نماید.
3.اختلالات مغزی
از اسکن PET همچنین می توان برای ارزیابی برخی اختلالات مغزی مانند تومورها ، بیماری آلزایمر و تشنج استفاده کرد.
برای انجام این روش به کجا مراجعه نماییم ؟
با توجه به این که قیمت دستگاه پت اسکن بسیار بالاست تنها برخی بیمارستان های دولتی در ایران و در شهر تهران همانند بیمارستان امام خمینی ،بیمارستان خاتم الانبیا ،بیمارستان مسیح دانشوری ،بیمارستان شریعتی و برخی مراکز خصوصی تصویر برداری هسته ای دارای این دستگاه می باشند. بنابراین در صورت درخواست پزشک مبنی بر انجام این روش به مرکز معرفی شده از سوی او مراجعه کرده و اقدام به اخذ نوبت نمایید.
تمامی مدارک پزشکی بیمار را به مسؤل پذیرش ارائه داده و در مورد داروهای مصرفی و سابقه دارا بودن فشار خون ،بیماری دیابت و ….با او صحبت نمایید .بارداری ،شیردهی ،حساسیت های دارویی و حتی ترس از مکان های بسته (کلاستروفوبیک) را به مسئول پذیرش اطلاع داده و با توجه به این که وجود همراه برای انجام این روش ضروری می باشد در صورت نداشتن همراه حتما در زمان نوبت دهی تمامی این موارد را اطلاع دهید .
آمادگی های لازم قبل از انجام پت اسکن
پس از اخذ نوبت و ارائه اطلاعات لازم به مسئول پذیرش برگه ای حاوی اطلاعات لازم جهت کسب آمادگی های لازم برای انجام این روش خدمت بیمار ارائه می گردد .در این روش خوراکی های مجاز و غیر مجاز درج شده و داروهایی که می بایست قطع گردند قید شده است .48 ساعت قبل از انجام این روش می بایست لباس گرم پوشیده و در مکان گرم قرار گیرید و از مصرف برخی داروها نظیر متفورمین خودداری نمایید .
مصرف میوه و سبزیجات و آب میوه و محصولات دارای کربوهیدرات همانند نان و برنج قبل از انجام این تست ممنوع بوده و از انجام ماساژ و ورزش های سنگین می بایست خودداری نمایید .برای روز انجام تست شما می بایست ملحفه پارچه ای ،آنژیوکت ،گان یا لباس یک بار مصرف به همراه چند بطری آب به همراه داشته باشید و شش ساعت قبل از انجام تست ناشتا باشید .در صورت عدم رعایت موارد نامبرده نوبت شما در روز تعیین شده لغو گردیده و به تاریخ دیگری موکول می شود .
پت اسکن چگونه انجام می شود ؟
پس از اخذ نوبت و طی تمامی مراحل نامبرده بیمار می بایست برای انجام این روش به مرکز تصویربرداری هسته ای مراجعه نماید .قد و وزن بیمار به همراه فشار خون و قند خون وی اندازه گیری می شود و در صورت بالا بودن فشار و قند خون تصویر برداری لغو می شود .سپس بیمار لباس خود را تعویض کرده و لباس یک بار مصرف پوشیده و در اتاقی تاریک بر روی تخت دراز می کشد و در این مدت که دراز کشیده است می بایست با کسی صحبت نکرده و حتی نجوا نکند .
پس از 15 دقیقه آنژیوکت به دست بیمار متصل شده و داروی رادیواکتیو ردیاب fluorodeoxyglucose-18 (FGD-18 ) به دست راست او تزریق می شود .(سلول های بدن شما قند را جذب می کنند. سلول های سرطانی تمایل بیشتری به دریافت انرژی دارند و در نتیجه این مناطق که انرژی بیشتری مصرف می کنند ، قند بیشتری را جذب کرده و به اصطلاح پت می شوند .) اکنون بیمار می بایست یک ساعت استراحت نماید و هر ده دقیقه یک بار دولیوان آب بنوشد .در آب دارویی ریخته شده است که به ردیابی سلول های بیمار کمک می کند .پس از گذشت یک ساعت بیمار می بایست مثانه خود را خالی کرده و به اتاق تصویر برداری رود .او روی تخت دراز می کشد و پس از آن تصویربرداری به مدت 15 دقیقه آغاز می شود .دستگاه از بدن شما در زوایای مختلف با اشعه ایکس عکس برداری می نماید و سرانجام یک رایانه تصاویر PET و CT را ترکیب می کند. پزشک شما یک نتیجه 3-بعدی دقیق دریافت می کند که هر چیز غیر طبیعی ، از جمله تومورها را نشان می دهد.پس از اتمام فرایند تصویر برداری و ثبت تصاویر واضح توسط دستگاه بیمار می تواند لباس خود را تعویض کرده و به منزل بازگردد . این روش سرپایی و بدون درد می باشد.
مراقبت های لازم پس از انجام این روش
پس از انجام این روش بیمار می تواند زندگی عادی خود را از سر گیرد و تنها می بایست میزان مایعات مصرفی را برای خارج شدن مواد رادیواکتیو از بدن افزایش دهد .زنان باردار ،زنان شیرده و افراد زیر 18 سال نیز می بایست از این فرد به مدت 24 تا 48 ساعت دوری نمایند تا مواد رادیو اکتیو از بدن بیمار به صورت کامل دفع گردد .
نتایج حاصل از این روش چه زمانی آماده می شود ؟
رادیولوژیست متخصص و متبحر پس از دیدن تصاویر دریافتی توسط دستگاه توموگرافی و مقایسه آن با سایر مدارک پزشکی دریافت شده اقدام به ثبت گزارش پت اسکن می نماید .این گزارش نهایتا تا ده روز پس از انجام تصویربرداری آماده می شود و به بیمار جهت ارائه به پزشک داده می شود .
هزینه و قیمت پت اسکن چگونه محاسبه می شود ؟
این روش روشی بسیار دقیق برای تصویربرداری از بافت های بدن و عملکرد آنان است که متاسفانه تحت پوشش بیمه نبوده ولیکن برخی از بیمه های تکمیلی هزینه این روش را پرداخت می نمایند .قیمت پت اسکن و هزینه پت اسکن بر حسب مواد مصرفی و محل تصویربرداری و …. متغیر بوده و در زمان پذیرش به بیمار اعلام می شود .
آیا اسکن PET-CT بی خطر است؟
اسکن PET-CT خطر تشعشع را دارد. در این نوع اسکن از اشعه ایکس و ماده رادیواکتیو استفاده می شود .اسکن یک ناحیه کوچکتر از بدن به معنای دریافت اشعه کمتر است. اما بهتر است بدانید مزایای این آزمایش معمولاً بیشتر از عوارض پت اسکن است. در طی این آزمایش ، در معرض تابش کمی از اشعه ایکس قرار خواهید گرفت که تاکنون در مورد آسیب های این روش بر بدن تحقیق کاملی انجام نشده است.