| غده تیروئید یکی تز مهم ترین غدد درون ریز است که به شکل پروانه بوده و در جلوی گردن و زیر سیب آدم قرار دارد.هورمون های مترشحه از این غدد وظیفه تنظیم متابولیسم را بر عهده دارند .یکی از بیماری های مرتبط با این غده تیروئید کم کار یا همان کم کاری تیروئید است که می تواند سبب احساس خستگی مداوم و بی دلیل در شما شود .البته این بیماری عمدتا به صورت خاموش بوده و به دلیل مشابهت علایم آن با سایر بیماری ها پزشک را در تشخیص این بیماری گمراه نماید .هدف از تهیه مقاله امروز سلامت وب معرفی تیروئید کم کار و روش های درمان آن به علاوه بررسی خطرات این بیماری می باشد . |
تیروئید کم کار چیست؟
تیروئید کم کار نوعی بیماری مربوط به غده درون ریز تیروئید است که در صورت عدم ترشح کافی هورمون تیروئید (این غده درون ریز مسئول ترشح هورمون تیروکسین و تری یدوتیرونین به داخل خون می باشد.)توسط غده تیروئید به وجود می آید .این بیماری در زنان شایع تر از مردان بوده و در افراد مسن بیشتر از سایرین دیده می شود .این بیماری در صورت عدم درمان و تشخیص به موقع می تواند زمینه بروز عوارضی مانند چاقی ، درد مفصل ، نازائی و یا بیماری های قلبی را فراهم نماید.در تقویم سلامت وزارت بهداشت هر ساله 4 الی 10 خرداد هفته جهانی کم کاری تیروئید نامگذاری شده است .
انواع تیروئید کم کار
- شایع ترین نوع تیروئید کم کار تولید نشدن کافی هورمون T4توسط غده تیروئید است.
- تیروئید کم کار هیپوفیزی که در اثر عدم تولید هورمون محرک تیروئید توسط غده هیپوفیز ایجاد می شود.
نشانه های تیروئید کم کار چیست؟
علایم مختلفی وجود دارد که می تواند به عنوان نشانه های تیروئید کم کار در افراد مختلف تلقی شود شایع ترین این علایم عبارتند از:
- احساس خستگی زودرس
- یبوست
- خشک شدن پوست
- اضافه وزن بدون دلیل
- پف صورت
- تغییر صدا
- ضعیف شدن ماهیچه ها
- بالا رفتن چربی خون
- درد و ورم مفاصل
- ریزش مو
- کاهش ضربان قلب
- افسردگی
- اختلال در حافظه
دلایل بروز تیروئید کم کار
چرا تیروئید کم کار می شود ؟مهم ترین دلایل بروز تیروئید کم کار موارد زیر می باشد:
- عدم درمان صحیح پرکاری تیروئید
- انجام جراحی تیروئید
- عوارض مصرف برخی داروها
- ابتلا به برخی از بیماری های خود ایمنی
تیروئید کم کار در چه افرادی بیشتر دیده می شود؟
- زنان بالای 60 سال
- مبتلایان بیماری های خود ایمنی
- سابقه ابتلا به این بیماری در خانواده
- سابقه جراحی تیروئید
- زنان باردار
- زنان به تازگی زایمان کرده
- افراد تحت درمان پر کاری تیروئید
- دریافت تشعشع در بالای قفسه سینه یا گردن
تیروئید کم کار در بارداری
تیروئید کم کار در بارداری می تواند عوارض بی شماری برای جنین و یا مادر باردار به همره داشته باشد بنابراین در صورت ابتلا به این بیماری قبل از بارداری و یا در حین بارداری حتما این موضوع را به پزشکتان اطلاع دهید تا دچار عوارض ناشی از این بیماری در دوران بارداری نشوید .رایج ترین عوارض ناشی از عدم درمان این بیماری در دوران بارداری عبارت است از:
- زایمان زودرس
- مسمومیت بارداری
- سقط جنین
- فشار خون ناشی از بارداری
- اختلالات رشد در کودک
- آسیب های مغزی در کودک
- کاهش آهن بدن
تیروئید کم کار در نوزادان
تیروئید کم کار در نوزادان معمولا پس از تولد توسط غربالگری های اجباری انجام شده توسط مراکز بهداشت مشخص می گردد.در صورت وجود کم کاری در نوزادان بلافاصله روند درمان آغاز می گردد تا از بروز عوارض جدی بر مغز نوزاد جلوگیری شود .شما می توانید اطلاعات کامل تر در مورد غربالگری کم کاری تیروئید در نوزادان را در مقاله غربالگری کم کاری تیروئید در نوزادان چیست وچگونه انجام می شود؟ مطالعه نمایید .
تیروئید کم کار چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورت مشاهده هر یک از علایم ذکر شده برای تشخیص صحیح این بیماری به یک متخصص غدد مراجعه کنید .پزشک پس از معاینه بالینی غده تیروئید از طریق لمس گردن آزمایشات تیروئید را برای بیمار تجویز می نماید.در این آزمایش ها سطح هورمون هایی مانند TSH ، T4، T3 و پادتن های ضد تیروئید در خون بررسی می شود.در واقع انجام آزمایش خون و بررسی هورمون های نامبرده در خون تنها راه قطعی تشخیص تیروئید کم کار می باشد.
تیروئید کم کار چگونه درمان می شود؟
پس از تایید تیروئید کم کار در شما پزشک از طریق داروها اقدام به درمان تیروئید کم کار می نماید .رایج ترین داروی درمان تیروئید کم کار جهت درمان قطعی کم کاری تیروئید یا درمان صد در صد کم کاری تیروئید مصرف قرص لووتیروکسین است .این دارو باید با معده خالی و یک ساعت قبل از صرف وعده صبحانه مصرف شود.
عوارض عدم درمان تیروئید کم کار
مهم ترین خطرات تیروئید کم کار عبارت است از:
- گواتر ( بزرگ شدن غده تیروئید)
- بروز بیماری های قلبی
- افزایش سطح کلسترول
- افسردگی
- بی حسی و سوزن سوزن شدن بدن
- ناباروری
رژیم غذایی تیروئید کم کار
یکی از درمان های جانبی کم کاری تیروئید در کنار درمان های دارویی استفاده از رژیم غذایی کم کاری تیروئید است.با مصرف برخی مواد غذایی و پرهیز از مواد غذایی مضر می توان از تشدید علایم این بیماری جلوگیری نمود.بدین منظور از مصرف مواد غذایی حاوی ید مانند ماهی و میگو به علت افزایش تولید میزان هورمون های T3 و T4 برای مقابله با بیماری کم کاری تیروئید غافل نشوید .همچنین مصرف مواد غذایی حاوی سلنیوم در برقراری فعالیت طبیعی سیستم ایمنی بدن و غده تیروئید لازم است.در نهایت عمل به توصیه های زیر ضروری است.
- افزایش مصرف پروتئین
- مصرف چربی های سالم مانند مانند روغن زیتون، روغن حیوانی، آووکادو، تخم کتان و ماهی
- مصرف مواد غذایی فاقد گلوتن
- مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک
علل و درمان تیروئید کم کار از نظر ابوعلی سینا
ابوعلی سینا عوامل ایجاد یا تشدید کننده این بیماری را تابش اشعه،آسیب دیدگی مهره هفت گردن،زیاده روی در مصرف گندم،لبنیات،مواد غذایی سرد ،کافئین بیان می کند و معتقد است ناراحتی های عصبی ،مصرف گوشت زیاد ،شاهی ،توت فرنگی ،اسفناج،تره،لبو و شلغم،آویشن و آب آشامیدنی دارای املاح آهکی به همراه کمبود ید،کبالت و روی در بروز این بیماری موثر است .ایشان برای درمان ،مواد غذایی مفید برای کاهش کلسترول خون و تصفیه خون ،مصرف ید ،فسفر،منگنز،منیزیم،ویتامین های ب ،ای ،ث و مصرف مرکبات،جوشانده تخم ترب،پسته خام،ماهی +عسل+کمی زنجبیل،نارگیل ،مقل ازرق(5 گرم)+کتیرا(16 گرم)+زعفران(5 گرم)+عسل روی سه حب،بالا نگهداشتن پاها در روز،رژیم کاهنده بلغم،چای زنجبیل،منضج سودا و بلغم غلیظ،روزی دو گرم چوب چینی،جوشانده «ایرسا(4 گرم)+بادرنجبویه(5 گرم)+گل گاوزبان(3 گرم)+تخم جعفری(5 گرم)+آویشن (7 گرم)» با عسل ،آب هندوانه ،ماء الشعیر روزی یک استکان و روزی 5 گرم سقمونیا برای درمان این عارضه یا سمی بودن و دوقلو بودن تیروئید و مصرف گرمی را توصیه نموده اند.