| پانکراس یا لوزالمعده یکی از اندام های حیاتی بدن است که در قسمت بالا و عقب شکم قرار دارد .این اندام دارای سه قسمت سر ،تنه و دم بوده و قسمت سر آن در اثنی عشر (دوازدهه ) می باشد .این اندام ترشحات خود را به همراه ترشحات کیسه صفرا به داخل دوازدهه می ریزد .این اندام دارای دو گروه سلولی می باشد که آنزیم های لازم و مورد نیاز بدن در آن ها ساخته و از آن جا به داخل دوازدهه ترشح می شود .اگر فعالیت این آنزیم ها به جای دوازدهه در داخل پانکراس صورت پذیرد التهاب لوز المعده یا پانکراتیت اجاد می شود .با مطالعه سلامت وب امروز می توانید با بیماری پانکراتیت بیشتر آشنا شوید و اطلاعات مفیدی را راجع به این بیماری کسب نمایید . |
بیماری پانکراتیت چیست؟
بیماری پانکراتیت Pancreatitis یکی از بیماری های متابولیکی است که موجب التهاب لوز المعده یا غده پانکراس در بدن می شود .پانکراس یا لوز المعده غده بزرگی است که در پشت معده قرار دارد و دو وظیفه مهم را بر عهده دارد :
- آزاد کردن آنزیم های گوارش برای هضم بهتر غذا در روده کوچک
- آزاد کردن هورمون انسولین و گلوکاگون به دورن جریان خون برای تولید انرژی بدن
در طی این بیماری آنزیم ها به جای دوازدهه و قبل از ورود به روده کوچک در داخل پانکراس فعال می شوند و با از بین بردن بافت پانکراس و حمله به بافت آن موجب بروز بیماری پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده می گردند.
انواع بیماری پانکراتیت
انواع بیماری پانکراتیت شامل دو نوع پانکراتیت حاد و پانکراتیت مزمن می باشد که در ادامه به معرفی هر یک از آن ها خواهیم پرداخت .
1- پانکراتیت حاد (Acute pancreatitis)
پانکراتیت حاد التهابی است که به طور کاملا ناگهانی در پانکراس اتفاق می افتد.این بیماری می تواند دوام کوتاهی داشته و بر حسب عامل ایجاد کننده و شدت آن ممکن است خفیف و گذرا و یا شدید و کشنده باشد.این بیماری در صورت تشدید و درمان به موقع قابل مداوا می باشد .وجود سنگ های صفراوی از علل شایع پانکراتیت حاد بوده و سایر علل این بیماری شامل سطح بالای چربی خون، مصرف داروهای خاص، برخی بیماری ها و برخی از عفونت ها می باشد.
2- پانکراتیت مزمن(Chronic pancreatitis)
به التهاب طولانی مدت و مزمن پانکراس پانکراتیت مزمن گفته می شود که معمولا پس از پانکراتیت حاد ایجاد می شود.این بیماری می تواند آسیب بسیار زیادی به پانکراس وارد نموده و معمولا بر اثر عوامل وراثتی،فیبروز کیستیک، وجود سطح بالایی از کلسیم یا چربی در خون، مصرف داروهای خاص و ابتلا به برخی از بیماری های خودایمنی به وجود می آید.سرطان لوزالمعده یا سرطان پانکراس یکی از کشنده ترین سرطان ها است که در اثر عدم درمان بیماری پانکراتیت مزمن ایجاد می شود و در اثر رشد غیر طبیعی سلول های پانکراس می تواند به سایر قسمت های بدن نیز گسترش یابد.
علایم بیماری پانکراتیت
پانکراتیت و علایم آن شامل موارد زیر می باشد که شایع ترین آن درد در قسمت بالای شکم و انعکاس آن در کمر پس از مصرف غذاهای چرب می باشد .سایر علایم این بیماری عبارتند از:
- تورم و حساس شدن شکم
- تهوع و استفراغ
- افزایش ضربان قلب
- تب بالا
- کاهش وزن
- زردی
- در برخی موارد دیابت
عوامل موثر در بروز بیماری پانکراتیت
عمده ترین عوامل بروز پانکراتیت سنگ های کیسه صفرا می باشد که به پانکراتیت صفراوی شهرت دارد در این حالت سنگ کیسه صفرا مجرای پانکراس را مسدود نموده و سبب بروز پانکراتیت حاد می شود .سایر عوامل موثر در بروز این بیماری عوامل ارثی ،ابتلا به بیماری های خود ایمنی مانند بیماری لوپوس و چربی خون بالا می باشد.
بیماری پانکراتیت چگونه تشخیص داده می شود ؟
برای تشخیص این بیماری می بایست به یک متخصص داخلی یا گوارش مراجعه نمایید .پزشک با شنیدن شرح حال شما،بررسی سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی شما از روش های زیر برای تشخیص بیماری پانکراتیت استفاده می نماید :
- آزمایش خون یا ادرار یا مدفوع یا هر سه باهم
- تست عملکرد پانکراس برای بررسی تولید یا عدم تولید آنزیم های گوارشی
- تست تحمل گلوکز
- تصویربرداری با استفاده از سونوگرافی،اشعه ایکس ،ام آر آی و سی تی اسکن
- تست ERCP برای مشاهده پانکراس و مجرای صفراوی
- بیوپسی یا نمونه برداری از پانکراس
بیماری پانکراتیت چگونه درمان می شود؟
درمان بیماری پانکراتیت بر حسب نوع این بیماری متفاوت می باشد .در صورت ابتلا به پانکراتیت حاد پزشک از درمان دارویی پانکراتیت شامل تزریق مایعات داخل وریدی (IV) ،آنتی بیوتیک ها ، مسکن های قوی و قرص پانکراتیت برای درمان این بیماری استفاده می نماید .در صورت تشدید این بیماری برای جلوگیری از اسیب دیدن قلب ، ریه ها و کلیه ها بیمار می بایست در بخش آی سی یو بستری شده و تحت نظارت و درمان توسط تیم پزشکی قرار گیرد .در صورت مرگ بافت پانکراس عمل جراحی برای حذف بافت مرده ضروری و الزامی می باشد .حمله حاد کیسه صفرا در اثر سنگ کیسه صفرا نیز نیازمند انجام جراحی مجاری صفراوی و برداشتن کیسه صفرا می باشد .پس از برداشتن سنگ کیسه صفرا و کاهش التهاب ، پانکراتیت حاد درمان شده و بافت لوزالمعده به حالت نرمال بازخواهد گشت.جهت درمان پانکراتیت مزمن انجام جراحی و تغییر سبک زندگی (خودداری از استعمال دخانیات،مصرف غذاهای کم چرب و ..)نیز مفید و سودمند خواهد بود .
چگونه از بروز بیماری پانکراتیت جلوگیری نسنگ کیسه صفرا،ماییم؟
تغییر سبک زندگی ،مصرف غذاهای کم چرب ،عدم استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی های الکلی می باشد.پیروی از رژیم غذایی پانکراتیت شامل مصرف سبزیجات تازه ،حبوبات و عدس،میوه های غنی از ویتامین ث،غلات کامل و غذاهای سرخ نشده می باشد.این دسته از مواد غذایی به علت دارا بودن فیبر بالا ،آنتی اکسیدان های فراوان ،کم چرب بودن یا فقدان چربی در کاهش میزان کار پانکراس برای کمک به هضم مواد غذایی نقش بسزایی داشته ،سطوح بالای چربی در خون را کاهش داده و به کاهش التهاب پانکراس کمک می کنند .افراد مبتلا به این بیماری می بایست از مصرف محصولات لبنی پرچرب،گوشت پردازش شده، مانند هات داگ و سوسیس،سس مایونز ، چیپس سیب زمینی و کربوهیدرات های تصفیه شده خودداری نمایند.
درمان گیاهی پانکراتیت با طب بوعلی سینا
بر اساس تدابیر طب بوعلی سینا عوامل ایجاد کننده پانکراتیت شامل سنگ کیسه صفرا،عفونت،اورمی،سرماخوردگی،نارسایی کلیه،نوشیدن الکل،افزایش تری گلیسیرید و چربی ،کم میوه خوردن،گلودرد چرکی،نیروی جنسی کم یا زیاد،پوشاک تنگ،کم غذایی یا پر غذایی،سیگار،اوریون،کم کاری لوزالمعده،نمک،حمام طولانی،ماهی،روغن ماهی،لبنیات پرچرب،زیادی پتاسیم ،نقره و ویتامین د ،زیادی یا کمی کلسیم،کمبود پروتئین ،چربی های حیوانی ،سس،کله پاچه،فلفل سیاه،سالاد اولویه،غذای نفاخ،مارچوبه،زرده تخم مرغ،ژلاتین،بابونه،ماء الشعیر،آرتیشو،گل گاوزبان،عرق بیدمشک،داروهای مخدر،زالزالک،قهوه،فندق و سیاه دانه می باشد .جهت درمان گیاهی پانکراتیت و درمان خانگی پانکراتیت با طب بوعلی سینا از ویتامین های آ،ای و ب،لیستین،آب آلو،ریواس،آب هویج،آب سیب قرمز +هویج،آب ترب سیاه یا سفید،جوشانده قره قات ،سالاد هویج خام+فلفل سبز یا قرمز،کرفس+چغندر+خیار+کاهو+پیاز+سیر+اب لیموی تازه+روغن زیتون تصفیه نشده +اسفناج خام ،ماست به همراه زیره،شوید،خیار و انواع میوه ها شامل پرتقال ،نارنگی ،تمشک،لیموشیرین،گلابی،هلو و خرما استفاده کنید.
