| سیب زمینی یکی از گیاهان مفید در آشپزخانه شماست که روزانه از آن برای تهیه و طبخ انواع غذاها استفاده می نمایید.اما به راستی از فواید سیب زمینی و خواص درمانی آن اطلاع دارید؟ آیا می دانید این ماده دارای چه ناصر و ترکیباتی می باشد؟آیا از روش نگهداری و مضرات زیاده روی در مصرف آن اطلاع دارید؟در سلامت وب امروز قصد داریم به طور مفصل به معرفی این محصول گیاهی و خواص ارزشمند آن پرداخته و اطلاعات مفیدی را در این زمینه در اختیارتان قرار دهیم. |
سیب زمینی چیست؟
سیب زمینی potato با نام علمی سولانوم تو بروسوم (solanum tuberosum) یکی از محصولات گیاهی است که کاربرد وسیع آن در آشپزی بر هیچ کس پوشیده نیست .این ماده خوراکی سرشار از ویتامین ها و املاح معدنی مورد نیاز بدن می باشد. طبع سیب زمینی سرد و تر بوده و مصلح سیب زمینی دارچین،زیره،زنجبیل و … می باشد.
مشخصات گیاه شناسی سیب زمینی
سیب زمینی گیاهی متعلق به خانواده سونالاسه یا تاجریزان است که دارای گل هایی به رنگ سفید یا بنفش ،میوه ای کره ای شکل ، قرمز و بسیار سمی و ساقه های زیر زمینی سرشار از نشاسته می باشد.قسمت خوراکی سیب‌زمینی غده زیرزمینی آن بوده و کشت سیب زمینی در شهرستان اقلید در استان فارس (مهم ترین شهرستان تولید کننده این محصول در ایران )بیشتر از سایر نقاط کشور صورت می پذیرد.این محصول به عنوان مهم ترین محصول زراعی مقام چهارم را پس از گندم، برنج و ذرت به خود اختصاص داده است.
تاریخچه سیب زمینی
زادگاه اولیه این گیاه کشور پرو می باشد و پس از آن کشورهایی مانند اسپانیا ،انگلستان و سایر کشورهای اروپایی به کشت سیب زمینی پرداختند. در قرن هفده و هجده این محصول کشاورزی به عنوان یک ماده غذایی کامل شناخته شد و از اروپا به آمریکای شمالی و سپس به آسیا برده شد.در ایران سرجان ملکم سفیر دولت انگلستان اولین شخصی بود که بذر سیب زمینی را به فتحعلی شاه قاجار هدیه نمود و به همین دلیل برخی به آن آلوی ملکم می گویند.این محصول ابتدا در روستای پشند یا فشند در حوالی شمال شهر هشتگرد امروزی کاشته و سپس کاشت آن در سایر استان های کشور رواج پیدا نمود .
انواع سیب زمینی
با انواع سیب زمینی در زیر آشنا می شوید:
- سیب زمینی پوست قهوه‌ای: Brown Russets
- سیب زمینی طلایی: Yukon Gold
- سیب زمینی شیرین: Sweet Potatoes
- سیب زمینی قرمز یا سیب زمینی بنفش : Red Potato
- سیب زمین انگشتی یا استانبولی: Fingerlings
- سیب زمینی ترشی که در بعضی از نقاط ایران آن را شلغم فرنگی می نامند خوردن آن برای بیماران مبتلا به دیابت یا قند و فشار خون مفید است زیرا کلسترول و اوره خون را کم و فشار خون را پایین می آورد. بیماران قند بهتر است ترش شده آن را میل نکنند.
ارزش تغذیه ای سیب زمینی
این ماده گیاهی بر اساس جدول ارزش تغذیه ای دارای ترکیبات و عناصر زیر می باشد :
| موارد ضروری و اساسی | ارزش غذایی | درصد مصرف مجاز روزانه |
|---|---|---|
| انرژی | 70 کیلوکالری | 3.5 % |
| کربوهیدرات | 15.90 گرم | 12 % |
| پروتئین | 1.89 گرم | 3 % |
| چربی کل | 0.10 گرم | 0.5 % |
| کلسترول | 0 میلی گرم | 0 % |
| فیبر خوراکی | 2.5 گرم | 7 % |
| ویتامین ها و املاح معدنی | ||
| نیاسین | 1.149 میلی گرم | 7 % |
| پیریدوکسین | 0.239 میلی گرم | 18 % |
| ریبوفلاوین | 0.038 میلی گرم | 3 % |
| تیامین | 0.081 میلی گرم | 7 % |
| ویتامین (C) سی | 11.4 میلی گرم | 20 % |
| ویتامین (A) آ | 7 یکای بین‌المللی | 1 % |
| ویتامین (K) کا | 2.9 میکرو گرم | 2.5 % |
| سدیم | 6 میلی گرم | 0.4 % |
| پتاسیم | 455 میلی گرم | 10 % |
| کلسیم | 10 میلی گرم | 1 % |
| آهن | 0.73 میلی گرم | 9 % |
| منیزیم | 22 میلی گرم | 5.5% |
| منگنز | 0.141 میلی گرم | 6 % |
| فسفر | 61 میلی گرم | 9 % |
| روی | 0.33 میلی گرم | 3 % |
| کاروتن-β (بتا) | 4 میکروگرم | – |
| زآگزانتین | 21 میکروگرم |
خواص درمانی سیب زمینی
به علت وجود ویتامین های A و B و C و مقداری مواد نشاسته ای، گلوکز و املاح معدنی مثل آهن – منیزیم و پتاسیم این ماده به عنوان هم غذا و هم داروی مسکن و آرام کننده شناخته شده است.مهم ترین خواص درمانی سیب زمینی به شرح زیر می باشد:
1.درمان سوختگی
برای درمان سوختگی یک عدد سیب زمینی را پوست بکنید و رنده کنید سپس سیب زمینی رنده شده را روی نوار استرلیزه شده طبی بگذارید و روی قسمت سوخته شده بدن ببندید (البته اگر سطحی باشد).برای آفتاب زدگی نیز می توانید این ضماد سیب زمینی را دو ساعت به دو ساعت تجدید کنید بزودی عارضه سوختگی برطرف خواهد شد.
2.درمان ضرب خوردگی
200 گرم سیب زمینی را پوست بکنید و آن را بمدت 20 دقیقه بجوشانید سپس آن را با ماشین چرخ گوشت و یا سایر وسائل ممکنه له کنید و به صورت پوره درآورید و سپس آن را در پارچه نازکی بریزید پس از بر طرف شدن شدت حرارت و داغی آن را به صورت ضماد گرم روی محل ضرب خوردگی ببندید. بوکسورهای غربی رنده کرده خام آن را روی ضرب خوردگی می گذارند.
3.درمان جوش صورت
ضماد پوره سیب زمینی ( روزانه 2 بار) به روی قسمتی از پوست که مبتلا به جوش است بگذارید .این ضماد بسیار مفید بوده و بزودی خواهید دید که جوش های صورت معالجه شده و از بین خواهد رفت. برای تهیه این ضماد به قسمت ضرب دیدگی یا بند قبلی مراجعه شود .
4.درمان گوشه کردن انگشت
گاه اتفاق می افتد که بعللی گوشه انگشت چرک کرده و دردناک می شود برای درمان آن بایستی از حریره سیب زمینی که در قبل طرزتهیه آن ذکر شده تهیه و یک روز تمام ضماد آن را روی انگشت بگذارید و هر دو ساعت یک بار ضماد را عوض کنید.خواهید دید که گوشه چرکی انگشت سرباز کرده چرک ها خارج و درد برطرف می شود.
5.درمان دیابت (بیماری قند)
کسانی که مبتلا به بیماری قند هستند بایستی از رژیم سیب زمینی استفاده کنند و برای ادامه این رژیم صبر و حوصله از خود نشان دهند این اشخاص بایستی سیب زمینی را بشکل آب پز پوره ای سرخ کنند و یا تنوری بریان کرده مصرف نمایند و توصیه می شود که همراه با هر غذائی سیب زمینی مصرف نمایند.
6.درمان اسهال
(نیم لیتر) یا 500 گرم آب را در ظرفی بجوش آورید پس از جوش آمدن ناگهانی و بسرعت 60 گرم نشاسته سیب زمینی را (که قبلا” در 60 تا 100 گرم آب سرد حل کرده اید) در آب جوش بریزید پس از 2 دقیقه جوشیدن آن را از روی آتش بردارید. 2 روز تمام غذای انحصاری و اختصاصی شما بایستی همین حریره سیب زمینی باشد پس از 2 روز مشاهده خواهید کرد که چگونه ثقل شکم و اسهال شما برطرف شده است .این موضوع مهم ترین خواص سیب زمینی برای کودکان شناخته شده است .
7.درمان اگزما
برای درمان اگزما حریره سیب زمینی را بشرح بالا تهیه کنید پس از این که سرد و سفت و خمیری شکل شد مقداری از آن را روی یک تکه گاز استریلیزه شده پهن کنید و روی محل اگزما به صورت ضماد ببندید و هر 2 ساعت یک بار آنرا عوض کنید.
8.تقویت قوه باء و مغز با سیب زمینی
این محصول ارزشمند گیاهی به علت داشتن فسفر مقوی قوه باء و مغز می باشد به علاوه مقدار زیادی ویتامین C و B دارد و از این رو بهترین تقویت کننده نیروی جنسی در مردان به شمار می رود.
9.درمان پف کردن و شل و کیسه ای شدن زیر چشم
خواص سیب زمینی برای پوست صورت چیست؟علاوه بر رفع جوش شما می توانید از این ماده در درمان و رفع مشکلات نامبرده نیز استفاده کنید .ضماد عصاره سیب زمینی را روی محل مورد نظر بگذارید .ضماد را به همان شکلی که در بندهای پیشین توضیح داده شد تهیه کنید.
10.درمان غذایی ترشح اضافی اسید و ترشی معده
برای درمان چنین مشکلی سیب زمینی را پوست کنده و آن را به مدت 10 دقیقه داخل آب سرد بگذارید تا آلبومین آن کم شود آن را داخل آب جوش بریزید و بمدت یک ربع بجوشانید هر وقت به راحتی با کارد بریده شد پخته و آماده است بعد آن را در روی یک صافی با فشار له کنید و بعد داخل شیری که گرم ولی نجوشیده است مخلوط کنید و کره را بآن بیفزایید سپس بشدت بهم بزن در صورت لزوم یک زرده تخم مرغ هم بیفزائید و آن را روی آتش بگذارید تا حرارت 60 درجه برسد ( تا جائی که انگشت تحمل حرارت آن را نداشته باشد) در این مرحله ظرف از روی آتش بردارید. خوراک مالت آماده است. حال کسانی که ترشی زیاد معده دارن از این خوراک باید استفاده کنند.
11.درمان ترک خوردگی پوست در اثر سرما
هرگاه پا یا گوش یا دست شما در اثر سرمای زمستان متاثر شد و ترک خورد ضماد حریره سیب زمینی (طبق راهنمائی در قسمت اسهال) در موضع بزودی ترک و سرما زدگی ها را التیام خواهد بخشید.
12.درمان ضعف اعصاب و گلودرد
خوردن جوشانده برگ سیب زمینی در تسکین درد و ضعف اعصاب و شکم روش و غرغره آن برای گلو درد مفید است.
13.رژیم بیماران قلبی
این ماده غذایی گیاهی دارای پتاسیم فسفر، کلسیم و منیزیم می باشد و بعلت داشتن چنین ترکیباتی برای قلب بسیار مفید است و به بیماران قلبی مصرف آن توصیه می شود.
14.سرمه چشم و تقویت بینایی
از سیب زمینی سرمه ای تهیه می کنند که استفاده از آن برای تقویت بینائی بسیار نافع است.
15.درمان باد مفاصل
سیب زمینی بهترین غذای مبتلایان به باد مفاصل می باشد. مبتلایان به باد مفاصل نیز بایستی سیب زمینی را در برنامه غذایی خود بگنجانند.
طریقه مصرف سیب زمینی
سیب زمینی در محل چشم های خود دارای سولاتین سمی است به همین جهت بایستی هنگامی که سیب زمینی را پوست می کنید چشمک های سمی آن را به دقت بیرون بیاورید و همچنین بایستی از خوردن سیب زمینی هائی که سبز شده و جوانه زده یا خیلی کهنه شده خودداری نمایید.شما می توانید از این ماده غذایی مغذی و بسیار ارزشمند به صورت تنوری،سیب زمینی آب پز و سیب زمینی سرخ شده استفاده کنید که بهترین گزینه برای مصرف این ماده پخت آن به صورت تنوری و همراه با پوست می باشد.
طرز نگهداری سیب زمینی
نگهداری سیب زمینی در کیسه کار بسیار غلطی است چرا که باعث جوانه زدن و یا گندیدگی آن می شود . بهترین کار ریختن سیب زمینی در جعبه های متعدد میوه و روی هم چیدن جعبه ها است منتها باید روی هر جعبه یک ورق کاغذ مشکی نیز گذاشت، بدین ترتیب سیب زمینی خشک می ماند و هوای کافی به آن می رسد و هشتاد درصد کمتر می پوسد. بعضی معتقدند که سیب زمینی را باید در خاک رس خشک نگهداشت .بنابراین این ماده را در هوای خشک و خنک و به دور از نور و گرما نگهدارید.
مضرات سیب زمینی
برای در امان ماندن از مضرات سیب زمینی به نکات زیر توجه نموده و آن ها را رعایت نمایید:
- از زیاده روی در مصرف این ماده به علت اضافه شدن وزن خودداری نمایید .
- مصرف این ماده به صورت سرخ شده علاوه بر چاقی خطر ابتلا به سرطان ها را افزایش می دهد.
- بیماران مبتلا به دیابت این ماده را تحت نظر پزشک خود مصرف نمایند .
- زیاده روی در مصرف آن در طی دوران بارداری خطر ابتلا به دیابت حاملگی را افزایش می دهد.