| یکی از بیماری های دردناکی که در سلامت وب امروز قصد معرفی آن را داریم بیماری به نام بیماری نقرس است که سبب متورم و ملتهب شدن مفاصل و بافت همبند علی الخصوص مفصل شست پا می شود .این بیماری زمینه ارثی و خانوادگی داشته و شیوع آن در مردها 9 برابر بیشتر از زنان می باشد . |
بیماری نقرس چیست؟
بیماری نقرس یکی از بیماری های شایع روماتیسمی می باشد که جزو قدیمی ترین بیماری های ثبت شده در تاریخچه پزشکی به شمار می آید .این بیماری در اثر بالا رفتن اسید اوریک در خون و به موازات آن رسوب کریستال های این ماده در مفاصل و بافت های همبند ایجاد شده و سبب درد،تورم ،قرمزی و التهاب مفاصل خواهد شد.
بیماری نقرس چگونه ایجاد می شود؟
بیماری نقرس چگونه ایجاد می شود؟ همان گونه که در بند پیشین بیان شد علت اصلی ابتلا به بیماری نقرس تجمع اسید اوریک در بدن است .این ماده در واقع پسماند متابولیسم و سوخت پروتئین در بدن است که در اثر افزایش آن یا عدم کارایی مناسب کلیه ها در مایعات بدن جمع شده و سپس بلورهای اسید اوریک در مفاصل بدن رسوب می کند .رسوب این مواد سبب تحریک سلول های ایمنی بدن شده و با مهاجم تلقی نمودن بلورهای اسید اوریک توسط سیستم ایمنی بدن مواد شیمیایی خاصی به نام پروستاگلاندین و لوکوترین در بدن ترشح می شود .به دنبال چنین فرایندی علایم التهاب ،درد و تورم در مفاصل و بافت همیند پدیدار شده و بیماری نقرس بروز خواهد نمود.
علت ابتلا به بیماری نقرس چیست؟
مهم ترین علت ابتلا به بیماری نقرس افزایش اسید اوریک خون در اثر مصرف فراوان مواد پروتئینی و پورین دار و گوشت قرمز می باشد .اما عوامل دیگری نیز در بروز این بیماری موثر هستند که از میان آن ها می توان به چاقی،سابقه داشتن فشار خون بالا،وراثت،مصرف برخی داروها علی الخصوص داروهای دیوروتیک و بیماری های مزمن کلیوی اشاره نمود.
چه عواملی ریسک ابتلا به بیماری نقرس را افزایش می دهد؟
عوامل بی شماری در افزایش ریسک خطر ابتلا به بیماری نقرس وجود دارد که شایع ترین آن ها موارد زیر می باشد:
- انجام عمل های جراحی
- تروما
- کم شدن حجم آب بدن
- مصرف برخی داروها مثل دیورتیک ها (قرص های ادرارآور)
- مصرف داروهای کاهنده اسید اوریک در خون به مدت طولانی
- درمان های خاص برای درمان برخی از سرطان ها
- آرتروز حاد با آسیب جدی به مفاصل
- بالا بودن فشار خون
- ابتلا به بعضی بیماری ها مانند لوسمی و لنفوم
علل ابتلا به نقرس از دیدگاه ابوعلی سینا
ابوعلی سینا عوامل ایجاد یا تشدید کننده این بیماری را کمبود « سدیم ، مس ، نقره ، طلا» ، عدم تعادل هورمونی ، اختلال کبدی یا کلیوی ، زیاده روی در مصرف منابع کلسیم و تمامی لبنیات ، ازدیاد اسید اوریک ، مشروبات الکلی ، ادویه ، گوجه فرنگی ، مواد حاوی آلبومین (حبوبات – سفیده ی تخم مرغ و …..) ، آبگوشت ، حبوبات ، تنقلات ، اغذیه ی تند یا چرب ، میوه های دانه روغنی ( ارزن ، گردو ، بادام زمینی و ….) ، سبزی های خشک ، شکلات ، انگور ترش ، پنیر مانده ، پسته ، دخانیات ، خاویار ، مواد حاوی پورین (دل ، جگر ، قلوه ، گوشت ها ، جگر ، مغز ، ساردین ، ماهی ، مرغ ، سوسیس ، کالباس ، پیتزا ، ساندویچ ، کلم ، سیب زمینی ، صدف ها ، اسفناج ، خیار ، خردل ، کله‌پاچه ، لوبیا ، چغندر ، باقلا ، گل کلم.) معرفی نموده است.
علائم ابتلا به بیماری نقرس چیست؟
مهم ترین علایم ابتلا به بیماری نقرس شامل موارد زیر می باشد:
- درد ناگهانی در یک مفصل
- تورم مفصلی
- داغ شدن مفصل درگیر
- قرمزی مفصل
- حساس شدن مفصل نسبت به لمس و تماس
- بروز بیماری تیفوس و ایجاد گره های تیفوسی در غضروف بالای گوش و یا روی آرنج
- ابتلا به بیماری سنگ کلیه
بیماری نقرس چه اندام هایی از بدن را درگیر می کند؟
بیماری نقرس پا معمولا مفاصل و اندام های پایینی بدن را درگیر کرده و بیشترین مفصل درگیر در صورت بروز این بیماری مفصل شست پا می باشد .البته در صورت پیشرفت و شدید شدن علایم این بیماری سایر مفاصل بدن مانند مفصل پا، زانو، آرنج، قوزک، نقرس مچ پا ، دست‌ها یا هر مفصل دیگری نیز دچار التهاب،درد و سفتی مفاصل ناشی از بروز این بیماری می شود .
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای تشخیص این بیماری می بایست به یک متخصص روماتولوژی مراجعه کنید .روماتولوژیست ها توانایی و مهارت کافی برای تشخیص وافتراق این بیماری از بیماری آرتروز را دارند و می توانند شیوه مناسبی را برای درمان این بیماری ارائه دهند .همچنین بهتر است بدانید متخصصین ارتوپد و نفرولوژی نیز می توانند در درمان این بیماری به فرد بیمار کمک نمایند .
بیماری نقرس چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص بیماری نقرس با انجام یک تست ساده خون و اندازه گیری میزان اسید اوریک در خون به راحتی امکان پذیر می باشد .اما مطمئن ترین راه برای تشخیص این عارضه خارج کردن کریستال های اسید اوریک از مفصل متورم شده و اندازه گیری دقیق در زیر میکروسکوپ می باشد.
بیماری نقرس چگونه درمان می شود؟
شیوه های متعددی برای درمان بیماری نقرس وجود دارد که از مهم ترین آن ها می توان به تغییر شیوه‌ی زندگی و دارو درمانی اشاره نمود .درمان این بیماری با توجه به شرایط بیمار و میزان پیشرفت این بیماری در هر فرد کاملا اختصاصی بوده و متفاوت از دیگری می باشد.
1.تغییر شیوه زندگی
در صورت خفیف بودن علایم این بیماری تغییر شیوه زندگی و استفاده از یک برنامه غذایی صحیح می تواند در زمینه درمان نقرس مفید باشد .با محدود نمودن مواد غذایی پروتئینی مانند انواع ماهی و غذاهای دریایی ،برخی از انواع گوشت مانند گوشت گوساله، گوشت بوقلمون،جگر، دل و قلوه، آجیل و برخی از انواع شیرینی‌ها و برخی میوه ها می توان سطح اسید اوریک را در خون کاهش داده و این بیماری را درمان نمود.
2.دارو درمانی
دارو درمانی برای جلوگیری از حملات شدید نقرس و جلوگیری ازبروز بیماری تیفوس یا آرتروز و سنگ های کلیوی موثرترین راه درمان این بیماری به شمار می آید .داروهای کاهنده اسید اوریک ، داروهای Prophylactic (داروهای کاهش‌دهنده اوره و جلوگیری‌کننده از بروز حساسیت)، و داروهایی برای تسکین سریع درد ناشی از نقرس مانند آلوپورینول، فبوکسوستات (febuxostat)، پروبنیسید (probenecid) و پگلوتایسین با نام تجاری کریستکسا (Krystexxa) از مهم ترین داروهایی هستند که از شدت حملات بیماری و عود مجدد این بیماری می توانند جلوگیری کنند .سایر داروهای مفید در این زمینه شامل کلشیسین (Colcrys) و داروهای NSAID (داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی) مانند ایندومتاسین (indomethacin)، دیکلوفناک (diclofenac)، ایبوپروفن یا ناپروکسن و… می باشد.
3.درمان گیاهی
برای درمان گیاهی نقرس مصرف گیاهان مدر و تصفیه کننده ی خون ( بخصوص آب پرتقال ، لیمو شیرین ، گیلاس ، توت فرنگی ، گریپ فروت ، انگور سیاه ، جوشانده ی برگ تمشک و ……) ، زیتون ، شلغم ، پیاز ، سماق ، سبزی تازه ، آب زرشک ، جوشانده ی برگ کرفس ، کرفس خام (با غذا) ، جوشانده ی «برگ انگور سیاه + کمی شیره ی شیرین بیان» ، سالاد « روغن زیتون + گوجه فرنگی + جعفری + آرتیشو + کرفس + کاهو + فلفل سبز + سیر + خیار + آب لیمو ترش تازه + پیاز + سماق» ، «صبر زرد + سورنجان + پوست هلیله ی زرد» (به مقدار مساوی) را پودر کرده در کپسول بریزید ؛ عرق «زرشک (30 گرم) + خارخاسک (20 گرم) + عناب (20 گرم) + ناخنک (15 گرم) + کاکل ذرت + کاسنی» ، عرق «کاسنی + شاهتره» روزی سه تا پنج لیوان ، ضماد «مرزنجوش + خطمی + بذر اسفرزه + آرد جو + سورنجان» (به مقدار مساوی) + زرده ی تخم مرغ + روغن گل + اندکی زعفران ، بابونه (5 گرم) + روغن زیتون تلخ (40 گرم) را حرارت کم دهید و بگذارید نیم ساعت بماند و بعد شیره کش کنید و بمالید ؛ جوشانده ی «برگ تازه زبان گنجشک + سنا» ، (ضماد نقرس) ، معجون هرمس ، مالش روغن بابونه ، تنتور هسته ی خرد شده ی ازگیل ، ضماد «باقلا کوبیده + آرد جو + شب یمانی + روغن زیتون کهنه» ، نیم گرم بذر البنج با عسل آب ، ضماد آب برگ پنبه + روغن گل سرخ ، دم کرده ی گل و برگ زبان در قفا ، زرشک ، جوشانده ی شیرین بیان ، جوشانده ی علف چای ، ضماد «کلم + سرکه + حلبه» ، ضماد «کاسنی + روغن‌بنفشه + آرد جو + سرکه» ، ضماد همیشه بهار ، زیره ی سیاه و هسته ی نیم کوب شده ی زیتون را در روغن کنجد بجوشانید و سپس «زیره دشتی (8 گرم) + قسط تلخ (6 گرم) + گنه گنه (2 گرم) + برگ تازه ی زبان گنجشک (5 گرم) » را به آن اضافه کرده به روش بن ماری (حرارت دهی غیر مستقیم) به مدت دو ساعت حرارت دهید (درمان نقرس کهنه حتی ارثی – از تجربیات نگارنده) ، جوشانده ی نیم مشت برگ درخت غان (توس) – روزی دو لیوان به همراه یک کپسول پر شده از سورنجان (رقیق کننده ی خون – از تجربیات نگارنده) مفید می باشد.
درمان خانگی بیماری نقرس
برای بهره مندی از درمان خانگی بیماری نقرس نوشیدن آب فراوان ،تغییر رژیم غذایی و جلوگیری از اختلالات کلیوی و بیماری زخم معده ضروری به نظر می رسد .
آیا بیماری نقرس کشنده است ؟
با توجه به این که نقرس بیماری مزمنی به شمار می آید بیشتر مردم علاقمندند تا بدانند که آیا نقرس کشنده است ؟ یا این که آیا نقرس خطرناک است ؟ این بیماری باعث بروز دردهای وحشتناکی خواهد شد از این رو حملات نقرسی می تواند سبب آسیب مفصلی و مشکلات کلیوی شود که با آسیب دیدن کلیه ها جان فرد به خطر افتاده و خطر مرگ در اثر عدم درمان به موقع زندگی فرد را تهدید خواهد نمود. .
چگونه از ابتلا به بیماری نقرس پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری نقرس داشتن وزن مناسب و محدود نمودن مصرف مواد پروتئینی و پر کالری ضروری به نظر می رسد .افراط نکردن در مصرف گوشت قرمز می‌تواند تا حد زیادی خطر ابتلا به بیماری نقرس را در افراد کاهش داده و بروز حملات نقرسی شامل درد و تورم مفصل را کاهش دهد.