رژیم غذایی برای افزایش باروری

رژیم غذایی برای افزایش باروری

آیا میدانید که از هر چهار زوج، یکی با مشکلات باروری دست به گریبان است و این در حالی است که تاثیر تغذیه سالم بر بهبود وضعیت باروری مردان و زنان، غیرقابل‌انکار است. 

نازایی مردان و زنان در ارتباط با کمبود ویتامینE است، چون با کمبود این ویتامین بافت‌های تولید مثلی تخریب می‌شوند. منیزیم، روی و ویتامینA برای تولید سلول تخم مورد نیاز است. کمبود ویتامینB6 و B2 با ناباوری مرتبط است. ویتامینA برای تولید هورمون‌های مردانه مورد نیاز است. در بین کلیه مواد مغذی که با باروری مرتبط اند، روی از همه مهم‌تر است. برای مثال، رشد و نمو دیواره رحم بستگی به روی دارد و این ماده معدنی برای تولید اسپرم در مردان مورد نیاز است. تجزیه املاح موجود در موی افراد نابارور نشان می‌دهد، تعداد زیادی از زنانی که باردار نمی‌شوند و یا سقط‌های پی در پی دارند، دچار کمبود روی هستند. رژیم غذایی اغلب افراد تأمین‌کننده روی مورد نیازشان نیست و شرایطی چون استرس، سیگار کشیدن، آلودگی هوا و مصرف الکل موجب تخلیه منابع روی بدن می شود. یکی از علل ناباروری، افزایش تماس با ترکیبات استروژنی مصنوعی است که تعادل هورمون‌های بدن را به مخاطره می‌اندازد. این هورمون‌های مصنوعی در داروها و محصولات لبنی غیر اورگانیک وجود دارد و گوشت اغلب محتوی این هورمون است. همچنین ماهی‌هایی که از آب‌های آلوده صید می‌شوند، حشره‌کش‌ها و مواد محتوی پلاستیک دارای این هورمون هستند. در مردان، دریافت مقادیر بالای استروژن، تولید اسپرم را کاهش می‌دهد و در زنان ایجاد کیست‌های تخمدانی و رحمی می‌کند و بر باروری مؤثر است.

کمبود روی، باروری مردان را تهدید می‌کند

تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود روی در مردان باعث کاهش حجم مایع منی و همچنین هورمون مردانگی تستوسترون می‌شود. منابع سرشار روی عبارتند از: گوشت گاو، لوبیا چیتی و قسمت تیره گوشت مرغ.

اسید فولیک بخورید

مصرف اسید فولیک برای مردان و زنان ضروری است. برای اینکه میزان 400 میلی گرم مورد نیاز روزانه‌تان را تامین کنید، علاوه بر مصرف غذاهای سرشار از این ویتامین مانند سبزیجات سبز، غلات، حبوبات و پرتقال، می‌توانید از قرص‌های مکمل نیز استفاده کنید.

کلسیم و ویتامین D یادتان نرود!

مصرف روزانه 1000 میلی‌گرم کلسیم و 10 میکروگرم ویتامین D می‌تواند احتمال باروری را افزایش دهد. منابع غنی کلسیم عبارتند از شیر، ماست و پنیر و برای ویتامین د می‌توانید علاوه بر نور آفتاب از شیر و ماهی سالمون نیز استفاده کنید.

مصرف ویتامین E را جدی بگیرید

این ویتامین با وجود نقش آنتی‌اکسیدانی که دارد از تخریب غشای اسپرم جلوگیری کرده و قدرت دفاعی این سلول‌های بسیار ریز را افزایش می‌دهد. سویا، بادام، بادام زمینی، گردو و کنجد و آووکادو (میوه گیاه گلابی‌شکلی که گوشت بسیار چربی دارد و هسته بزرگی در وسط آن‌دیده می‌شود) از بهترین مواد غذایی هستند که می‌توانند ویتا مین E مورد نیاز روزانه بدن را تامین کنند. سویا به دلیل داشتن توام چند ماده افزایش‌دهنده قدرت باروری یعنی پروتئین، آهن، ویتامین‌E و فیتواستروژن‌ها جهت حفظ سلامت جنسی مردان، مهم تلقی می‌شود و مصرف حداقل 3/0 گرم از آن در غذای روزانه مردان توصیه می‌شود. آووکادو نیز مانند سویا خاصیت پیشگیری از ناباروری به ویژه در مردان دارد. مطالعات گسترده روی این سبزی نشان داده است که وجود ویتامین E و C در کنار هم موجب افزایش تعداد و تحرک اسپرم‌ها شده و به این ترتیب قدرت باروری مردان را تقویت می‌کند. جالب‌تر آنکه بر مبنای دلایل یاد شده، امروزه از این ویتامین به شکل مکمل در درمان بیماران مبتلا به ناباروری استفاده می‌شود.

متخصصان عقیده دارند که دریافت روزانه 600 میلی گرم از این ماده مغذی به شکل دارو می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. به این دلیل افزایش مصرف هرچه بیشتر مواد غذایی غنی از این ویتامین به شدت توصیه می‌شود، به طوری که روزانه خوردن دو عدد پرتقال، یک عدد لیمو و کیوی خصوصاً در بیمارانی که عادت به سیگار کشیدن دارند، بسیار مفید است، زیرا سیگارکشیدن مانند قرار گرفتن در معرض هوای آلوده، شخص را در معرض کمبود این ویتامین قرار می‌دهد. درضمن ویتامینC به طور غیرمستقیم هم می‌تواند در بهبود وضعیت آهن بدن مفید باشد. جالب است بدانید که ویتامین C در ساخت کارنیتین (یکی از ترکیبات حیاتی در بدن که در حفظ قدرت باروری موثر شناخته شده است) نقش فعالی دارد و جالب‌تر آنکه موجب حفظ شکل فعال ویتامین E می‌شود. 

خطری برای گیاه‌خواران

اختلالات هورمونی یکی از عمده دلایل کاهش قدرت باروری افراد است و هورمون‌هایی نظیر هورمون‌های تیروئیدی، انسولین و هورمون‌های جنسی به خصوص در زنان، می‌توانند سرعت رشد تخمک‌ها را افزایش و یا کاهش دهند و از آنجا که این ترکیبات، ساختمان پروتئینی دارند، نقش پروتیین روشن می‌شود. همان‌طور که می‌دانید این ماده مغذی در انواع گوشت سفید و گوشت قرمز به وفور یافت می‌شود. دانشمندان دریافته‌اند که مصرف منظم گوشت قرمز در مردان می‌تواند قدرت باروری را افزایش داده و نقش درمانی داشته باشد. آنها معتقدند گوشت علاوه بر پروتئین، روی و سلنیوم نسبتاً بالایی نیز دارد که می‌تواند از آثار تخریب‌کنندگی رادیکال‌های آزاد روی اسپرم‌ها جلوگیری کرده و تحرک آنها را افزایش دهد. همچنین روی موجود در گوشت قرمز نیز به میزان بیش از 40 درصد جذب می‌شود و تامین مقدار روزانه مورد نیاز(تقریباً 8/0 تا 1 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن) این ماده مغذی در مردان نابارور ضروری است. ماهی‌ها نیز به عنوان یک تامین‌کننده روی بسیار پر اهمیت محسوب می‌شوند زیرا موجب حفظ ترکیبات ژنتیکی اسپرم شده و انرژی لازم برای فعالیت اسپرم را بالا می‌برد. از آنجایی که این گروه از مواد غذایی در میان گیاه‌خواران طرفدار چندانی ندارد، احتمال شیوع این مشکل در آنها بالاتر از سایر افراد است.

کارنیتین در غلظت بالا موجب انتقال اسید‌های چرب به میتوکندری و اکسیداسیون آنها برای تامین انرژی مورد‌نیاز اسپرم‌ها می‌شود که حرکت آنها‌ را‌ تسهیل می‌کند. از این رو خوردن مواد غذایی که سرشار از این‌ماده هستند بسیار کمک‌کننده است. باید افزود که این ترکیب پروتئینی در مواد غذایی نظیر سینه مرغ، روغن ماهی و فیله گوشت گاو به وفور وجود دارد و خوردن روزانه 30 تا 60 گرم ‌از‌ آنها می‌تواند نیاز روزانه افراد را تامین کند. جالب است بدانید که این ترکیب در بدن موجب لاغری می‌شود زیرا کارنیتین در فرآیند تولید انرژی از چربی ها دخالت دارد و‌ موجب سوختن‌ چربی‌های ‌اضافی می‌شود و به کاهش وزن کمک می‌کند.

دکتر مسعود کیمیاگر