ورم طحال چگونه ایجاد می شود ؟+آیا ورم طحال درمان دارد؟

ورم طحال چیست؟

ورم طحال یا اسپلنومگالی (spleh-no-MEG-uh-lee)  یکی از مشکلاتی است که می تواند این اندام را درگیر کرده و با رشد غیر عادی و تغییر سایز این اندام عملکرد آن را دچار اختلال نماید .طحال شما ارگانی است که دقیقاً در زیر قفسه سینه سمت چپ  بدن شما قرار دارد و بسیاری از شرایط  از جمله عفونت ها ، بیماری های کبدی و برخی سرطان ها – می توانند باعث بزرگ شدن طحال گردند .طحال بزرگ شده معمولاً علائمی ایجاد نمی کند و اغلب در طی یک معاینه معمول فیزیکی کشف می شود.

طحال چیست و چه وظایفی در بدن بر عهده دارد؟

طحال یک عضو مهم در سیستم ایمنی بدن  انسان است  که لوبیایی شکل بوده و دقیقا در قسمت بالا سمت چپ حفره شکمی زیر دیافراگم قرار گرفته است. وزن طحال در حالت عادی 150 گرم  ( به اندازه مشت بسته شما ) و اندازه طبیعی طحال  در حدود 11 سانتی متر می باشد .مهم ترین وظایف طحال در بدن عبارت است از :

1. فیلتر کردن باکتری های پوشیده از آنتی بادی
2. پردازش گلبول های قرمز قدیمی
3. بازیافت آهن در هموگلوبین
4. مبارزه با انواع عفونت ها 

چه عواملی سبب ورم طحال می شود ؟

عوامل بسیاری در تورم طحال تاثیر دارند که در ادامه به معرفی مهم ترین آن ها می پردازیم:

• عفونت های ایجاد شده در اثر ورود میکروارگانیسم هایی به بدن هم چون ویروس (مونونوکلئوز)، باکتری (سیفلیس، بیماری خراش گربه) و انگل (مالاریا)
• ابتلا به برخی بیماری های خونی نظیر کم خونی ؛تالاسمی و …
• ابتلا به برخی بیماری های کبدی مانند سیروز، زخم بافت کبدی، فیبروز کبدی و ….
• ابتلا به سرطان ها هم چون سرطان خون
• سارکوئیدوز یا التهاب غدد لنفاوی
• آرتریت روماتوئید
• نارسایی های قلبی

ورم طحال با چه علایمی شناخته می شود ؟

شایع ترین علایم ابتلا به ورم طحال را می توان موارد زیر برشمرد:

• دردهای شکمی
• احساس سیری بدون مصرف غذا
• کم خونی
• خستگی 
• سرگیجه
• عفونت های مکرر

عوامل افزایش خطر ریسک ابتلا به ورم طحال 

 خطر ریسک ابتلا به ورم طحال در گروه های زیر بیشتر از سایرین وجود دارد :

• کودکان و بزرگسالان مبتلا به عفونت هایی مانند مونونوكلئوز
• افراد مبتلا به به بیماری گاچر ، بیماری Niemann-Pick و چندین اختلال متابولیک ارثی دیگر
• افراد ساکن یا سفر کننده به مناطق دچار مالاریا

عوامل موثر در بروز تورم طحال از دیدگاه ابن سینا

ابوعلی سینا عوامل ایجاد یا تشدید کننده این عارضه را تماس با حیواناتی چون گربه – سگ – موش و عفونت‌های مزمن، بعضی سرطان‌های خون، کم‌خونی (تالاسمی)، افزایندگان سودا، گوشت قرمز، سوسیس، کالباس، پیتزا، سس، رب، دل، جگر، قلوه، بادمجان سرخ کرده، کنسرو، شلغم، زالزالک، برنج و نان (بیش‌ازحد)، کلم، عدس، پوست مرغ و ماهی سرخ کرده، اسپاگتی، تمبر هندی، کمبود «روی و ویتامین A» معرفی نموده است .

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر یک از علایم بالا را دارید ،در قسمت فوقانی سمت چپ شکم خود دردی را احساس می کنید که در هنگام نفس کشیدن شدت می یابد در اسرع وقت بهتر است به یک پزشک متخصص بیماری های داخلی ،پزشک بیماری های عفونی ، پزشک متخصص گوارش و یا دکتر فوق تخصص طحال مراجعه کنید .

ورم طحال چگونه تشخیص داده می شود ؟

ورم طحال و بزرگ شدن طحال در بیشتر موارد توسط پزشک در حین معاینه فیزیکی قابل تشخیص می باشد.پزشک با وارد نمودن فشار کف دست به ناحیه چپ بالایی شکم طحال بزرگ شده را به راحتی تشخیص خواهد داد اما ممکن است برای تشخیص دقیق تر این عارضه و ردیابی علت بروز این بیماری از روش های تشخیصی زیر استفاده نماید :

• آزمایش خون برای شمارش سلول های خونی،بررسی وجود یا عدم وجود عفونت و التهاب در خون،کم خونی و ….
• سونوگرافی یا سی تی اسکن طحال و اندام های تحت تاثیر آن همانند کبد برای تشخیص میزان دقیق بزرگ شدگی طحال
• ازمایش خون برای تشخیص عملکرد کبد با بررسی میزان آنزیم های کبدی
• تست نمونه برداری از مغز استخوان یا طحال  برای تشخیص وجود تومورهای سرطانی 

ورم طحال چگونه درمان می شود ؟

برای درمان طحال بزرگ شده ، پزشک می بایست پس از پیدا نمودن علل بروز این عارضه علت اصلی این عارضه را درمان نماید. اگر علت طحال بزرگ شده شما یک عفونت باشد ، پزشک ممکن است بسته به ارگانیسم ایجاد کننده عفونت ، داروهای آنتی بیوتیک را برای شما تجویز کند .در موارد جدی ، پزشک ممکن است پیشنهاد کند که طحال از بدن شما خارج شود ، که عمل خارج نمودن طحال از بدن جراحی اسپلنکتومی نامیده می شود.زندگی سالم و عادی پس از برداشتن طحال شما کاملاً ممکن بوده و تنها خطر ابتلا به عفونت ها در طول زندگی ممکن است شما را تهدید نماید که برای پیشگیری از بروز چنین وضعیتی  می توانید با دریافت واکسن های مناسب ، خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید.

درمان ورم طحال با طب ابوعلی سینا

ایشان جهت درمان مصرف آهن، روی، مواد مدر، مرزه را در سرکه بپزید و میل کنید؛ گاو دانه‌ی مقشر را در سرکه بپزید و میل کنید؛ «تخم کرفس (۸) + انیسون (۸) + افسنطین (۴) + فلفل (۲) + مرصاف (۲) + دارچین (6)+ مصطکی (۴) + افیون (۱) + جندبیدستر (۲)» (برحسب گرم) را پودر کنید و با آب تافته‌ی آهن قرص بسازید و روزی ده قرص به فواصل روز ميل کنید؛ گل سرخ (۶) گرم + زرشک + تخم خیار چنبر + خیار سبز+ تخم خرفه (هر یک ۲ گرم) + عصاره‌ی غافث (5/0 گرم) + عصاره‌ی افسنطین + زعفران + میوه‌ی درخت گز + ایرسا (هر یک ۱ گرم) + سنبل‌الطیب (۵ گرم) – هر بار کمی با عرق شاهتره میل کنید؛ انجیر خشک را نه روز در سرکه‌ی انگور بخیسانید و روزی پنج عدد با کمی سرکه میل کنید؛ پرورده‌ی هویج در سرکه، ترشک، دم کرده‌ی «بابونه (۶) + تخم ترب (۷) + جعفری (۷) + برگ کلم (۵) + زنجبیل (۲) + جاوشير (۶)» (برحسب گرم)، شربت آلبالو، سکنجبین انجدانی، معجون امروسيا، شربت هندی، «۵۶ گرم بهارنارنج + ۷ گرم مرجان و کمی شکر» (تا یک هفته هر روز)، زردک پخته را در سرکه فروبرید و میل کنید؛ سکنجبین + تخم ترب پودر شده + سوسنبر، سیاه‌دانه، فاشرا (خیسانده در سرکه)، جوشانده‌ی فراسیون پرورده با عسل و سرکه، مرزه را در سرکه بجوشانید و میل کنید.

مراقبت های لازم در زمان ابتلا به ورم طحال

اگر مبتلا به اسپلنومگالی می باشید ،در معرض خطر پارگی طحال قرار دارید. پارگی طحال  می تواند منجر به خونریزی شدید داخلی شود که می تواند تهدیدی جدی برای حیات و زندگی فرد تلقی شود .بنابراین در صورت بزرگ شدن طحال از انجام ورزش های تماسی ، مانند فوتبال یا هاکی ، خودداری کنید و حتما در هنگام رانندگی از کمر بند ایمنی باید استفاده کنید تا در صورت تصادف ، کمربند ایمنی شما به محافظت از اندام های شما از جمله طحال کمک کرده و احتمال بروز تروما در اندام شما را کاهش دهد .