| یکی از بیماری ها و اختلالات پیشرفته کبدی بیماری به نام سیروز کبدی است که در طی این بیماری عملکرد کبد به تدریج دچار اختلال شده و متوقف می گردد .با توجه به اهمیت تشخیص به موقع این بیماری نوشته سلامت وب امروز با هدف معرفی علائم سیروز کبدی، علل ابتلا به این بیماری، نحوه تشخیص، عوارض جانبی و درمان سیروز کبدی تهیه و تدوین شده است . |
سیروز کبدی چیست؟
سیروز کبدی (cirrhosis of the liver) یکی از اختلالات پیشرفته کبدی است که در اثر آسیب دیدن و زخمی شدن بافت های کبدی اتفاق می افتد ،در این حالت بافت های آسیب دیده و زخمی جایگزین بافت های سالم کبد می‌شوند.در طی این بیماری تصلب بافت ها در اثر زخم شدن کبد اتفاق خواهد افتاد و عملکرد کبد که همانا سم زدایی بدن و پاکسازی خون می باشد از بین رفته و علاوه بر کبد زندگی فرد دچار اختلال جدی خواهد شد.
سیر پیشرفت بیماری سیروز کبدی
کبد در صورت آسیب قادر است بافت خود را ترمیم نموده و عملکرد خود را بهبود بخشد .اما در اثر سیروز کبدی بافت های کبدی زخمی شده و با پیشرفت این بیماری عملکرد کبد کاهش یافته و بافت های زخمی کبد افزایش می یابد .این بیماری تهدیدی جدی برای زندگی فرد مبتلا تلقی می شود و معمولا در سنین 30 تا 40 سالگی علایم این بیماری بروز پیدا می کند .
مراحل و انواع سیروز کبدی
مراحل سیروز کبدی عبارت از
A: نسبتا خفیف
B: متوسط
C: شدید
بوده و انواع سیروز کبدی نیز شامل دو مورد زیر می باشد:
- جبران پذیر: کبد با وجود آسیب دیدگی به عملکرد خود ادامه می دهد.
- جبران ناپذیر:کبد نمی تواند به درستی عمل کند و بیماری بافت کبد را تخریب خواهد نمود.
علایم و نشانه های سیروز کبدی چیست؟
این بیماری یک بیماری پیشرونده است که در مراحل اولیه معمولا فاقد علامت بوده ولی با پیشرفت بیماری نشانه های آن آشکار می شود .ابتدایی‌ترین علایم سیروز کبدی شامل موارد زیر است:
- زردی پوست و سفیدی چشم‌ها
- بالا رفتن فشار خون
- ناراحتی های پوستی
- کبودی بدون علت بدن
- تورم و آب آوردن شکم
- بی اشتهایی
- حالت تهوع
- تورم پاها
- گیجی و خواب آلودگی
- قرمز شدن کف دست
- خارش پوست
- آتروفی بیضه و بزرگ شدن سینه ها در مردان
علل ابتلا به سیروز کبدی چیست؟
شایع ترین علل ابتلا به سیروز کبدی عبارت است از :
- ابتلا به بیماری هپاتیت ب و C
- زیاد بودن آهن خون
- فیبروز کیستی
- تجمع مِس در کبد (بیماری ویلسون)
- انسداد مجرای صفراوی
- بیماری های کبدی ناشی از اختلال سیستم ایمنی بدن
- مصرف داروهای کورتونی مانند متوتروکسات
- کبد چرب درمان نشده
- مصرف بیش از حد الکل
- چاقی و مصرف بیش از حد غذاهای چرب و شیرین
سیروز کبدی چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورت مشاهده هر یک از علایم فوق الذکر بهتر است هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید .متخصص گوارش یا پزشک متخصص داخلی با استفاده از روش های تشخیصی زیر وجود سیروز کبدی را در شما تایید یا رد می نماید .این روش ها به شرح زیر می باشند:
1. آزمایش عملکرد کبد
این آزمایش به منظور بررسی سطح بیلی روبین در خون و اندازه گیری آنزیم های کبدی مانند (SGPT یا ALT) و (SGOT یا AST) در خون انجام می شود .بالا بودن سطح این آنزیم ها نشانه ای از تخریب کبد می باشد.
2. آزمایش عملکرد کلیه
با استفاده از آزمایش اوره و کراتینین می توان عملکرد کلیه ها را بررسی نموده و سیروز کبدی را در صورت اختلال کلیه ها به سرعت تشخیص داد .
3.آزمایش هپاتیت B و C
این آزمایش به منظور بررسی وجود ویروس هپاتیت در خون انجام می‌شود.
4.آزمایش انعقاد خون
میزان INR برای تعیین توانایی انعقاد خون بررسی می‌شود.
5.الاستوگرافی رزونانس مغزی یا الاستوگرافی گذرا
توسط این آزمایشات میزان سفت و سخت شدن کبد بررسی خواهد شد.
6. سایر آزمایشات
سایر آزمایشات مورد تایید برای تشخیص این بیماری شامل MRI، سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی می باشد.
سیروز کبدی چگونه درمان می شود ؟
با انجام این آزمایشات و تایید ابتلا به سیروز کبدی روند درمان با توجه به علت و سیر پیشرفت این بیماری آغاز خواهد شد .هدف از درمان کاهش زخم های بافتی کبد و کنترل شدت علایم این بیماری به همراه جلوگیری از بروز عوارض سیروز کبدی است. بدین منظور می بایست به دستورات زیر برای درمان سیروز کبدی عمل نمایید :
- از داروهای کنترل کننده هپاتیت در صورت تشخیص پزشکتان استفاده کنید .
- از برنامه غذایی سالمی پیروی کنید .
- وزنتان را کاهش دهید .
- فشارخونتان را کنترل کرده و از داروهای کاهنده فشار خون استفاده کنید .
- از آنتی بیوتیک های تجویز شه برای درمان عفونت ها به صورت منظم و طبق دستور پزشکتان استفاده کنید .
- در صورت پیشرفت این بیماری درمان قطعی سیروز کبدی پیوند کبد خواهد بود .پیوند کبد از طریق اهدای کبد سالم از فردی که دچار مرگ مغزی شده یا بخشی از کبد یک فرد زنده صورت می‌گیرد.
عوارض جانبی عدم درمان به موقع سیروز کبدی چیست؟
در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع سیروز کبد ممکن است عوارض زیر ایجاد شده و شرایط بحرانی برای بیمار به وجود آورد:
- بالا رفتن فشار خون
- کند شدن جریان خون درون کبد
- تورم در شکم و پاها
- بزرگ شدن طحال
- خونریزی
- ابتلا به عفونتی جدی موسوم به پریتونیت باکتریال
- بیماری های استخوانی
- نارسایی های شدید کبدی
طول عمر بیماران سیروز کبدی
افراد مبتلا به سیروز کبد حاد نیازمند پیوند کبد می باشند و مبتلایان به سیروز کبد الکلی دفع شده شانس زندگی شان تا 30 درصد کاهش پیدا خواهد نمود .
آیا سیروز کبدی واگیردار است؟
آیا سیروز کبدی واگیردار است ؟پاسخ این سوال خیر بوده و تنها زمانی که به علت ابتلا به بیماری واگیرداری مانند هپاتیت ایجاد شده باشد هپاتیت به دیگران منتقل شده و این به معنای ابتلای فرد به سیروز کبد در اثر واگیر دار بودن خود این بیماری نخواهد بود.بنابراین با توجه به این که این بیماری مسری نیست راه های انتقال سیروز کبدی صفر بوده و هیچ راهی برای انتقال این بیماری به دیگران وجود نخواهد داشت.
چگونه از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از بروز سیروز کبدی به نکات و توصیه های زیر توجه نمایید :
- الکل مصرف نکنید.
- برنامه غذایی سالمی داشته باشید.
- وزنتان را در محدود متناسب نگهدارید.
- از ابتلا به هپاتیت جلوگیری کنید.
درمان سیروز کبدی با طب ابوعلی سینا
ابوعلی سینا عوامل ایجاد یا تشدید کننده این بیماری را التهاب سلول های کبدی (بیشتر به علت نوشیدن الکل)، آلبومین، بیماری هپاتیت، داروهای مختلف، پفک، خیارشور، زیتون شور، آلودگی هوا، الکل، رنگ‌های خوراکی، قند و شیرینی، رژیم فاقد لسیتین، تخم‌مرغ، بادمجان سرخ‌کرده، اسفناج پخته، گلابی، رژیم غذایی سرشار از چربی، گرمی (خوراکی‌های تند و شیرین)، سوسیس، کالباس، پیتزا، قارچ، کمبود (کولین و ویتامین‌های گروه B)، زیادی سدیم برشمرده اند.جهت درمان با طب بوعلی سینا یا درمان سیروز کبدی تبریزیان از رژیم لاغری و کم‌چربی و تصفیه‌کننده‌ی خون، رژیم پر‌کالری و پر پروتئین (بی‌‌چربی)، هر ساعت یک لیوان عرق کاسنی، آبغوره (ناشتا)، سالاد (کلم سبز یا قرمز + روغن زیتون تلخ + آب‌لیموی تازه + پیاز + هویج خام رنده شده + کرفس + آرتیشو + خیار + اسفناج خام) (هر روز با غذا)، زردآلو استفاده کنید .برای درمان گیاهی سیروز کبدی دم‌کرده‌ی (دم گیلاس یا آلبالو + اکلیل‌الملک + پوست دو عدد لیمو‌ترس)، آب (هویح + خیار + کرفس + شوید (با ساقه) + آب لیموترش تازه، سردی (خوراکی های ترش و بی‌مزه)،معجون امروسیا مفید می باشد.