| یکی از گیاهان بسیار خوشبو،پر خاصیت و گران قیمت میوه ای به نام وانیل است که استفاده از آن در آشپزی و قنادی کاربرد ویژه ای دارد .این ماده باعث ایجاد طعمی دلپذیر می شود و عطر آن شما را مجذوب خواهد نمود .در سلامت وب امروز می توانید با این ماده گیاهی ارزشمند و خواص و مضرات آن بیشتر آشنا شوید . |
گیاه وانیل چیست؟
گیاه وانیل با نام انگلیسی Vanilla و نام علمی Vanilla planifolia Andr یکی از گیاهان گران قیمت بومی جنگل های مرطوب قاره آمریکا می باشد .این ماده گیاهی به عنوان ادویه و طعم دهنده کاربرد داشته و دارای خواص درمانی بی شماری می باشد که در ادامه می توانید با ویژگی های این ماده ارزشمند و گران قیمت بیشتر آشنا شوید :
گیاه شناسی گیاه وانیل
گیاه وانیل هم خانواده ثعلب ها Orchidaceae است و گیاهی درختی دارای ساقه سبز دراز، برگ های متناوب، پهن، نرم، ضخیم، بیضی شکل و نوک تیز سبز بوده و جزو گیاهان رونده به شمار می رود .گل های این گیاه به رنگ سبز متمایل به زرد بوده و دانه این گیاه جزو کوچک ترین دانه ها در جهان شناخته شده است .میوه این گیاه به شکل غلاف لوبیا بوده که پس از پایان عمر گل های وانیل، لوبیا تشکیل شده، بزرگ شده و می رسد. این پیله لوبیایی در خودش میلیون ها دانه وانیل را جای داده است .وانیل اصل به صورت یک چوبه یا غلاف باریک سیاه رنگ است که به وسیله یک چاقوی تیز و ایجاد شکاف بر روی آن می توان خمیر درون آن را درآورد .نیام این گیاه معطر بوده و دانه این گیاه حاوی 1/5 تا 3 درصد وانیلین است . ماده معطر وانیل از میوه این گیاه گرفته می شود. در موقع چیدن ،میوه ها عطری ندارند ولی پس از این که میوه ها چیده شد در دوران خشک کردن و عمل آوردن آن ،عطر مطبوع وانیل را به خوبی می توان استشمام نمود.این گیاه معمولا سه سال پس از کاشتن میوه داده و تا 40 سال متوالی میوه دادن را ادامه می دهد.
تاریخچه وانیل
منشاء پیدایش این گیاه در کشور مکزیک و گواتمالا بوده است که اسپانیایی ها هنگام تسلط بر مکزیک تلاش کردند تا این گیاه را در کشور خود پرورش دهند که در این زمینه ناکام ماندند .اولین بار در سال 1780 میلادی فردی به نام توماس جفرسون در پاریس از وانیل برای طعم دار کردن بستنی استفاده کرد.سپس در سال 1873 میلادی یک گیاه شناس بلژیکی به نام شارل مورن (charles Morren) نوع ویژه ای از زنبورها ی مکزیکی و پرنده کوچک نوک تیزی به نام (Humming birds) را عامل اصلی انتقال هاگ یا گرده افشانی گیاه وانیل معرفی نمود و اذعان داشت تولید مثل این گیاه تنها از طریق این دو موجود انجام می پذیرد.او برای اثبات ادعای خود در یک گلخانه به صورت مصنوعی اقدام به عمل آوری این گیاه نمود و سپس در سال 1841 میلادی یک برده سیاه پوست توانست روش مصنوعی گرده افشانی را برای گیاه وانیل ابداع کرده و بدین طریق از قید بردگی و بندگی نجات یابد .امروزه مناطق بی شماری به کشت این گیاه اختصاص داده شده است اما بهتر است بدانید بهترین نوع وانیل محصول ماداگاسکار ،جزیره ( Reunion) و مکزیک می باشد.محصول ماداگاسکار و Reunion که به نام «وانیل بوربون» معروف است دارای رنگ تیره تر و بویی بسیار قوی تر است..پس از ماداگاسکار، اندونزی و مکزیک به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم تولید وانیل قرار دارند
ترکیبات تغذیه ای موجود در گیاه وانیل
هر 100 گرم از این ماده گیاهی حاوی 288 کیلوکالری است .این ماده حاوی مقادیر کمی از مواد معدنی هم چون سدیم ،پتاسیم ،کلسیم و منیزیم بوده و به نوعی کربوهیدرات به شمار می رود .دانه‌های وانیل حاوی 2 درصد وانیلین (4 هیدروکسی 3 متوکسی بنزالدهید) است. بخش عمدهٔ عطر و طعم وانیل به دلیل وجود ترکیب وانیلین، در آن است. سایر ترکیبات موجود در این گیاه شامل اسید وانیلیک، پی هیدروکسی بنزوئیک آلدهید، تانن، پلی فنول، اسیدهای آمینهٔ آزاد و رزین می باشد.
خواص درمانی گیاه وانیل
مهم ترین خواص درمانی گیاه وانیل را می توان موارد زیر برشمرد در زیر می توانید مهم ترین فواید استفاده از این گیاه را مطالعه نمایید:
1.سلامت قلب و عروق
این ماده گیاهی یکی از مواد مفید برای قلب و عروق بوده و در کاهش کلسترول خون نقش بسزایی دارد .این ماده به دلیل کاهنده بودن کلسترول خون می تواند تاثیر بسزایی در پیشگیری از سکته قلبی و مغزی داشته باشد و همچنین از بروز تصلب شرایین جلوگیری نماید .
2.تقویت سیستم ایمنی بدن
این ماده سرشار از آنتی اکسیدان ها بوده و دارای خواص آنتی باکتریال می باشد .بنابراین مصرف این ماده سبب تقویت سیستم ایمنی بدن گشته و موجب درمان بسیاری از بیماری ها در کوتاه ترین زمان ممکن خواهد شد .
3.ضد سرطان
این ماده به علت دارا بودن آنتی اکسیدان ها علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن می تواند اثرات مخرب رادیکال های آزاد را بر روی بدن خنثی نموده و بدین طریق از بروز انواع سرطان ها و بیماری های مزمن جلوگیری نموده و در صورت وجود آن ها را درمان نماید .
4. کاهش التهاب
این ماده در کاهش التهاب موثر بوده و بهترین دارو برای درمان التهاب کبد شناخته شده است .بنابراین برای درمان التهابات قلب و عروق و کبد خود می توانید روی این گیاه و فواید آن حساب ویژه ای را باز کنید .
5.زیبایی پوست و مو
از این ماده در ساخت بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود .تحقیقات نشان داده است این ماده گیاهی در درمان پیری پوست کاربرد داشته و می تواند از خشکی پوست جلوگیری کرده و نرمی و لطافت را برای پوستتان به ارمغان آورد .این ماده عملکرد پوست و مو را تحریک کرده و از این طریق سبب بازسازی سلول های پوست و جوانسازی پوست گردیده و رشد موها را افزایش می دهد.استفاده از روغن اسانس وانیل در ترکیب با روغن‌های گیاهی دیگردر تقویت موها و درمان ریزش مو نقش موثری دارد .در نهایت این که از این ماده و خواص آنتی باکتریال آن می توانید برای از بین بردن جوش ها و آکنه ها استفاده نمایید .
6.ایجاد آرامش
بر اساس علم آروماتراپی و رایحه درمانی استفاده از رایحه وانیل می تواند در کاهش استرس و رسیدن به آرامش بسیار سودمند باشد .چرا که رایحه و عطر وانیل مستقیما بر روی مغز اثر گذاشته و با افزایش هورمون سروتونین سبب ایجاد آرامش در فرد می شود .
7. کاهش وزن
این ماده کاهنده اشتها بوده و در نتیجه استفاده از آن می تواند باعث کاهش وزن شود .این ماده می تواند روند متابولیسم بدن را بهبود بخشیده و از این طریق به درمان چاقی و تسریع فرایند کاهش وزن کمک نماید .
8. درمان مشکلات تنفسی
این ماده برای درمان مشکلات تنفسی،سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار موثر و کارآمد است و می تواند در بهبود گلودرد ، کاهش سرفه و سایر علایم سرماخوردگی بسیار موثر باشد .
9. بهبود عملکرد دستگاه گوارش
این ماده در بهبود عملکرد دستگاه گوارش بسیار سودمند بوده و باعث هضم سریع تر و بهتر غذا می شود .بوی این گیاه در کاهش حالت تهوع تاثیر ویژه ای داشته و مصرف چای وانیل التهاب روده را تسکین داده و از استفراغ،اسهال و سایر مشکلات گوارشی جلوگیری می کند.
نحوه استفاده از وانیل
وانیل پس از زعفران گران قیمت ترین ادویه جهان است و علت گران بودن آن فرایند برداشت و عمل آوری بسیار وقت گیر و مشکل این ماده می باشد .محبوبیت این ادویه به دلیل عطر و طعم دلپذیر آن است و همین آن را به عنصر ضروری در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی‌ها تبدیل کرده است و اغلب در تهیه دسرها، پودینگ‌ها و شیرهای طعم دار،بستنی ،کیک و شیرینی و … از این ماده استفاده می شود .
میزان مجاز مصرف وانیل
با توجه به این که تاکنون اطلاعات علمی کافی در مورد مصرف وانیل پیدا نشده است بنابراین بهتر است در مورد مصرف این ماده احتیاط لازم صورت گرفته و از زیاده روی در مصرف این ماده اجتناب کنید .به عنوان مثال برای درمان بیماری سل از این ماده به مدت 40 روز می توانید روزانه به میزان یک گرم استفاده نمایید .
مضرات گیاه وانیل
با توجه به این که زیاده روی در مصرف هر ماده ای زیان بار است زیاده روی در مصرف وانیل نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مضرات وانیل در صورت زیاده روی در مصرف این ماده به صورت بی حسی کامل بدن بروز پیدا می نماید .این ماده دارای اثرات مشابهی هم چون کافئین بوده و می تواند تاثیر مستقیمی بر روی سیستم عصبی و فشار خون داشته باشد .هم چنین افرادی که دچار زخم معده و ناراحتی اعصاب می باشند می بایست زا زیاده روی در مصرف این ماده خودداری کنند .سایر زیان های وانیل شامل مسمومیت ،سردرد و تشنج می باشد .