| گیاه توکلیجه یا چای کوهی یکی از گیاهان دارویی است که خواص درمانی آن در آرامش اعصاب ،رفع افسردگی و درمان بیماری هایی با منشاء عصبی زبانزد عموم می باشد .برای آشنایی با اعجاز این گیاه نشاط آور و خواص آن سلامت وب امروز را دنبال بفرمایید. |
گیاه توکلیجه چیست؟
گیاه توکلیجه یا چای کوهی با نام انگلیسی “Stachys lavandulifolia” و نام علمی سیدریتیتس (Stachys lavandulifolia) گیاهی دارویی است که به علت دارا بودن خواص آرام بخشی و ضد افسرگی است. از زمان های بسیار دور مورد استفاده قرار می گرفته است .چای کوهی در استان های لرستان، دلفان، کرمانشاه با نام پشمینه ،کلکنه، کلکینه و در زبان ترکی به نام توکلیجه شناخته می شود.
گیاه شناسی گیاه توکلیجه
گیاه توکلیجه یا چای چوپان گیاهی از سرده سنبله ای ها به ارتفاع تقریبا یک متر با ساقه هایی متعدد و کرک دار به رنگ سبز و گل هایی خوشه ای و پنج برگ به رنگ صورتی، ارغوانی ،سفید و زرد می باشد.کاسه گل های این گیاه پوشیده از کرک و به رنگ سبز تا بنفش تیره بوده و برگ های این گیاه ساقه ای و دارای دندانه های نامرتب مضاعف، به رنگ سبز مات و متمایل به سفید و میوه آن کپسولی شکل می باشد .موسم گل دهی این گیاه فصل بهار بوده و طبع گیاه توکلیجه گرم و خشک می باشد.رویش این گیاه در ایران در دامنه کوه های البرز، کرج، چالوس ،همدان، مازندران و نقاط غرب ایران بیشتر از سایر نقاط کشور می باشد.
نام های دیگر گیاه توکلیجه در گویش های مختلف
نام های دیگر گیاه توکلیجه در ایران شامل کرک خرگوش، گل کوفته، سنبله زیبا، چای کوهی در زبان کردی به نام پشمینه علف، گل کوو،در زبان آذری توکلیجه و زبان لری کرک گربه و کُلکِنَه(لرستان) و گویش خراسانی گل دباو می باشد.
توکلیجه از دیدگاه طب اسلامی
نام این گیاه ریشه ترکی دارد (کرک دار)این گیاه گیاهی بهاره به ارتفاع ده سانتی متر با بدنی کرکی گل آن تقریبا به اندازه گردو گرد است گلی کرک دار به رنگ مخلوطی از طوسی و بنفش و صورتی پر مانند که در همدان آن را گل کوفته می گویند زیرا داخل آن کوفته تبریزی می ریزند و ضمنا عطر و بوی مطبوعی دارد و دمکرده آن در درمان سردی طبع نفخ و در معده نافع است.
خواص درمانی گیاه توکلیجه
این گیاه دارای خواص درمانی بی شماری است که در ادامه سلامت وب امروز به معرفی برترین و مهم ترین خواص دارویی گیاه توکلیجه می پردازیم:
1.تقویت سیستم ایمنی بدن
بر اساس تحقیقات انجام شده مصرف گیاه توکلیجه در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر بوده و مصرف آن در فصول سرد سال می تواند در جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا موثر بوده و به راحتی آسم ،برونشیت و سایر بیماری های ریوی را درمان نماید.با استفاده از خواص کرک خرگوش می توانید در فصول سرد سال آبریزش بینی و سرفه های خود را درمان نمایید .
2.کاهنده استرس و اضطراب
خواص آرام بخشی گیاه توکلیجه کاملا به اثبات رسیده است .مصرف این گیاه به علت فقدان کافئین می تواند در داشتن خوابی راحت موثر بوده و بی خوابی را درمان نماید .نوشیدن یک فنجان چای کوهی می تواند در پایان یک روز خسته کننده استرس را از شما دور کرده و آرامش را برایتان به ارمغان بیاورد.
3.تقویت کننده حافظه و بهبود عملکرد مغز
آزمایشات انجام شده بر روی این گیاه نشان داده است که ترکیبات موثره این گیاه می تواند در درمان بیماری آلزایمر و پیشگیری از بروز زوال عقل مفید بوده و حافظه را تقویت نماید .مصرف این گیاه در افزایش قدرت عملکرد مغز تاثیر شگفت انگیزی داشته و می تواند قدرت تمرکز را در افراد افزایش دهد.
4.کاهنده فشار خون
مصرف دم نوش گیاه توکلیجه یا همان چای کوهی فشار خون را پایین آورده و موجب تنظیم و تثبیت فشار خون می شود. مصرف توکلیجه و فشار خون می تواند در پایین آوردن فشار خون نقش بسزایی داشته باشد.
5.بهبود تراکم استخوان
اثرات مثبت این گیاه در تراکم استخوان ها نیز مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج به دست آمده حاکی از خواص شگفت انگیز این گیاه در حفظ بقا و سلامتی استخوان می باشد. با مصرف این گیاه می توان وضعیت استخوان ها را بهبود بخشیده و از آن ها محافظت نمود.
6.سلامت دستگاه گوارش
بر اساس مطالعات انجام شده افرادی که دچار بیماری زخم معده هستند برای بهبود سوزش و درد معده می توانند از مزایای چای کوهی استفاده نمایند.این گیاه بهترین مسکن دردها و ناراحتی های گوارشی بوده و می تواند ناراحتی های معده و روده با منشأ عصبی را به راحتی درمان نماید.
7.درمان اختلالات قاعدگی
برای درمان اختلال قاعدگی روی گیاه توکلیجه حساب کنید .طبع گرم و خشک این گیاه هر گونه گیر قاعدگی را برطرف می نماید. چای کوهی برای قاعدگی بسیار مفید بوده و بازکننده عادت ماهانه در زنان می باشد.
سایر خواص درمانی گیاه توکلیجه
سایر خواص درمانی کرک خرگوش یا توکلیجه موارد زیر می باشد:
- از بین برنده سنگ مجاری ادراری و صفراوی
- تقویت کننده قوای جنسی
- درمان کننده دردهای مفصلی روماتیسمی
- ضد تشنج و ضد میگرن
- نشاط انگیز و شادی آور
- تقویت کننده کبد
- درمان کننده کم خونی
- ضد اسهال و اسهال خونی
میزان مصرف و طرز تهیهٔ چای گیاه توکلیجه
طرز تهیه دمنوش گیاه توکلیجه یا طریقه مصرف چای کوهی بسیار ساده است .برای تهیه این چای شفابخش یک قاشق مرباخوری از گیاه توکلیجه را به صورت تازه یا خشک در یک لیوان آب جوش ریخته و پس از هم زدن روی لیوان را با یک نعلبکی بپوشانید و بگذارید مدت 20 دقیقه بماند تا دم بکشد. اکنون آن را صاف کرده و با کمی عسل یا نبات شیرین سازید .میزان مصرف چای گیاه توکلیجه سه فنجان در روز می باشد که هر گونه افزایش یا کاهش در میزان مصرف آن می بایست با نظر متخصص طب سنتی صورت پذیرد.
طریقه تهیه گیاه توکلیجه
برای تهیه و خرید گیاه توکلیجه می توانید به عطاری های معتبر مراجعه کنید و یا از فروشگاه های آنلاین فروشنده گیاهان دارویی این گیاه را خریداری نمایید .شما همچنین می توانید با مراجعه به استان همدان یا سایر استان های نامبرده در فصل بهار این گیاه را خودتان بچینید و در منزل خشک نمایید.بهترین زمان استفاده از این گیاه شش ماه پس از چیدن آن است و بعد از گذشت این زمان بهتر است از اسانس چای کوهی استفاده نمایید.
عوارض مصرف گیاه توکلیجه
برای جلوگیری از بروز مضرات توکلیجه یا مضرات چای کوهی می بایست این گیاه را با نظر متخصص طب سنتی استفاده کنید تا از عوارض توکلیجه در امان بمانید .به طور خلاصه مهم ترین مضرات این گیاه را در زیر بیان می کنیم:
- این گیاه از داروهایی است که باعث سقط جنین در زنان باردار می شود.
- مصرف این گیاه توسط افرادی که از قرص ضد بارداری، داروهای آسم، حساسیت و سرماخوردگی استفاده می کنند ممنوع می باشد.
- زیاده روی در مصرف این گیاه خون را آلوده می سازد .