| یکی از دانه های کوچک اما قدرتمند دانه ای به نام سیاهدانه است که به علت دارا بودن خواص و مزیت های فراوان برای سلامتی به عنوان یک شاهدانه برای سلامتی شناخته می شود .این دانه به عنوان یک ادویه مهم و پر فایده فواید زیادی برای بدن دارد که در سلامت وب امروز به معرفی این فواید می پردازیم. |
سیاهدانه چیست؟
سیاهدانه با نام انگلیسی Fennel flower و نام علمی Nigella sativa یکی از دانه های قدرمند در طبیعت است که به عنوان ادویه و داروی گیاه بسیار مفید در جهان شناخته شده است .رنگ این ماده گیاهی سیاه بوده و طعم سیاهدانه تلخ و طبع سیاهدانه گرم و خشک می باشد.نام های دیگر سیاهدانه شامل سیاه تخمه ، سرنیچ سیاه ، زینان ،سنوخ سیاه ، کمون اسود ، شونیز ، شونوز و کمون هندی بوده که در برخی نقاط به این نام ها شناخته می شود.
مشخصات ظاهری گیاه سیاهدانه
گیاه سیاهدانه گیاهی علفی و یکساله با ارتفاعی در حدود 60 الی 70 سانتی متر است که از کرک های ظریف پوشیده شده است و برگ های آن به صورت نواری باریک و به رنگ سبز شبیه به برگ گیاه زبان در قفا می باشد. سیاه دانه تخم گیاهی مشابه رازیانه سیاه با بوی تند با گل هایی به رنگ زرد یا بنفش می باشد که تخم این گیاه سیاه و مغز آن سفید می باشد.سیاهدانه به شکل بیضی ، مثـلثـی و به رنگ سیاه به ابعاد 2-1 میلیمتر می باشد.زادگاه اصلی این گیاه جنوب اروپا و آسیای غربی بوده و کاشت سیاه دانه در ایران در مناطقی مانند آذربایجان ، اصفهان و اراک انجام می شود.این گیاه به صورت پاییزه و بهاره قابل کاشت بوده که کشت پائیزه در تیرماه و محصول کشت بهاره در شهریور ماه قابل برداشت می باشد.
ارزش تغذیه ای سیاهدانه
سیاهدانه دانه ای روغنی است که محتوی اسید های چرب غیراشباء (لینولئیک و اولئیک اسید) بوده و آلکالوئیدهایی از قبیل نیجلیسین و نیجلیدین (ایندازول ها) و اسید آمیه هایی مانند آرژینین، متیونین، لایزین، گلایسین، لوسین در آن به وفور یافت می شود.سایر عناصر و ترکیبات تشکیل دهنده این دانه گیاهی شامل امگا 3،کلسیم، آهن، سدیم ،منیزیم و پتاسیم ویتامین های آ،ب و ث می باشد.
خواص درمانی سیاهدانه
1.ضد سرطان
این دانه گیاهی به علت دارا بودن آنتی اکسیدان های فراوان و ترکیبی به نام تیموکینون قادر است اثرات مخرب رادیکال های آزاد را خنثی نموده و خطر ناشی از آسیب های اکسیداتیو بر روی سلول ها را به صفر برساند.بنابراین این دانه گیاهی می تواند دارای اثرات ضد سرطانی بوده و در درمان بسیاری از سرطان ها مانند سرطان ریه، سرطان دهانهٔ رحم، سرطان پروستات، سرطان پوست و سرطان رودهٔ بزرگ نقش مثبتی داشته باشد.
2. دوستدار سلامت قلب و عروق
این گیاه می تواند از تجمع بالای کلسترول در عروق خونی جلوگیری نموده و از افزایش کلسترول و تری گلیسیرید در خون و در نتیجه بیماری تصلب شرایین ممانعت می کند .این دانه قدرتمند همچنین قادر است تا در درمان پر فشاری خون نافع بوده و از این طریق به طور چشمگیری به سلامت قلب و عروق کمک می کند.
3.پیشگیری از زخم معده
سیاه دانه برای معده بسیار مفید است .مصرف دانه سیاهدانه می تواند بیماری زخم معده را درمان نموده و با حفظ پوشش معده از بروز زخم معده پیشگیری نماید.با استفاده از این دانه روغنی و یا مکمل های حاوی آن می توانید زخم معده را به راحتی درمان نمایید.برای درمان کرم معده نیز خوردن آن با سرکه برای دفع انواع کرم های شکمی مفید است.
4. محافظت از کبد
کبد یکی از ارگان های حیاتی بدن است که وظیفه دفع سموم از بدن را بر عهده دارد .خواص سیاهدانه برای کبد شامل درمان بیماری های کبدی ،رفع سمیت کبد و درمان کبد چرب می باشد .با مصرف این ماده می توان از التهاب کبد جلوگیری نموده و از سلامتی آن محافظت نمود.
5.درمان بیماری دیابت
بیماری دیابت یکی از بیماری های مهم و شایع قرن اخیر است که می تواند در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع پیامدهای ناگواری را به همراه داشته باشد .این بیماری با علایمی مانند افزایش تشنگی، کاهش وزن بدون کنترل، خستگی و اختلال تمرکز شناخته می شود. سیاهدانه می تواند درکنترل و کاهش سطح قند خون تاثیر مثبتی داشته و از بروز عوارض ناشی از این بیماری مانند آسیب های عصبی، اختلال در بینایی و تأخیر در بهبود زخم ها جلوگیری نماید.
6.کاهش سطح التهابات بدن
التهاب در بدن زمینه ساز بروز بسیاری از بیماری ها و سرطان هاست .از این رو در صورت بالا بودن سطح التهابات بدن باید از مواد غذایی کاهنده التهاب مانند سیاه دانه استفاده نمود .این ماده گیاهی به عنوان یک ماده قدرتمند ضد التهاب در سراسر جهان شناخته شده که مصرف روزانه 1000 میلی‌گرم از روغن آن به مدت هشت هفته می تواند سطح التهابات را در بدن کاهش داده و بسیاری از بیماری های التهابی مانند روماتیسم را درمان نماید.
7.زیبایی پوست و مو
اگر سیاهدانه را بکوبند و با صابون به صورت بمالند صورت را جلا می دهد. لک را ببرد بهق و برص و لکه های ناشی از آن را از بین می برد .اگر همه روزه صبح به همراه روغن زیتون بخورند رنگ صورت را گلگلون و خون را پاک و صاف می کند.همچنین برای درمان زگیل و دانه های پوستی و لک های سفید ضماد سیاهدانه مفید است.برای درمان ریختن مو ضماد سوخته سیاهدانه مخلوط با موم روغن و حنا بسیار مفید است .
8.کاهنده وزن
متاسفانه به دلیل تغییر شیوه های زندگی و مدرنیته بروز چاقی در جوامع بشری در حال افزایش است .شما می توانید با استفاده از خواص سیاه دانه برای لاغری اضافه وزن خود را کاهش داده و به جنگ چربی های انباشته شده در اندام هایتان بروید.بدین منظور از خواص سیاه دانه و عسل برای لاغری استفاده کنید و بدین طریقچربی ها را به طور طبیعی بسوزانید.سایر خواص سیاه دانه و عسل و دارچین می تواند افزایش بیشتر چربی سوزی و کاهش بیشتر وزن باشد.
سایر خواص سیاهدانه
- درمان زکام
- تسکین درد دندان
- محلل ، افزاینده و باز کننده ادرار و جریان قاعدگی و شیر خانم ها
- دافع اخلاط غلیظ
- تریاق درد و ناراحتی های حاصله از سردی است.
- درمان قی و درد سینه و سرفه و استسقاء و یرقان.
- درمان تب بلغمی – خوردن آن با سکنجبین نافع است .
- درمان سنگ مثانه – خوردن آن با عسل مفید است .
- درمان بواسیر – خوردن سیاه دانه سوخته شده بسیار مفید است و هرگاه به همراه رب مورد خورده شود بی نظیر است.
- زخم های سوداوی ساق پا – ضماد سیاهدانه را با گلاب مفید دانسته اند.
- اعاده قوه باء –خوردن سیاهدانه به همراه روغن زیتون و کندر بسیار مفید است.
- برای درمان اسهال از خواص سیاه دانه با ماست استفاده کنید.
نحوه استفاده از سیاه دانه
از سیاه دانه می توان به طرق مختلفی استفاده نمود .شما می توانید از این ماده گیاهی ارزشمند به صورت ادویه برای طعم دادن به غذاها و یا با افزودن آن به مواد غذایی سرد مانند پنیر به عنوان یک مصلح غذایی استفاده فرمایید.همچنین استفاده از روغن سیاهدانه به صورت موضعی و خوراکی می تواند منبع خوبی برای تامین مواد مغذی مورد نیاز پوست یا بدن باشد.همچنین می توانید آن را به صورت برشته شده به صورت کپسول سیاه دانه و یا با ترکیب آن با عسل یا ماست میل نمایید .
میزان مجاز مصرف سیاهدانه
میزان مجاز مصرف سیاهدانه روزانه 1 الی 2 قاشق چایخوری است .بنابراین در مصرف این ماده غذایی اعتدال را رعایت کرده تا دچار عوارض جانبی ناشی از افراط در مصرف این ماده نگردید.
عوارض جانبی سیاه دانه
این ماده غذایی گیاهی اگر چه سراسر خاصیت است اما در برخی مواقع می تواند در برخی افراد سبب بروز واکنش های آلرژیک گردد .از این رو برای جلوگیری از مضرات سیاهدانه یا عوارض خطرناک سیاه دانه به نکات و توصیه های زیر توجه نمایید:
- این ماده غذایی در برخی افراد سبب بروز درماتیت تماسی و ورم و قرمزی پوست می شود در این صورت مصرف آن را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
- منع مصرف سیاه دانه در دوران بارداری می باشد چرا که خطر سقط جنین را افزایش می دهد .
- مصرف این ماده می تواند در روش های درمانی مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی اختلال ایجاد کرده و درمان سرطان را به تعویق بیندازد فلذا مصرف آن در این بازه زمانی ممنوع می باشد.
- مضر کلیه و زیاد خوردن آن باعث گلو درد می شود خنثی کننده زیان آن یا مصلح سیاهدانه سرکه است .