یکی از سبزیجات پر خاصیتی که قصد معرفی آن را در سلامت وب امروز داریم سبزی به نام شاهی یا ترتیزک می باشد .این سبزی دارای خواص شگفت انگیزی است که اکثر افراد از آن بی اطلاع بوده و به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا در مقاله امروز خواص با ارزش این سبزی و ارزش تغذیه ای آن را برایتان بیان نماییم . |
شاهی چیست؟
شاهی (Garden cress) یا ترتیزک یکی از اجزای سبزی خوردن است که به صورت خام مصرف شده و سرشار از ویتامین ها و املاح معدنی مورد نیاز بدن می باشد .طبع شاهی گرم و نسبتا خشک بوده و دارای ترکیبات تغذیه ای زیر می باشد .
ارزش غذایی شاهی
این سبزی با دارا بودن انواع ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن خواص دارویی و درمانی بی شماری دارد و استفاده از آن به علت وجود عناصر زیر در آن می تواند در درمان بسیاری از مشکلات راهگشا باشد .در زیر جدول ارزش تغذیه ای شاهی را مشاهده می کنید :
عناصر موجود در شاهی | مقدار در 100 گرم |
انرژی | 11 کیلوکالری |
چربی | 0/1 گرم |
پروتئین | 2/3 گرم |
کربوهیدرات | 1/29 گرم |
قند | 0/2 گرم |
فیبر | 0/6 گرم |
سدیم | 21 میلی گرم |
پتاسیم | 330 میلی گرم |
کلسیم | 120 میلی گرم |
آهن | 0/2 میلی گرم |
منیزیم | 21 میلی گرم |
روی | 0/11 میلی گرم |
منگنز | 0/244 میلی گرم |
ویتامین ای،ویتامین آ،ویتامین ث،ویتامین ب1 و ب2 | از هر کدام 1 میلی گرم |
ویتامین کا | 250 میکرو گرم |
گیاه شناسی شاهی
این گیاه نوعی سبزی بهاره ،یکساله و خودرو می باشد که بومی مدیترانه شرقی بوده و دارای برگ هایی به رنگ سبز روشن و گل هایی کوچک به رنگ سفید یا قرمز ارغوانی می باشد .عطر آن ملایم و طعم آن نسبتا تند و تیز بوده و تمامی قسمت های آن نظیر ریشه، برگ و تخم آن خاصیت دارویی دارد .در زیر عکس شاهی را مشاهده می فرمایید.
کاشت این گیاه به چه صورت انجام می شود؟
این سبزی معمولا به صورت آبی ، بدون خاک و با استفاده از مواد معدنی محلول در آب کاشته میشود. سرعت رشد این گیاه بالا بوده و معمولا دو هفته بعد از کاشت می توان آن را برداشت نمود. .شما می توانید برای تهیه سبزه سفره هفت سین نیز از تخم این گیاه استفاده کنید .
خواص تره تیزک در طب سنتی
با توجه به خواص غذایی ذکر شده و عناصر موجود در شاهی استفاده از این گیاه در طب سنتی برای درمان بسیاری از بیماری ها ککاشت این گاربرد فراوانی دارد .مهم ترین خواص شاهی در طب سنتی عبارت است از :
- یکی از مهمترین خواص شاهی به علت دارا بودن مقادیر قابل توجهی از آهن و اسید فولیک رفع کم خونی است.به همین علت مصرف سبزی شاهی در بارداری از کم خونی جنین جلوگیری می نماید.
- این گیاه در تحریک و تقویت عضلات موثر بوده و رافع دردهای مفصلی است .
- با مصرف این سبزی می توان بسیاری از مشکلات و ناراحتی های گوارشی مانند گاز و نفخ معده را درمان نمود.
- مصرف این سبزی می تواند در دفع سنگ کلیه و مثانه سودمند بوده و سبب درمان سایر بیماری های مربوط به مثانه و کلیه شود .
- ترکیبات گوگردی موجود در این سبزی در درمان مشکلات تنفسی ،درمان سرماخوردگی همراه با سرفه و درمان برونشیت تاثیر بسزایی دارد.
- با مصرف شاهی می توانید مرض قند را درمان کرده و عملکرد کبد را بهبود بخشید .
- جویدن شاهی، لثهها را محکم کرده و از سلامت آن ها محافظت می کند.
- مصرف شاهی توسط کودکان و نوجوانان با افزایش فعالیت و احساس نشاط در آنها ارتباط مستقیمی دارد.
- آنتی اکسیدان لوتئین موجود در شاهی در درمان بیماری های چشم نافع بوده و از ضعیف شدن چشم جلوگیری می کند.
- با مصرف شاهی می توانید خون را تصفیه نموده و از تصلب شرایین جلوگیری نمایید .
- این سبزی در کاهش فشار خون و اوره خون نیز اثر مثبتی دارد.
- خواص آنتی اکسیدانی این گیاه سبب شده است تا این سبزی به عنوان یک گیاه ضد سرطان شناخته شود و در پیشگیری و درمان سرطان ریه و سرطان پروستات کارایی موثری داشته باشد.
- این گیاه فعالیت ذهنی و حافظه را بهبود می بخشد.
- خواص شاهی برای تیروئید به علت وجود ید فراوان در این گیاه است . بنابراین مصرف آن به عملکرد طبیعی غده تیروئید کمک می کند.
- ویتامین ث فراوان موجود در این گیاه در صاف کردن و روشن شدن رنگ پوست نقش مهمی دارد.
- خواص شاهی برای مو شامل جلوگیری از ریزش مو و درخشان شدن رنگ مو می باشد.
خواص تخم شاهی در درمان انواع بیماری ها
تخم شاهی یا همان بذر شاهی مزه نسبتا تند و تلخی داشته و به صورت دم کرده تخم شاهی یا پورد استفاده می شود .این ماده دارای خواص متعددی می باشد.با ارزش ترین خواص تخم شاهی عبارت است از:
- چربی سوزی
- تصفیه کنندگی خون
- افزایش شیر مادران
- قاعده آور
- ادرار آور
- درمان اسهال
- تقویت قوای جنسی
- برطرف کننده ناراحتی های کبدی
- قی آور
- درمان ماه گرفتگی
- درمان لک های سفید پوستی و ترکیدگی ناخن
- درمان عفونت ها
- درمان و جلوگیری از ابتلا به مرض قند
مضرات شاهی
با توجه به خواص شگفت انگیز شاهی زیاده روی در مصرف شاهی می تواند باعث نمایان شدن مضرات شاهی شود .شایع ترین مضرات ترتیزک شامل موارد زیر می باشد:
- عامل رودل و سنگینی معده،زیان آور چشم،خنثی کننده زیان های کاسنی،یا کانی و سرکه است.
- تخم تره تیزک خونریزی ماهانه زنان را تشدید کرده فلذا مصرف آن در بارداری می تواند منجر به سقط جنین شود.
- برای افراد مبتلا به معده حساس ،زخم یا التهاب معده و روده مضر بوده و بهتر است با شیر مصرف شود.
- مصرف اسانس این گیاه در کودکان کمتر از 4 سال ممنوع می باشد.