بیماری سرطان مری و علایم آن+تغذیه سرطان مری
| دستگاه گوارش یکی از اصلی ترین و حیاتی ترین دستگاه های فعال بدن است که وظیفه تغذیه بدن و تامین انرژی مورد نیاز برای فعالیت اندام های حیاتی بدن را بر عهده دارد .کار دستگاه گوارش قبل از قرار دادن اولین لقمه در دهان آغاز می شود چرا که با استشمام بوی خوش غذا غدد بزاقی تحریک شده و شروع به ترشح می کنند تا غذا را به راحتی جویده و تحویل اندام های گوارشی بعدی دهند .مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ، کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده در فعل و انفعالات دستگاه گوارشی نقش مهمی دارند که هر کدام از این اندام در اثر سرطانی شدن می توانند به کلی فعالیت های گوارشی را در بدن مختل نمایند .سلامت وب امروز در مورد بیماری سرطان مری ،علایم شناخت آن ،روش های تشخیص و درمان و نوع تغذیه این بیماران برای شما مطالب جامع و کاملی را گرد آوری نموده است که در این مقاله آن ها را تقدیمتان می کند . |
بیماری سرطان مری چیست؟
بیماری سرطان مری یکی از سرطان های شایع دستگاه گوارش است که آمار مرگ و میر بر اثر ابتلا به آن در حال افزایش است .غذا و مایعات از دهان به سمت معده از طریق لوله ای عضلانی به نام مری عبور می کنند. زمانی که سلول های مری بدون کنترل و دستور تقسیم می شوند سرطان مری ایجاد می شود .بیشتر تومور های مری در بخش میانی یا تحتانی آن ایجاد شده و نزدیک به 90 درصد آن ها بدخیم می باشند .آیا سرطان مری کشنده است ؟ باید بگوییم با توجه به بدخیم بودن بیشتر تومورها و عدم تشخیص به موقع این بیماری به علت مخفی بودن علایم آن یا دیر مراجعه نمودن بیماران ،طول عمر سرطان مری معمولا بسیار پایین است.
آناتومی مری
مری لوله ای عضلانی است که از داخل قفسه ی سینه عبور کرده و طول آن در حدود 25 سانتی متر می باشد. این ارگان بخشی از سیستم گوارشی بوده که غذا را از طریق دهان به معده منتقل می کند.
انواع بیماری سرطان مری
بر اساس نوع سلول هایی که دچار سرطان می‌شوند، انواع مختلف بیماری سرطان مری به شرح زیر می باشد:
- آدنوکارسینوما یا سرطان غده: این نوع از سرطان از سلول های غدد ترشح کننده مخاط در مری آغاز گشته و معمولا بخش های تحتانی مری را تحت تاثیر قرار می دهند.
- کارسینوم سلول سنگفرشی: سطح داخلی مری توسط سلول های بافت پوششی موسوم به سلول های سنگفرشی پوشیده شده است. با سرطانی شدن این سلول ها شایع ترین نوع سرطان مری ایجاد می شود که بیشتر در بخش بالایی و میانی مری مشاهده می‌شود.
علت ابتلا به بیماری سرطان مری چیست؟
تاکنون علت اصلی ابتلا به سرطان مری مشخص نشده است اما شایع ترین علت این بیماری را جهش های ژنتیکی در رشد و تقسیم بی رویه سلول های بافت مری و در نتیجه تجمع غیر عادی سلول ها و تشکیل تومور عنوان نموده اند .
علایم و نشانه های ابتلا به بیماری سرطان مری
بیماری سرطان مری پس از سرطان معده دومین و سومین سرطان شایع به ترتیب در مردان و زنان ایرانی است.سرطان مری در شروع، هیچ گونه نشانه یا علائمی خاصی نداشته و علامت اصلی آن مانند اشکال در بلع به تدریج و در مدت زمان نسبتا طولانی، تشدید می‌شود.مهم ترین علائم حتمی سرطان مری عبارت است از:
- دشواری در بلع (دیسفاژی)
- کاهش وزن ناخواسته
- درد در سینه
- سوزش معده
- سوءِهاضمه
- گرفتگی صدا
- سرفه کردن
عوامل افزایش دهنده خطر ریسک ابتلا به بیماری سرطان مری
برای پیشگیریاز ابتلا به این بیماری عوامل خطر را شناسایی کنید .مهم ترین عوامل افزایش دهنده ریسک خطر ابتلا به این سرطان یک یا ترکیبی از موارد زیر می باشد:
- افزایش سن
- رفلاکس معده
- نوشیدن مایعات داغ
- وقوع تغییراتی در سلول‌های مری قبل از ایجاد سرطان (مری بارت)
- سابقه خانوادگی (عوامل ژنتیکی)
- سرطان مری در مردان بیشتر از زنان دیده شده است.
- چاقی می تواند خطر ابتلا به آدنوکارسینوم مری را افزایش دهد.
- به نظر می رسد کارسینوم سلول سنگفرشی در افرادی که سیگار می کشند و یا در معرض عوامل محیطی که باعث تحریک مزمن و التهاب مری می شوند، بیشتر دیده می شود.
- آدنوکارسینوما در افراد سفید پوست و کارسینوم سلول سنگفرشی در افراد سیاه پوست بیشتر مشاهده می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر یک از علایم و نشانه های ذکر شده هر چه سریع تر به یک متخصص گوارش و یا جراح مراجعه کنید .پزشک با معاینه بالینی شما و لمس گلو و شنیدن شرح حال و بررسی سوابق پزشکی شما با استفاده از روش های تشخیصی زیر وجود این بیماری را در فرد مراجعه کننده تایید یا رد می نماید.
بیماری سرطان مری چگونه تشخیص داده می شود؟
رایج ترین روش های تشخیص بیماری سرطان مری شامل آزمایشات و روش های زیر می باشد:
1.تست باریم
خوردن مایعی به نام باریم یا آزمون فرونشست Barium و پس از آن تصویربرداری با اشعه ایکس از مری نشان دهنده ساختار درونی مری است که می تواند وجود یک انسداد را نشان دهد،البته انجام این روش به تنهایی برای تشخیص سرطان مری کافی نیست و آزمایشات تکمیلی دیگر برای تشخیص دقیق تر این بیماری لازم و ضروری می باشد.
2.آندوسکوپی
آندوسکوپی روشی تشخیصی است که توسط لوله ای منعطف و مجهز به دوربینی لنزدار انجام می شود.این لوله از طریق بلعیدن توسط فرد برای معاینه به درون گلو و مری فرستاده می‌شود. پزشک توسط دوربین متصل به لوله و مشاهده تصاویر ارسالی در مانیتور می تواند در صورت وجود پلاک ها، گره ها، زخم ها یا توده هائی که در مری وجود دارد را مشاهده کرده و حتی نوع سرطان را نیز تشخیص دهد.
3.اسکن توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن
برای انجام سی تی اسکن مری از بیمار خواسته می شود تا یک مایع به نام فلوئوریدوکسو گلوکوز 18-F (FDG) را نوشیده و پس از 30 دقیقه برای جذب مایع توسط سلول های سرطانی روی تخت دراز بکشد تا سی تی اسکن مری گرفته شود. سلول های سرطانی برای زنده ماندن نیاز به گلوکز دارند نوشیدن این مایع سلول های سرطانی را تحریک کرده و آن ها را روشن تر از سایر سلول های سالم نشان می دهد.
4.نمونه برداری از بافت مری (بیوپسی)
در نهایت می توان برای نمونه برداری توسط لوله آندوسکوپ در زمان آندوسکوچی نمونه ای از بافت های مشکوک جمع آوری نموده و برای بررسی و مشاهده نمونه در زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه ارسال کرد تا وجود سلول های سرطانی در نمونه را تحت شرایط آزمایشگاهی بررسی نمود.
مراحل بیماری سرطان مری
با استفاده از روش های تشخیصی یاد شده پزشک می تواند مراحل بیماری سرطان مری را تعیین نماید .مراحل و سطوح بیماری سرطان مری با اعداد رومی از صفر تا IV (یعنی عدد 4) نشان داده می‌شود.
مرحله ی 0 یا کارسنیوم درجا: سلول های غیر طبیعی فقط در لایه ی داخلی مری وجود دارند یعنی سرطان مری خوش خیم است.
مرحله ی 1: سلول های سرطانی از لایه ی داخلی مری رد شده و به زیر مخاط آن رسیده است.
مرحله ی 2: در این مرحله سرطان به زیر مخاط رسیده و غدد لنفاوی را نیز درگیر کرده است.
مرحله ی 3: سرطان به لایه ی خارجی مری گسترش یافته و غدد لنفاوی را نیز درگیر کرده است.
مرحله ی 4: مراحل آخر سرطان مری که در این مرحله سرطان متاستاز نموده و به ارگان های دور دست مثل کبد انتشار یافته باشد.
بیماری سرطان مری چگونه درمان می شود؟
درمان بیماری سرطان مری وابسته به نوع سرطان، مرحله و سطح پیشرفت بیماری، وضعیت عمومی بدن بیمار می باشد.شایع ترین روش های درمان این عارضه عبارت است از:
1.جراحی
روش جراحی سرطان مری شامل برداشتن بافت های خیلی کوچک، برداشتن تمام یا بخشی از مری (ازوفاژکتومی) و برداشتن مری و قسمت بالایی معده (esophagogastrectomy) می باشد.این عمل می بایست توسط بهترین جراح سرطان مری صورت پذیرد تا عوارض جراحی سرطان مری مانند بروز عفونت و خونریزی شدید پس از عمل کاهش یابد .
2.شیمی درمانی
شیمی درمانی شامل دریافت داروهای سرکوب شده از طریق داروهای IV یا خوراکی است. شیمی درمانی ممکن است قبل از عمل برای کاهش تومورهای هدفمند یا بعد از جراحی برای کشتن سلول های سرطانی انجام شود.
3.پرتو درمانی
پرتو درمانی با پرتو های انرژی بالا برای کم کردن بافت های سرطانی استفاده می شود. پرتو درمانی می تواند از خارج از بدن یا از طریق یک لوله به داخل گلو به منظور برقراری تماس مستقیم با بافت مورد نظر تزریق شود و به عنوان یک روش جایگزین جراحی به شمار آید .
4.لوله تغذیه
برخی از بیماران مبتلا به سرطان مری بعد از عمل نیاز به لوله های ژئونوستومی (لوله های تغذیه) نیاز دارند. اگر بیمار قادر به فرو بردن غذا نباشد، j-tube از طریق شکم در بخش دوم روده کوچک شما قرار گرفته و تغذیه بیمار از طریق این لوله انجام خواهد پذیرفت.
درمان بیماری سرطان مری با طب ابوعلی سینا
ابوعلی سینا عوامل ایجاد یا تشدید کننده این بیماری را مصرف نوشیدنی یا غذای داغ ، استعمال دخانیات، قهوه بدون شیر، کمبود مولیبدون در بدن عنوان نموده اند .ایشان برای درمان سرطان مری با طب سنتی و تغذیه سرطان مری مصرف ویتامین ای و سی، کباب جگر با کمی آب لیموی تازه و جعفری، کلم، زرده ی تخم مرغ، صدف خوراکی، ماءالشعیر، مخمر آبجو، مالت جو، خوراک (عدس و لوبیا) با کمی آب لیموی تازه و روغن زیتون + روغن سویا، اسفناج خام + هویج خام، غلات، سیر، یرالماسی، کدو حلوایی، میوه(کیوی – آب پرتقال – زردآلو – سیب قرمز – انگور رسیده – توت فرنگی و…) تنتور مامیران (روزی سه قطره)، زردچوبه، غرغره ی جوشانده ی گل شبدر، گندم سیاه، روغن کنجد، چای سبز (سرطان دهان)، گیاهان زرد (سرطان مری)، گیاهان زرد و سبز (سرطان حنجره) را توصیه نموده اند.
