| دیسک کمر صفحاتی غضروفی است که در بین مهره های کمر قرار دارد .مهره های موجود در کمر انسان شامل 5 مهره می باشد که در انتها به استخوان خاجی ختم می شوند .دیسک کمر از فشارهای وارده به ستون فقرات جلوگیری می کند و در صورت بیرون زدگی دیسک کمر فرد دچار بیماری دردناکی به نام دیسک کمر خواهد شد .با توجه به اهمیت این موضع در سلامتی مقاله امروز را به دیسک کمر و راه های درمان و پیشگیری آن اختصاص داده ایم . |
دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر ساختاری ژله ایست که از میزان کمی آب و پروتئین تشکیل شده است .این صفحات یا بالشتک های غضروفی در میان مهره های کمر قرار گرفته است و در صورت تحریک عصب این ناحیه فرد دچار کمردرد های بسیار شدید همراه با محدودیت های حرکتی خواهد شد .در واقع بیماری دیسک کمر همان بیماری فتق کمر است که به صورت کاملا مساوی در زنان و مردان شایع می باشد .
انواع دیسک
در صورتی که دردهای شدیدی را در ستون فقرات و یا پاهای خود احساس می نمایید شما دچار دیسک کمر هستید اما دردناک شدن گردن ،شانه ها و بازوها نشانه ای از دیسک گردن می باشد .
علایم و نشانه های ابتلا به دیسک
- درد در پایین ستون فقرات
- درد در پاها
- سرد شدن ساق پا
- احساس کرختی و سوزن سوزن شدن در ران و یا ساق پا
- دردناک شدن شانه ها و بازوها
دیسک کمر چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورت مشاهده هر یک از علایم زیر بهتر است به یک متخصص ستون فقرات مراجعه نمایید .پزشک با مشاهده علایم بالینی ،معاینه فیزیکی مهره های کمر شما و بررسی شرح حال شما و با کمک آزمایشات و تست های تشخیصی وجود این بیماری را به طور قطعی در شما تشخیص می دهد .همچنین پزشک رفلکس قدرت عضلانی ،هماهنگی، تعادل و توانایی پیاده روی، توانایی بالا بردن پا یا حرکت سر را در وجود شما مورد بررسی و آزمایش قرار می دهد .
روش های تشخیص دیسک کمر
آزمایشات تصویربرداری که پزشک به شما پیشنهاد می دهد به منظور رفع سایر علل احتمالی درد در وجود شمامی باشد .در صورتی که باردار هستید و یا قصد بارداری داریداین موضوع را حتما با پزشکتان در میان بگذارید .در ادامه مهمترین روش های تشخیص دیسک کمر را به شما معرفی می نماییم:
1-تصویربرداری با اشعه ایکس
تصویر برداری با اشعه ایکس صرفا برای اطمینان از این که درد شما به علت عفونت، تومور، شکسته شدن استخوان یا ناهماهنگی استخوان در ستون فقرات شما ایجاد نشده است می باشد . دکتر همچنین ممکن است انجام یک تست میلوگرام به وسیله اشعه ایکس را به شما پیشنهاد دهد. این روش شامل قرار دادن رنگ در مایع نخاعی شما است که در اشعه ایکس نشان داده خواهد شد. این روش کمک می کند تا پزشک میزان فشار وارد بر اعصاب شما را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد .
2-اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT scan)
در طی یک اسکن سی تی ،اسکنر X-ray به صورت متوالی از منطقه مورد نظر عکسبرداری می نماید . پزشک ممکن است برای بالا بردن وضوح تصویر و افزایش شفافیت آن از شما بخواهد تا مدت کوتاهی نفس را در سینه حبس نمایید و یا نفس های سریع و تندی بکشید .مدت زمان انجام این تست در حدود بیست دقیقه می باشد و در این روش میزان آسیب دیدگی دیسک به طور کامل مشخص خواهد گردید .
3-تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
در این روش یک اسکنر MRI با استفاده از امواج مغناطیسی و امواج رادیویی برای تصویربرداری از دیسک کمر شما استفاده می کند. انجام این تست برای تعیین اینکه دقیقا چه نوع عصبی بر روی دیسک فشار وارد می کند سودمند است .
4- الکترومیوگرافی
این تست جهت بررسی وضعیت عصب های ناحیه دیسک انجام می شود .در طی این آزمایش پزشک به وسیله یک سوزن نازک پالس های الکتریکی را به دیسک وارد می کند و از این طریق به بررسی موضوع یاد شده می پردازد .
دیسک کمر چگونه درمان می شود؟
روش های بی شماری برای درمان دیسک کمر وجود دارند که بسته به میزان درد و آسیب دیدگی دیسک اعمال می شوند .در ادامه شما را با بهترین روش های خانگی ،غیرجراحی و جراحی دیسک کمر آشنا می نماییم.
1-استفاده از کمپرس سرد یا گرم
استفاده از کمپرس سرد یا گرم روشی خانگی برای درمان دیسک کمر و کاهش دردهای ناشی از آن به شمار می آید .در چند روز اول کمپرس سرد می تواند به کاهش التهاب و تورم ایجاد شده در این موضع کمک نماید. پس از چند روز اول، شما می توانید از گرما برای آرامش عضلات تحت فشار استفاده کنید. از یک بطری آب گرم پیچیده شده در یک حوله یا یک پد حرارتی استفاده کنید. برای جلوگیری از سوختگی، منبع حرارت را به طور مستقیم بر روی پوست لخت خود قرار ندهید.
2- ورزش کنید
استراحت در روزهای اولیه برایتان بسیار مناسب است اما پس از آن سبب سفت شدن و دردناک شدن عضلاتتان می شود .بدین منظور انجام تمرینات ساده و فیزیوتراپی و یا استفاده از تمرینات طب فیزیکی می تواند برایتان کارایی گسترده و سودمندی داشته باشد .از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنید و ورزش هایی مانند پیاده روی و دوچرخه سواری را از یاد نبرید. شنا کنید زیرا آب از وزن شما حمایت می کند و فشار وارده بر روی ستون فقراتتان را کاهش می دهد.
3- فرم قرار گیری عضلات بدنتان را در حین خواب اصلاح نمایید
این جمله بدان معناست که می توانید بالشی در زیر شکم خود بگذارید و به صورت دمر بخوابید تا فشار وارده بر ستون فقرات و اعصاب آن راکاهش دهید .و یا اینکه به حالت جنینی بخوابید و بالشی را بین زانوانتان قرار دهید .
4-از حمایت اطرافیانتان بی بهره نمانید
درد شدید ممکن است حس انزوا و افسردگی را در شما ایجاد نماید .برای دور ماندن از این حالات روحی از اطرافیان و خانواده خود کمک بخواهید .اگر فعالیت های جسمی وجود داشته باشد که دیگر نمی توانید تنها آن را انجام دهید برای انجام آن از دیگران کمک بخواهید .
5- استرستان را مدیریت کنید
استرس مهم ترین عامل ابتلا به انواع بیماری های جسمی و روحی می باشد . با استفاده از تکنیک مقابله با استرس، ممکن است بتوانید درد را بهتر کنترل کنید. تکنیک هایی مانند مراقبه ، تنفس عمیق ،موسیقی یا هنر درمانی، تجسم تصاویر آرام بخش و … سهم بزرگی در راه رسیدن به آرامش شما می توانند داشته باشند .
6-ازداروهای ضد التهاب و ضد درد استفاده کنید
برای مقابله با دردهای خفیف تا متوسط می توانید از داروهای مسکن ضد التهاب استفاده نمایید .مهم ترین این داروها عبارتند از ایبوبروفن،ناپروکسن،استانمینوفن و ….. اگر چه مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) در کاهش دردتان می تواند بسیار مفید باشد، اما مصرف آن در صورت داشتن فشار خون بالا، آسم، مشکلات قلبی یا کلیوی، برای شما مناسب نمی باشد.
7- از داروهای زیر نیز می توانید استفاده نمایید
در صورت شدید بودن دردها از داروهایی مانند گاباپنتین (نوروتین، گریلیس، هوریزانت)، پره گابالین (لیریکا)، دوولتسستین (سیمبلتا) و …نیز می توانید استفاده نمایید. این داروها ممکن است عوارض جانبی از قبیل تهوع، سردرگمی و یبوست ایجاد کنند. این داروها معمولا کدئین یا ترکیبی از اکسید کتون و استامینوفن (Percocet، Oxycontin) را دارند و از این طریق می توانند اسپاسم های عضلانی دردناک را برطرف نمایند .همچنین برخی از این آرامبخش های عضلانی ممکن است باعث خواب آلودگی و سرگیجه شوند، بنابراین بهتر است آن ها را قبل از خواب استفاده نمایید .
8- استفاده از داروهای حاوی کورتون
اگرچه داروهای حاوی کورتون مانند کورتیزون مسکن هایی بسیار قوی به شمار می روند اما استفاده از آن ها در درازمدت می تواند سبب بروز عوارضی مانند چاقی ،پوکی استخوان ،دیابت ،افزایش فشارخون،افسردگی و …در شما گردد .تزریق کورتون ها در موضع دردناک می تواند التهاب و تورم را سرکوب نموده و درد شما را تا حدود بسیار زیادی کاهش دهند .
9- جراحی
در صورت عدم پاسخ به درمان های فوق الذکر شما کاندیدای مناسبی برای جراحی دیسک کمر یا دیسککتومی به شمار می آیید و این آخرین راه حل درمانی برای شما به شمار می آید .این جراحی تحت بیهوش عمومی انجام می شود و در طی این روش جراح به راحتی قسمت آسیب دیده دیسک را از بین می برد. اگر آسیب گسترده است، جراح ممکن است کل دیسک را حذف کرده و یک پروتز را جایگزین آن نماید.
10- دیسککتومی لیزر اندوسکوپیک
در طی این روش جراح برش کوچکی را بر روی ستون فقرات ایجاد می نماید .سپس به وسیله یک آندوسکوپ دیسک را مورد بررسی قرار داده و در صورت آسیب شدید از طریق لیزر اقدام به حذف آن می نماید .
مراقبت های پس از جراحی
پس از جراحی شما می بایست به مدت 24 ساعت در بیمارستان بمانید و پس از آن در منزل حدود چند هفته استراحت نمایید و داروهای تجویز شده توسط پزشکتان را به طور منظم مصرف نمایید .در صورت بروز هر گونه خونریزی ،عفونت،تب و … که به ندرت اتفاق می افتد حتما به پزشکتان مراجعه نمایید.
