| مسمومیت نوعی واکنش و اختلال ایجاد شده در اثر ورود سم به بدن است که می تواند در اثر جذب ماده ای به نام سم در بدن بروز پیدا نموده و تهدیدی برای جان و زندگی فرد تلقی گردد .مسمومیت انواع مختلفی داشته و در نتیجه درمان آن با توجه به نوع سم ایجاد کننده متفاوت می باشد .چنان چه می خواهید در مورد این وضعیت و روش های بروز و درمان آن اطلاعات جامع تر و کامل تری را کسب نمایید به ادامه سلامت وب امروز توجه بفرمایید. |
مسمومیت چیست؟
مسمومیت (به انگلیسی: intoxication) به اختلالات و آسیب هایی که در اثر ورود سم به بدن در دستگاه های گوناگون بدن ایجاد می شود اطلاق می گردد که این وضعیت می تواند به صورت تصادفی یا در اثر بی احتیاطی و در برخی مواقع به صورت عمدی بروز پیدا کرده و بیشتر با علایمی هم چون تهوع،اسهال و استفراغ همراه می باشد .برای آشنایی بیشتر با این وضعیت می بایست بدانیم سم چیست و انواع آن کدام است و سم ها چگونه می توانند سبب بروز مسمومیت گردند بنابراین توجه شما را به مطالعه ادامه این مقاله جلب می نماییم:
سم چیست؟
به هر نوع ماده که در هنگام ورود به بدن ،تماس با پوست و یا تنفس موجب ایجاد اختلال در عملکرد طبیعی بدن و یا حتی مرگ گردد سم گفته می شود .سموم انواع مختلفی داشته و در برخی مواقع داروها نیز در اثر مصرف نادرست و یا بیش از حد می توانند به عنوان ماده ای مسموم کننده و زیان بار برای بدن به شمار آیند .
راه های ورود سم به بدن
رایج ترین و معمول ترین راه های ورود سم به بدن و در واقع ابتلا به مسمومیت های خانگی از طریق خوراکی و تنفسی بوده و سایر راه های ورود سم به بدن شامل جذب پوستی و تزریقی می باشد .
انواع مسمومیت
انواع مسمومیت با توجه به راه ورود سم به بدن شامل خوراکی یا گوارشی و تنفسی می باشد که در ادامه هر کدام به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته است.
1.مسمومیت خوراکی
یکی از شایع ترین انواع مسمومیت ، مسمومیت از نوع خوراکی یا گوارشی می باشد که اغلب به صورت تصادفی در اثر نگهداری مواد سمی و شیمیایی مختلف در ظروف نامناسب و یا مصرف نادرست و زیاده روی در مصرف برخی مواد غذایی ایجاد می گردد.در این نوع وضعیت همان گونه که از نامش پیداست ماده سمی از طریق دهان وارد بدن گردیده و با توجه به نوع سم،قدرت سم،وضعیت عمومی فرد مصرف کننده و مدت زمانی که از مصرف سم می گذرد علایم متفاوتی در فرد بروز پیدا می نماید.
انواع مسمومیت خوراکی
انواع مسمومیت خوراکی شامل موارد زیر می باشد:
- مسمومیت غذایی در اثر مصرف غذاهای آلوده ،خام و …
- مسمومیت در اثر خوردن مواد شیمیایی سوزاننده مثل وایتکس
- مسمومیّت در اثر داروها
- مسمومیت در اثر مصرف مواد نفتی
- مسمومیت از طریق مصرف گیاهان سمی هم چون خوردن خرزهره، دیفن باخیا و ..
- مسمومیت با سم های آفت کش از قبیل حشره کش ها، مرگ موش و …
علایم و نشانه های مسمومیت خوراکی
مهم ترین علایم و مسمومیت های گوارشی شامل موارد زیر می باشد:
- وجود سوختگی در اطراف دهان ، لب ها و یا ریه ها
- بوی غیر طبیعی دهان
- تنفس غیر طبیعی
- نبض یا ضربان غیر طبیعی
- تعریق بیش از حد
- تشنج
- بلع دردناک
- اسهال و استفراغ
- درد شکم
اقدامات لازم در هنگام بروز مسمومیت خوراکی
در صورت بروز این حالت و مشاهده هر یک از علایم فوق الذکر اولین اقدام نوشیدن آب یا شیر برای رقیق کردن سم می باشد.برای دفع سموم از بدن قبل از جذب کامل آن ها در بدن می بایست پس از خوراندن شیر یا آب به مصدوم ،فرد را وادار به استفراغ نموده و یا هر چه سریع تر فرد مسموم را به بیمارستان یا مرکز پزشکی انتقال دهید.
نحوه درمان
پس از مراجعه به اورژانس مراکز درمانی و ویزیت فرد مسموم توسط پزشک و اطلاع از نوع مسمومیت و نوع سم مصرف شده جهت درمان مسمومیت از چهار روش زیر استفاده می شود:
- القای استفراغ با استفاده از شربت ایپکا
- شست و شوی معده یا روده
- تجویز مسهل
- تجویز زغال (شارکول) فعال
2.مسمومیت تنفسی
در این حالت ماده سمی هم چون گازهای شیمیایی گوناگون مانند کلر، آمونیاک، مونواکسیدکربن و دی اکسید کربن، اسپری حشره کش و یا سموم دفع آفات نباتی از راه دستگاه تنفسی و به هنگام نفس کشیدن وارد بدن شده و فرد را دچار مسمومیت تنفسی خواهد نمود .برای جلوگیری از بروز چنین وضعیتی درهنگام استفاده از این مواد از ماسک یا پارچه مرطوب برای پوشاندن بینی و دهان خود استفاده کرده و از ترکیب مواد شیمیایی مختلف به علت آزاد شدن گاز سمی کلر خودداری کرده و از استفاده از مواد نامبرده در مکان فاقد تهویه مناسب خودداری کنید.
علایم ابتلا به مسمومیت تنفسی
مهم ترین علایم ابتلا به مسمومیت تنفسی شامل موارد زیر می باشد:
- سرفه و تنگی نفس
- تب
- افت فشار خون
- سرگیجه
- حالت تهوع و احساس سوزش در ریه ها
اقدامات لازم در هنگام بروز مسمومیت تنفسی
بهترین اقدام در هنگام بروز چنین وضعیتی خروج سریع فرد از محل و انتقال به فضای باز و استفاده از هوای آزاد می باشد .سپس فرد مسموم را برای کنترل و برقرار کردن تنفس با استفاده از اکسیژن و داروهای مورد نیاز به مراکز درمانی انتقال داده تا در آن جا تحت مداوا قرار گیرد.
درمان
برای درمان مسمومیت تنفسی روش های زیر متداول می باشد:
احیاء بیمار
استفاده از آنتی دوت بعد از بررسی ABC
علت تا درمان مسمومیت با طب ابوعلی سینا
عوامل ایجاد یا تشدید کننده شامل مصرف غذاهای مانده و مسموم ، گازها، مواد آلی و معدنی ،الکل، مواد مخدر،سموم گیاهی ،گیاهان سمی(اغلب تلخ یا دارای رنگ غیر معمول هستند)، غذاهای چرب و در یخچال مانده ، سالاد الویه، میوه‌های کال،یبوست، سیب زمینی چند روز در یخچال مانده ،جوانه سیب زمینی،سیب زمینی سبز رنگ ، گردو با مغز زرد،شلغم یخ زده ،مواد خوراکی کپک زده،کشک نجوشیده (بسیار خطرناک است)، باقلا زرد (برای افراد دارای فشار خون پایین) .
ایشان جهت درمان خوردن زغال چوب با آب و سپس یک فنجان قهوه ی داغ(درمان فرد مسموم با گیاهان سمی )،استفراغ با محلول پرمنگنات رقیق،نوشیدن چای غلیظ و گرم و نگه داشتن بدن برای سم قارچ ،در پی مسموم شدن با نفت فرد مسموم به هیچ وجه مایعات ندهید و او را وادار به استفراغ نکنید.در عوض او را گرم نگه دارید و 30 سی سی پارافین مابع به او بخورانید؛ایجاد استفراغ با بردن انگشت در حلق یا محلول آب و صابون یا بی کربنات بیسموت (درمان فرد مسموم با مواد خوراکی)،بعد از استفراغ مواد مدر یا شیر به فرد مسموم بخورانید (تا سم رقیق شود )؛روغن زیتون به ویژه برای درمان فرد مسموم با سرب، آب هویج،فرنی،آب آلو،دم کرده ی سداب،تنتور ریشه گیاه پنج انگشت،برنج یا شیرینی(خنثی کننده اثر آرسنیک موجود در آب چاه)،پانزده گرم عصاره ی ریشه پنج انگشت،سکبینج،شاه بلوط ،لیمو ترش ،نشاسته ،آب لپه جوشانده (مسمومیت ناشی از شیر فاسد) را مفید دانسته است.