از علت تا درمان گرفتگی بینی

انسداد و گرفتگی بینی زمانی پیش می آید که بینی، بافت‌ها و رگ‌های خونی اطراف آن متورم می‌شود و مایع زیادی تولید می‌کند که باعث احساس خفگی در فرد می‌شود. گرفتن بینی ممکن است با آبریزش بینی همراه باشد یا نباشد. انسداد و گرفتن بینی معمولاً برای کودکان و بزرگسالان فقط کمی آزاردهنده است، اما برای اطفال نوزادان می‌تواند مشکلات بسیار جدی به دنبال داشته باشد و شیرخواری یا تنفس آنها را با مشکل روبرو کند.

بیماریهایی که باعث گرفتگی بینی میشود

آلرژی، رفلاکس معده،سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونت سینوس‌ها همگی می‌توانند باعث گرفتگی بینی شوند. انسداد در نتیجه التهاب و انباشتگی مجاری بینی روی می‌دهد. گرفتگی ناشی از بیماری، معمولاً به خودی خود و ظرف حدود یک هفته بر طرف می‌شود. اگر گرفتگی بینی بیش از یک هفته طول بکشد، اغلب نشانه‌ای از نوعی مشکل سلامتی است. برخی از عواملی که ممکن است علت گرفتن دراز مدت بینی باشد عبارت است از:

• رفلاکس معده
•  آلرژی‌ها
•   تب یونجه
•  پولیپ بینی (رشد توده‌های غیر سرطانی در مجاری بینی و سینوس‌ها به علت التهاب این نواحی)
     مواجهه با مواد شیمیایی
•  تحریکات محیطی
    سینوزیت مزمن (عفونت درازمدت سینوس‌ها)
    تومورها (معمولاً به صورت توده‌های خوش‌خیم یا غیر سرطانی که اگر در مجاری بینی رشد کنند، باعث گرفتگی می‌شوند)
•    انحراف پره‌های بینی (یعنی ساختاری که دو طرف بینی را جدا می‌کند، دقیقً در قسمت میانی بینی قرار نداشته باشد).
• گرفتن بینی ممکن است در زمان بارداری هم اتفاق افتد و در این صورت اغلب اوقات در پایان دوره سه ماهگی بارداری بروز می‌کند. این نوع انسداد بینی می‌تواند ناشی از نوسانات هورمونی و افزایش ذخایر خونی در دوران بارداری باشد. این تغییرات ممکن است بر غشاهای بینی اثر بگذارد و باعث التهاب، خشک شدن یا خونریزی در این قسمت شود.

علت گرفتگی بینی در کودکان و نوزادان

یکی از مهمترین دلایل گرفتگی بینی که کمتر به آن پرداخته شده رفلاکس معده میباشد. که این موضوع در نوزادان و کودکان بسیار شایع است. انسداد و گرفتن بینی در اطفال می‌تواند بسیار خطرناک‌تر از برگسالان و کودکان با سن و سال بالاتر باشد. عوارض گرفتگی بینی می‌تواند باعث اختلال در تغذیه کودک شود و حتی مشکلات شدید تنفسی برای کودک ایجاد کند. همچنین می‌تواند باعث اختلال در توسعه طبیعی قوه تکلم و شنوایی کودک شود. بنابراین اگر کودک خردسال شما مبتلا به گرفتگی بینی شد، فوراً با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.

گرفتن بینی به ندرت می‌تواند مشکلات جدی برای سلامت شما ایجاد کند. علائم گرفتگی بینی معمولاً با درمان مناسب، بعد از مدت کوتاهی رفع می‌شود

در صورت بروز شرایط زیر، به پزشک مراجعه کنید:

•   چنانچه تب دارید، مخصوصاً اگر تب شما بیش از سه روز طول بکشد.
•    اگر مخاط خروجی از بینی، سبز رنگ و همراه با درد سینوس‌ها یا تب باشد. این می‌تواند نشانه ابتلا به یک عفونت باکتریایی باشد.
•    اگر دچار تنگی نفس یا التهاب مجاری تنفسی هستید یا داروهای مخل سیستم ایمنی مصرف می‌کنید.
•    اگر در مخاط خروجی از بینی خون مشاهده می‌کنید یا پس از آسیب‌دیدگی در ناحیه سر، مرتباً مخاط بی‌رنگ و شفاف از بینی شما خارج می‌شود.
در صورت بروز شرایط زیر، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید:
•    اگر سن نوزاد شما کمتر از دو ماه است و تب دارد.
•    اگر آبریزش یا انسداد یا گرفتگی بینی نوزاد، باعث ایجاد مشکلاتی برای شیر خوردن و تنفس او شده است.

درمان دارویی برای گرفتگی بینی

گاهی اوقات درمان‌های خانگی برای بر طرف کردن گرفتگی بینی کفایت نمی‌کند، مخصوصاً هنگامی که این علائم ناشی از یک بیماری یا مشکل سلامتی دیگر باشد. در این صورت ممکن است به درمان‌های دارویی و پزشکی نیاز باشد، به ویژه اگر شرایط شما به گونه‌ای است که از درد زیاد رنج می‌برید و فعالیت‌های روزمره شما دچار اختلال شده است، ممکن است مصرف دارو برای شما لازم باشد.

•    آنتی‌هیستامین‌های خوراکی مانند لوراتادین (کلاریتین) و سیتریزین (زیرتک)
     اسپری‌های بینی حاوی داروهای آنتی‌هیستامین مانند آزلاستین (آستلین، آستپرو)
     استروئیدهای بینی مانند مومتازون (آسمانکس توئیستالر) یا فولوتیکازون (فلوئنت دیسکوس، فلوئنت اچ اف آ)
      آنتی‌بیوتیک (برای درمان عفونت‌هایی مانند سینوزیت)
      داروهای ضد احتقان مانند سودافدرین که بدون نیاز به نسخه عرضه می‌شوند.
• در صورتیکه علت رفلاکس معده باشد امپرازول و رانیتیدین
• چنانچه در مجاری بینی یا سینوس‌های شما، تومور یا پولیپ وجود داشته باشد که مانع خروج مخاط از بینی می‌شود، ممکن است پزشک شما تشخیص دهد که برای برداشتن تومورها و بهبود علائم بیماری نیاز به جراحی دارید.

درمان‌های خانگی برای گرفتگی بینی

وقتی که شما به سرماخوردگی یا آلرژی مبتلا می‌شوید، غشاهایی که مجاری بینی شما را می‌پوشانند، برانگیخته و ملتهب می‌شوند. بنابراین شروع به تولید مخاط اضافی می‌کنند تا از این طریق، عامل حساسیت‌زا یا هر محرکی که باعث تحریک بینی شده است را به بیرون دفع کنند. وقتی که شما به گرفتگی بینی دچار می‌شوید، باید سعی کنید که مجاری بینی و سینوس‌های خود را مرطوب نگه دارید. اگرچه گاهی مردم فکر می‌کنند که هوای خشک می‌تواند باعث رفع آبریزش شدید بینی شود، اما عملاً اثر عکس دارد. خشک شدن غشاهای پوشاننده مجاری بینی، باعث تحریک شدن بیشتر آنها می‌شود. بنابراین برای مرطوب نگاه داشتن مجاری بینی می توانید:
•    از یک مرطوب کننده یا بخور استفاده کنید.
•    زمان طولانی دوش بگیرید یا با رعایت کامل احتیاط در مقابل بخاری که از کتری روی اجاق گاز خارج می‌شود، نفس بکشید.
•    مایعات زیاد بخورید، زیرا به خروج مخاط از بینی و جلوگیری از مسدود شدن سینوس‌ها کمک می‌کند.
•    از اسپری نمکی بینی یا آب نمک معمولی که به جلوگیری از خشک شدن مجاری بینی کمک می‌کند، استفاده کنید.

برای بهبود سریع‌تر و بهتر گرفتگی بینی و فشار سینوس‌ها می‌توانید کارهای زیر را نیز در خانه انجام دهید:

•    بینی خود را شتشو دهید. ممکن است برای شما عجیب و غریب به نظر برسد، اما این رفتار دیرینه گرداندن آب نمک در مجاری بینی، پشتوانه‌ی علمی محکمی دارد. در واقع، آب هم مخاط و گرد و خاک داخل بینی از جمله مواد خارجی و حساسیت‌زا را به بیرون می‌راند و هم مجاری بینی را مرطوب نگه می‌دارد. این کار را می‌توان به روش‌های مختلفی انجام داد. برای مثال می‌توان از یک سرنگ، یک قوری با لوله باریک یا از وسایل مخصوص شستشوی بینی که در فروشگاه‌ها با قیمت‌های بالایی عرضه می‌شود، استفاده کرد. برای شستشو از آب مقطر استریل یا آب جوشیده سرد شده استفاده کنید. همچنین وسیله‌ای که برای شستشو استفاده می‌کنید، باید پس از هر بار استفاده به دقت شسته شده و در معرض هوا خشک شود.

•    از کمپرس گرم روی صورت استفاده کنید. گذاشتن یک حوله گرم و مرطوب بر روی صورت می‌تواند ناراحتی را کاهش دهد و مجاری بینی را باز کند.
•    بدن را به حالت عمودی نگه دارید. شب‌ها چند بالش زیر سر بگذارید. بالا نگه داشتن سر می‌تواند باعث سهولت بیشتر در تنفس شما شود.
•    به استخرهایی که برای ضدعفونی آنها از کلر استفاده شده است، نروید. هر چند ممکن است فکر کنید که رطوبت به بر طرف شدن علائم گرفتگی کمک می‌کند، اما خود کلر موجود در آب استخر می‌تواند غشاهای مخاطی واقع در مجاری بینی را تحریک کند.