گیاهان دارویی به علت دارا بودن ترکیبات فعال و موثره از دیرباز برای درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد داشته اند و متخصصان طب سنتی به علت طبیعی بودن این گیاهان از آن ها به منظور بهبود و مداوای بیماری های جسمی و ذهنی استفاده می نموده اند .گیاه ترنجبین نیز یکی از گیاهان دارویی مفیدی است که دارای خواص درمانی بی شماری می باشد و بیشتر ،خاصیت آن را به درمان زردی نوزاد نسبت داده اند .اما واقعا خواص دیگر ترنجبین چیست و طرز استفاده از آن به چه صورت می باشد ؟پاسخ تمامی این سوالات را در مقاله سلامت وب امروز می توانید پیدا کنید . |
ترنجبین چیست؟
فهرست مطالب
Toggleترنجبین یکی از گیاهان دارویی ارزشمند اصیل ایرانی است که از برگ های گیاه خار شتر استخراج می شود و در واقع ماده ای شیرین است که به صورت شبنم بر روی گیاه خار شتر ایجاد می شود و معنای آن عسل تر می باشد .طبیعت ترنجبین کمی گرم و تر بوده و طعم آن شیرین می باشد.نام های متداول دیگر گیاه ترنجبین ،ترانگبین یا ترنگبین می باشد.
گیاه شناسی خار شتر
گیاه خار شتر درختچه ای چند ساله،خاردار و متوسط است که دارای شاخه های کرک دارد متعدد و به هم پیچیده با طولی در حدود 3 تا 12 سانتیمتر و به رنگ سبز و نوک زرد می باشد.رنگ برگ ها سبز مایل به آبی و گل های این گیاه به صورت خوشه ای و به رنگ های قهوه ای تا قرمز، خرمایی، ارغوانی و بنفش می باشد. میوه این گیاه نیز به رنگ قهوه ای مایل به قرمز بودهو تکثیر این گیاه از طریق بذر صورت می پذیرد .این درختچه را علاوه بر خراسان، تبریز، زرند، اطراف قم و بوشهر می توان در سایر نواحی معتدل و گرمسیری مانند افغانستان، ارمنستان و …پیدا کنید.
روش برداشت ترنجبین
این ماده شیرین به صورت شبنم بر روی گیاه خار شتر ایجاد می شود و در اثر نشستن نوعی حشره بر روی گیاه خار شتر این شیرابه به بیرون تراوش شده و در مجاورت با هوا به سرعت سفت و مانند ذرات نبات می شود .به همین منظور برای برداشت ترنجبین در فصل گرمای زیاد و در اواخر تابستان افراد محلی صبح زود و قبل از طلوع آفتاب به مناطق کویری مراجعه نموده و با ضربه زدن و تکاندن شاخه های خارشتر بر روی پارچه های سفید و تمیز، ترنجبین را به دست آورده و پس از تمیز کردن و شست و شو آن را به بازار عرضه میکنند.ترنجبین به رنگ های سفید، زرد و یا کمی متمایل به قهوه ای در بازار و عطاری ها موجود بوده و به فروش می رسد.
ترکیبات و عناصر تشکیل دهنده ترنجبین
ترکیبات شیمیایی ترنجبین عناصر و مواد مختلف قندی مانند گلوکز ، فروکتوز، ساکاروز و تری ساکارید بوده و به همین علت این گیاه به راحتی در آب حل می شود .سایر ترکیبات شیمیایی این گیاه کلسیم،تانن و آنتوسیانین می باشد.اگرچه این گیاه حاوی قندهای فراوانی است اما شیرینی آن برای دندان مضر نبوده و مصرف آن برای مبتلایان به دیابت مضر نمی باشد.
خواص درمانی ترنجبین
این گیاه در صنایع دارویی و طب سنتی مصارف بی شماری داشته و مهم ترین خواص درمانی ترنجبین موارد زیر می باشد:
- این ماده دارای خاصیت آنتی باکتریال بوده و در نتیجه در درمان بیماری های میکروبی و عفونی کاربرد دارد.
- مصرف مقدار کم آن ملین و زیاده روی در مصرف آن منجر به بروز اسهال خواهد شد.
- حرارت بدن و تب را کاهش خواهد داد.
- مقوی کبد، معده، کلیه و روده ها می باشد.
- در درمان سرفه و سینه درد نافع است .
- در درمان مشکلات استخوانی و دردهای مفصلی مانند روماتیسم بسیار سودمند است .
- ترکیب ترنجبین و شیر خشت در طراوت پوست چهره اثر بسزایی دارد .
- ترکیب آن با شیر برای رفع علایم سرماخوردگی اثربخش است .
- در درمان مشکلات ادراری ،رفع خارش و…بسیار موثر است .
- مقوی کبد و امعاء و احشاء بوده و کارکرد کبد را بهبود می بخشد .
- در دفع سنگ کلیه و مثانه نیز تاثیر بسزایی دارد.
- در درمان تومورها، پولیپ های بینی و نیز ناراحتی های صفراوی کاربرد دارد.
- مصرف ترنجبین و خاکشیر در رفع جوش، اگزما و شفاف نمودن پوست صورت موثر است.
- مصرف آن سبب افزایش قوه باء خواهد شد.
- خواص ترنجبین برای یبوست شامل بهبود عملکرد روده و سهولت اجابت مزاج خواهد بود .
- ترنجبین در بارداری از یبوست و فشار حاصله به رحم جلوگیری خواهد نمود.
ترنجبین برای زردی نوزاد
درمان زردی و تب کودکان و نوزادان با استفاده از این گیاه نتایج بسیار خوبی به همراه دارد .در واقع استفاده از ترنجبین برای زردی نوزاد در طب سنتی کاربرد فراوان و موثری دراد .با دادن این گیاه می توان به اندازه ای که نوزاد دچار اسهال نشود زردی او را درمان نمود و یا از بروز آن در روزهای آتی پس از تولد پیشگیری نمود .با دادن دوز مناسب از این ماده گیاهی به نوزاد می توان فعالیت کبد کودک را تقویت نموده و اشتهای او را برای تغذیه با شیر مادر افزایش داد و از این طریق به تسریع روند درمان زردی نوزاد کمک نمود.قطره ترنجبین برای نوزادان نیز که در داروخانه ها به فروش می رسد در رفع تب و پاکسازی کبد نوزاد موثر بوده و تمامی مزایای این ماده گیاهی را خواهد داشت.
طرز استفاده از ترنجبین
عوارض ترنجبین و موارد منع مصرف
عوارض ترنجبین و موارد منع مصرف این گیاه شامل موارد زیر بوده و مصرف این گیاه در برخی افراد ممنوع می باشد .
- مصرف این گیاه در بیماران مبتلا به حصبه، اسهال خونی، بواسیر، خون ادراری و آبله و افراد گرم مزاج ممنوع است .
- مصرف این گیاه در افراد مبتلا به آلرزی غذایی باید با احتیاط صورت پذیرد .
- برای جلوگیری از هر گونه تداخل دارویی از مصرف این گیاه به صورت هم زمان با سایر داروها با پزشکتان مشورت کنید.