شلغم چیست؟
شلغم یا لفت با نام انگلیسی TURNIP و با نام علمی: Brassica Napus یکی از گیاهان و سبزیجات بسیار پر خاصیت و بسیار مفید است که برای درمان بسیاری از بیماری ها و زیبایی پوست کاربرد وسیع و گسترده ای دارد .طبع شلغم از نظر طب قدیم ایران گرم و تر بوده و مشخصات ظاهری این گیاه به شرح زیر می باشد:
مشخصات ظاهری گیاه شلغم
گیاه شلغم گیاهی دو ساله و متعلق به خانواده شب بوییان می باشد که ریشه آن غده ای به شکل گرد یا دراز و به رنگ سفید به همراه لکه های بنفش بوده و گل های آن خوشه ای و صلیبی شکل می باشد.برگ های شلغم ناصاف با بریدگی های زیاد و به رنگ سبز و سفید بوده و میوه آن غلافی و باریک می باشد .در میوه شلغم چند دانه سیاه وجود داشته و رشد این گیاه در فصول سرد سال بسیار خوب می باشد.
انواع شلغم
انواع شلغم بر اساس گوشت و ریشه به 2 دسته ی گوشت سفید و گوشت زرد تقسیم می شود.سایر انواع این گیاه عبارت از شلغم فرنگی وحشی یا خودرو است که این شلغم را بعربی لفت (بر وزن چفت) یا شلجم و در فارسی (برشاو) و (شلم) نیز می‌گویند. نوع وحشی بیابانی آن بزرگ تر و به رنگ های قرمز یا بنفش در می‌آید که نوع باغچه‌ای یا شلم آن را سیب زمینی ترش هم می‌گویند که از لحاظ طبی به هیچ وجه به پای شلغم معمولی یا شلغم شیرازی که سفید و دوکی شکل است نمی‌رسند .
ترکیبات غذایی موجود در شلغم
مهم ترین ترکیبات غذایی موجود در شلغم شامل آب ،پروتئین،مواد نشاسته ای،املاح معدنی همچون کلسیم،فسفر،آهن،سدیم ،منیزیمفید ،گوگرد و پتاسیم به همراه ویتامین هایی مانند ویتامین ب 1،ویتامین ب 2 ،ویتامین ب 3 ویتامین ث و ویتامین آ می باشد.این گیاه دارای ارسنیک و گوهر شب چراغ روبیدیم است بنابراین از لحاظ غذایی نیز غذای بسیار کاملی است که می‌تواند جانشین خیلی از خوراکی ها شود.
خواص شلغم
مهم ترین خواص درمانی شلغم به شرح زیر می باشد:
1.درمان جذام
برابر آزمایشات و تجربیاتی که در طب الکبیر ذکر شده بیماری جذام زائیده فقر و کم غذائی است و با تجربیات و تحقیقاتی که در مورد سوابق و رفتار و طرز خوراک و زندگی بیماران جذام خانه های تبریز و مشهد بعمل آمده چنین نتیجه گرفته‌اند که اغلب بیماران کسانی بوده‌اند که در نقاط مرتفع و کوهپایه های سنگی زندگی می‌کرده‌اند که بیشتر دچار فقر غذائی و مالی بوده و بخصوص در این نقاط یا محل کشت شلغم نیست یا مرسوم به کشت نمی‌باشد و بعلاوه موسوم به حمل و تغذیه آن مثل حمل سیب و پیاز نیست. لذا بعلت 1-کمبود مواد غذائی 2- نخوردن و استفاده نکردن از این گیاه دچار این بیماری شده‌اند . بنابراین مصرف آن پیش گیرنده و درمان کننده جذام می باشد. از امام صادق (ع) روایت شده است که برای پیشگیری از جذام ،این سبزی سودمندترین داروهاست.
2.درمان سیاه سرفه
درمان این بیماری و حتی بیماری آسم بخصوص در کودکان با مصرف شربت شلغم انجام می‌گیرد. برای تهیه این شربت وسط یک شلغم را گود کنید و گودی آنرا پر از شکر نمائید بگذارید کنار بماند تا خوب آب بیندازد این آب شربتی جمع شده در شکم شلغم مرهم سینه است از آن با قاشق به بچه ها بخورانید. از طرفی خوردن مربای شلغم هم نافعست برای تهیه مربای شلغم باید یک کیلو شلغم را رنده کنند و هموزن آن عسل یا شکر به آن بیفزائید روی آتش بگذارید تا خوب بپزد و بشکل مربا درآید.سپس از خواص شلغم و عسل برای رفع مشکلات یاد شده استفاده کنید.
3.درمان انواع آبسه
یک یا دو عدد شلغم را در آب بپزید وقتی خوب پخته شد آن را بکوبید یا بطریقی بصورت پوره درآورید در وسط پارچه نرمی بگذارید و گرماگرم آنرا روی آبسه قراردهید. بزودی آبسه سرباز خواهد کرد.برای درمان برفک نیز می توانید همین دستور را روزی چند بار تکرار کنید.
4.درمان کم خونی
شلغم خام پوست کنده را به برش های نازک و دراز تسمه مانند درآورید و آن ها را در ظرفی ریخته مقداری نمک و آب نمک روی آن بریزید و بگذارید به همین حال بماند تا تخمیر شود و به صورت شلغم شور در آید. از این پس هر روز مقداری از آن را داخل سالاد سبزی ها بریزید این سالاد برای اشخاص کم خون بسیار مفید است .
5.درمان گلو درد
شلغم برای سرماخوردگی بسیار مفید است .وقتی سرما خوردید یا گلوی شما ورم کرد یا آنژین شدید شربت شلغم مصرف کنید. یا با آب ساده شلغم غرغره کنید. تهیه شربت شلغم در بالاشرح داده شده است .آب این سبزی که حاوی ویتامین ث است ضد سرماخوردگی است و اگر سرما خوردگی درمانی داشته باشد همانا مصرف این سبزی و اسانس آن می‌باشد.
6.درمان سینه درد
شلغم را خورد کرده و در شیر بجوشانند و صبح ناشتا (بخصوص زمستان) گرم گرم بنوشند.
7.بهترین جایگزین نان سفید
بسیاری از مردم از این سبزی یا هدیه الهی متنفرند در صورتی که با وجود داشتن سایر مزایا بعلت داشتن 8 درصد مواد قندی و نشاسته‌ای حتی می‌توان آن را به جای نان خورد و سیر شد.
8.بهترین غذای اشخاص چاق و بیماران قندی
کسانی که استعداد چاقی با رژیم لاغری دارند یا کسانی که مبتلا به بیماری قند هستند و نباید مواد قندی و نشاسته‌ای بخورند بهتر است یک وعده غذایخود را منحصر به شلغم کنند.پزشکان نوشیدن آب شلغم را برای کلیه مبتلایان به بیماری قند توصیه می‌کنند با توجه به این که انسولین موجود در شلغم بوسیله پختن از بین می رود بهتر است آب شلغم خام را گرفته مخلوط با سایر مایعات بنوشند.
9.تقویت قوه باء
شلغم بعلت داشتن فسفر و ویتامین ب مهیج قوای شهوانی و افزاینده نیروی جوانی بوده و و از لحاظ عمومی هم تقویت کننده‌ای قوی است. .شلغم همراه با گوشت شهوت را می‌افزاید بخصوص تخم شلغم بهتر است.
10.درمان ترک ، ورم سرمازدگی ،دمل و کورک
برای درمان ترک و ورم سرمازدگی شلغم پخته را به صورت مرهم روی ترک بگذارید درمان خواهد شد.برای درمان دمل و کورک تهیه مرهمی از شلغم پخته و گذاشتن آن بروی دمل بسیار مفید است و سر زخم را باز می‌کند و آن را می‌رساند.
11.درمان تشنج و پرش و گواتر
ید عنصر لازمی برای سیب آدم است. کمی ید مولد گواتر و موجب پرش و تشنج است. شخص را بی‌قید و عصبی می‌کند تمام این عوارض با خوردن شلغم برطرف می‌شود.
12. بهترین ماده غذایی برای زنان شیرده و حامله
شلغم به علت داشتن این همه خواص و مواد غذائی یکی از بهترین غذاها برای زنان حامله و شیرده است و خوشا بحال نوزادی که مادرش در زمان بارداری شربت شلغم خورده باشد زیرا زود رشد می‌کند . به آسانی دندان در می‌آورد، استخوانش زود محکم می‌شود، زودتر براه می‌افتد، زود حرف می‌زند و در مقابل بیماری ها مقاومت بیشتری دارد.
13.دفع سنگ مثانه
در این سبزی گوگرد هم وجود دارد که به کمک ویتامین A از پیدایش سنگ در ادار جلوگیری می‌کند و سنگ ها را خرد می‌کند لذا برای بیماری سنگ کلیه بسیار مفید است.
14.تصفیه خون
برای تصفیه خون و درمان غلظت خون می توانید از این گیاه استفاده کنید .چون این گیاه دارای انسولین گیاهی و ویتامین های بسیار مفید است .وجود ویتامین C در آن باعث رقیق شدن خون و درمان خستگی است، فشار خون بالا را پائین می‌آورد و در نتیجه خواص شلغم برای قلب و سلامت کلی و عمومی قلب و عروق بی شمار می باشد.
15.درمان جوشهای غرور
شلغم به علت داشتن گوگرد و ارسنیک و روبیدیم بسیار سودمند است و البته با خوردن آب آن بسیار مفیدتر و مصلحتر است.مهم ترین خواص شلغم خام برای پوست درمان جوش های غرور و رفع کک و مک بوده و با این گیاه می توانید پوستی زیبا و جوان داشته باشید.
16.درمان شب کوری
این گیاه منبع غنی از ویتامین آ بوده لذا تقویت کننده نور چشم بوده و شب کوری را درمان می‌کند و در حالت کلی بهترین ماده غذایی برای تقویت قدرت بینایی شناخته شده است.
زیان های احتمالی و مضرات شلغم
مهم ترین مضرات شلغم و مضرات احتمالی این گیاه را می توان این گونه بیان نمود که این سبزی برای کسانی که معده ضعیف دارند دیر هضم است و ممکن است تولید نفخ کند چون دارای مقداری سلولز است خوردن آن کمی سنگین است لذا برای این اشخاص بهتر است که اولا” از شلغم های کوچکتر و لطیف تر استفاده کنند در ثانی برای خنثی کردن زیان احتمالی و همراه آن از زیره و فلفل و شیرینی استفاده کنند تا بتوانند از تمام خواص آن بهره مند شوند .در مورد افراد بیمار و افرادی که داروی خاصی مصرف می کنند بهتر است پزشک در مورد مصرف این گیاه تصمیم گیرد .
در آخر
در آخر باید بگوییم که موادی که در شلغم وجود دارد آن را تبدیل به اکسیری بی مانند نموده است. روبیدیم گوهر شب چراغ – مهمترین عنصر موجود در شلغم می باشد و این عنصر در طبیعت در کمتر گیاهی وجود دارد و همین امر باعث شده است تا شلغم موقعیت ممتازی نسبت به سایر گیاهان داشته باشد. اکنون دانشمندان ژاپن و آمریکا متفقا ” مشغول ساختن عناصر، رادیو اکتیو هستند این عناصر در معالجات نقش موثری دارند که بسیار پر اهمیت است.
ما این خاصیت را بطور طبیعی می‌توانیم در بعضی میوه و سبزیها پیدا کنیم که یکی از آن ها شلغم است . فسفر، کلسیم، ید، آرسنیک و گوگردی که در شلغم وجود دارند عناصر ساده‌ای نیستند بلکه بعلت همجواری با روبیدیم خاصیت رادیو اکتیو پیدا کرده و چند برابر عناصر ساده تاثیر دارند و همچنین وضع ویتامینهای موجود در آن هم حائز این مزایاست .پس حتما در فصول سرد سال قدر این موهبت الهی را دانسته و از آن استفاده نمایید.