گیاه جینسینگ چیست؟ + خواص و عوارض جینسینگ در طب سنتی

گیاه جینسینگ چیست؟

گیاه جینسینگ با نام انگلیسی Ginseng و با نام علمی Panax ginseng یکی از مفیدترین و موثرترین گیاهان دارویی است که از گذشته تاکنون اطبا طب سنتی از آن برای درمان بسیاری از بیماری ها بهره جسته و در طب نوین امروزی اثرات درمانی این گیاه کاملا به اثبات رسیده است .طبع جینسینگ گرم و خشک بوده و مشخصات ظاهری گیاه شناسی آن به شرح زیر می باشد:

مشخصات ظاهری گیاه جینسینگ

گیاه جینسینگ گیاهی گلدار،دو لپه ای ،چند ساله و متعلق به راسته کرفس سانان است که دارای برگ های مرکب از 5 تا 7 برگچه بیضی شکل و نوک تیز می باشد .ریشه این گیاه دراز، دوکی شکل و افشان بوده و  طول آنکمی بیشتر از  یک متر می باشد. پوست خارجی ریشه گیاه به رنگ زرد ، طعم آن کمی شیرین ، شبیه مغز ریشه شیرین بیان است. ریشه‌های جینسنگ فقط در فصل پاییز جمع ‌آوری و سپس خشک می شوند . زادگاه اصلی این گیاه چین ،کره و کشور های آسیای شرقی و آمریکا می باشد.

تاریخچه گیاه جینسینگ

نام «جینسینگ» از عبارتی چینی به معنی «ریشه های مرد» استخراج شده است.علت این نامگذاری مشابهت ریشه های این گیاه با پاهای انسان می باشد .سابقه و قدمت استفاده از جینسینگ به حدود 5000 سال قبل باز می گردد و چینی ها اولین کسانی بودند  که این گیاه را کاشته و از آن به عنوان یک داروی گیاهی جوان کننده برای شست و شوی پوست و موی خود استفاده می نموده اند .پس از آن ،آن ها اقدام به صادرات این ماده نموده و شروع به  جمع آوری این گیاه از دامنه کوهستان ها نمودند. در سده 1700 میلادی، یک کشیش کانادایی این گیاه را در تمامی قاره اروپا پخش کرده و از همین رو این گیاه به نام «جنسینگ آمریکایی» نامگذاری شد.

ترکیبات شیمیایی گیاه جینسینگ

این گیاه دارای ترکیبات شیمیایی هم چون پاناکیلون ، پاناکسوزید یا پاناکسین ، مواد صابونی ، پاناسین ، ویتامین B و ویتامین D ، ترکیبات استیلنی ، استرول ها و گلوکوزیدی به نام جینسنوسید (ginsenosides) است و درواقع، تمامی خاصیت درمانی  این گیاه به علت وجود این ترکیب فعال در ریشه این گیاه است. سایر ترکیبات موجود در این گیاه شامل پلی‌فنولیک، آرژنین و مشتقات آن می باشد.

خواص درمانی گیاه جینسینگ در طب سنتی

با توجه به ترکیبات فعال موجود در این ماده مهم ترین خواص درمانی جینسینگ در طب سنتی را می توان موارد زیر برشمرد:

1.ضد سرطان

این گیاه با دارا بودن بیش از 40 جینسنوزید مختلف ، در درمان انواع بیماری ها مفید است. این گیاه به علت دارا بودن خاصیت ضد التهابی ، آنتی اکسیدانی ، ضد سرطانی و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن می تواند باعث بهبود گردش خون  و تعادل میزان هورمون ها در بدن شده و بدین شکل از بروز سلول های سرطانی در تمامی اندام های بدن جلوگیری نماید.در واقع تحقیقات ثابت کرده است که جینسینگ  توانایی جلوگیری از رشد تومورهای سرطانی را داشته و دارای خواص ضد سرطانی قدرتمندی است. این ایمنی سلولی به علت وجود سلول های T و سلول های NK (سلول های کشنده طبیعی) ، همراه با مکانیسم های دیگر مانند جلوگیری از استرس اکسیداتیو ، آپوپتوز و آنژیوژنز است که به جینسینگ خواص ضد سرطانی می دهد.

2.کاهنده وزن

خواص جینسینگ برای لاغری چیست؟ این گیاه با دارا بودن ترکیبات قدرتمند تأثیرات گسترده ای در سرکوب اشتها دارد. مصرف جینسینگ خشک یا پودر به سرعت  از فعال شدن هورمون های گرسنگی جلوگیری کرده و بدین ترتیب با کاهش اشتها به کنترل وزن و در نتیجه لاغری کمک می کند.

3.ضد استرس

جینسینگ به روش های مختلف از جمله تحریک سوخت و ساز بدن و تقویت سطح انرژی بر سیستم عصبی بدن تأثیر می گذارد. هر دوی این اثرات می توانند به کاهش استرس و اضطراب در بدن کمک کنند. علاوه بر این ، نشان داده شده است که آداپتوژنهای موجود در جینسینگ سطح هورمونی بدن را تغییر می دهد ، که به کاهش سطح هورمون استرس و رسیدن به تعادل بهتر در بدن کمک می کند.

4.درمان بیماری دیابت

تاکنون تحقیقات بسیاری در زمینه مدیریت و پیشگیری از دیابت انجام شده است ، اما یکی از امیدوار کننده ترین داروهای گیاهی برای این بیماری خاموش و همه گیر جینسینگ معرفی شده است. مطالعات نشان داده شده است که این گیاه سطح قند خون  ناشتا و بعد از غذا را کاهش می دهد. در واقع ای گیاه قادر است با تنظیم مصرف یا جذب گلوکز از جهش ناگهانی و افت قند خون جلوگیری کرده و بدین ترتیب از بروز دیابت پیشگیری می کند.

5.بهبود عملکرد سیستم عصبی

مصرف این گیاه می تواند در افزایش توانایی های شناختی و عملکردی مغز مفید بوده و در واقع از سلامتی سیستم عصبی مراقبت نماید . فعالیت آنتی اکسیدان ها ی موجود در این ماده گیاهی  از تجمع پلاک ها و رادیکال های آزاد در مغز جلوگیری کرده  ودر نتیجه این گیاه  به طور موثر از زوال عقل ، آلزایمر و سایر اختلالات شناختی جلوگیری می کند.

6.عملکرد ریه را بهبود می بخشد.

استفاده منظم از جینسینگ باعث کاهش قابل توجه عفونت ها و باکتری ها در ریه شده است و تحقیقات انجام شده  نشان داده است که جینسینگ می تواند رشد فیبروز کیستیک ، یک عفونت شایع ریه را متوقف نماید.

7. کلسترول بد را کاهش می دهد.

جدا از تغییر رژیم غذایی ، افزودن جینسینگ به رژیم غذایی می تواند به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک کرده و قلب شما را سالم نگه دارد و حتی احتمال لخته شدن خون در عروق قلبی و خطر بروز سکته قلبی یا سکته مغزی را کاهش دهد. می توانید از مکمل جینسینگ به عنوان قرصی گیاهی  برای کاهش کلسترول استفاده کنید .

8.میل جنسی را تقویت می کند.

اعتقاد بر این است که استفاده مکرر از جینسینگ پودر شده باعث افزایش عملکرد مردان و افزایش میل جنسی می شود.امروزه پزشکان با استفاده از خواص جینسینگ برای مردان، مردان مبتلا به اختلال نعوظ را با مصرف جینسینگ و فرآورده های آن به صورت طبیعی درمان می نمایند.

9. ناراحتی قاعدگی

جینسینگ به عنوان یک ماده تسکین دهنده و ضد التهاب عمل می کند و اغلب برای زنانی که از ناراحتی شدید قاعدگی و گرفتگی عضلات رنج می برند ، مصرف آن توصیه می شود.با استفاده از خواص جینسینگ برای قاعدگی همچنین می توان به کاهش تغییرات خلقی مربوط به قاعدگی و تغییر یائسگی در زنان میانسال کمک کرد.

10. سلامت پوست و مو 

جینسینگ به تحریک جریان خون در سراسر بدن علی الخصوص درون سلول های پوستی کمک می کند و قادر است پوست را جوان و مرطوب نگه دارد. این محصول گیاهی در گروه خواص ضد پیری قرار می گیرد و مصرف آن موجب سم زدایی و پاکسازی پوست می گردد.مصرف این گیاه به صورت خوراکی و موضعیاز شوره سر جلوگیری کرده و ریزش مو را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.

عوارض جینسینگ

مهم ترین عوارض گیاه جینسینگ را می توان موارد زیر عنوان نمود:

1. خشکی دهان
2. سردرد و سرگیجه
3.   آلرژیک و پوستی
4. افزایش فشار خون
5. احتباس آب در بدن
6. تداخل با داروها( داروهای دیابت، ضد افسردگی، مورفین …)