سکسکه حالتی ناخوشایند است که همه ما بارها و بارها آن را تجربه نموده ایم .این حس ناخوشایند و تحریک کننده به دلیل انقباض دیافراگم به وجود می آید که می تواند در خوابیدن یا خوردن و آشامیدن ما اختلال ایجاد نماید .اما به راستی علت بروز سکسکه و راه های درمان آن چیست ؟مقاله سلامت وب امروز با هدف بررسی علت سکسکه و روش های درمانی آن تهیه و تدوین شده است .
سکسکه حالتی ناخوشایند است که در اثر انقباضات ناگهانی و غیر ارادی ماهیچه دیافراگم ایجاد می شود .در واقع انقباض اعصابی که از گردن تا سینه کشیده شده در بروز سکسکه نقش دارد .اما چه عواملی در بروز سکسکه تاثیر دارد با هم به بررسی این عوامل می پردازیم.
عوامل موثر در بروز سکسکه
خوردن بیش از حد سریع
بلعیدن هوادر هنگام خوردن غذا یا نوشیدنی انواع مایعات
جویدن آدامس
سیگار کشیدن
خوردن یا نوشیدن بیش از حد
حملات مغزی یا قلبی
تومور مغزی
مصرف برخی داروها
استنشاق بخارات سمی
اضطراب و استرس
نوشیدن نوشابه و نوشیدنی های گازدار
خوردن غذاهای تند
مکانیسم عملکرد سکسکه
سکسکه بر اثر فشردگی ناگهانی و غیر ارادی ماهیچه دیافراگم ایجاد می شود و صدای شنیده شده در این وضعیت در اثر باز شدن فضای میانی تارهای صوتی برای ورود و خروج هوا می باشد .اگرچه سکسکه معمولا پدیده ای عادی است اما در برخی موارد می تواند نشانه حالات خطرناکی مانند حملات قلبی یا مغزی باشند .
سکسکه چه زمانی نگران کننده است؟
سکسکه عموما به عنوان حالتی عادی تلقی می شود و در اثر ورود هوا در هنگام بلعیدن و آشامیدن و تحریک دیافراگم معده ایجاد می شود اما در صورتی که این عارضه به صورت مکرر ،مزمن و پایدار باقی بماند و بیش از سه ساعت از شروع آن بگذرد دیگر با یک سکسکه عادی روبرو نبوده و می بایست هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید .در این حالت معمولا شاهد علایمی نظیر استفراغ،درد شکمی شدید ،تب ،تنگی نفس و احساس خفگی خواهیم بود که انجام سریع فوریت های پزشکی می تواند از بروز عوارض جدی تر در این رابطه پیشگیری نماید .
روش های درمان سکسکه
برای درمان سکسکه روش های متعددی وجود دارد که در ادامه به معرفی شایع ترین روش های خانگی درمان سکسکه می پردازیم.
1.بلعیدن یک تکه بزرگ از هوا
شما می توانید یک تکه بزرگ از هوا را با نفسی عمیق بلعیده و سپس نفستان را با دهان بسته محبوس نمایید . نگه داشتن نفس و شمردن به آرامی از 1 تا 10 را انجام دهید این عمل با ایجاد حالتی مشابه خفگی سبب بازگردندان ماهیچه های دیافراگم به حالت اولیه و رفع انقباض آن خواهد شد .
2.درون یک کیسه بدمید
دمیدن درون یک کیسه کاغذی می تواند در رفع سکسکه تاثیر مثبتی داشته باشد .نفس کشیدن درون یک کیسه کاغذی باعث می شود که شما به آرامی بر روی تنفس عمیق تمرکز کنید و به دیافراگم خود کمک کنید تا از شر اسپاسم ایجاد شده رهایی یابد.
3.آب سرد بنوشید
عضلات تحریک شده را با نوشیدن آب سرد آرام کنید. نوشیدن آب شما را مجبور می کند که الگوهای تنفسی خود را هنگام بلع تغییر دهید و از شر انقباضات ایجاد شده در مسیر دیافراگم رها شوید .
4.ماده شیرینی میل کنید
مصرف یک قاشق غذاخوری شکر یا عسل می تواند در رفع این حالت موثر باشد .خوردن یک قاشق شکر یا عسل یا قرار دادن آن در انتهای زبان را امتحان کنید .فراموش نکنید این روش تنها مختص بزرگسالان بوده و برای سکسکه کودکان و یا رفع سکسکه نوزادان کاربردی ندارد .
5.مواد غذایی ترش مزه را امتحان کنید
مصرف مواد غذایی ترش مزه می تواند غدد بزاقی شما را تحریک کرده و این حالت را به راحتی برطرف نماید .برای فروکش کردن سکسکه از سرکه یا آب لیموی تازه استفاده کنید و یا گاز زدن یک تکه لیمو ترش را انتخاب کنید .مجددا تاکید می نماییم استفاده از این روش برای کودکان و نوزادان مجاز نمی باشد .
6.وضعیت خود را تغییر دهید
تغییر وضعیت از حالت ایستاده به نشسته یا نشسته به ایستاده نیز در رفع سکسکه موثر است .شما حتی می توانید برای درمان سکسکه خود مطابق تصویر ببه صورت چهار زانو نشینید سر خود را به سمت پایین خم کنید تا به ماهیچه های دیافراگم فشار وارد شود سپس تا برطرف شدن این وضعیت نفس عمیق بکشید .
7.آرام تر غذا میل کنید
مصرف وعده های غذایی کوچک به آرامی می تواند به شما در رفع این مشل کمک بزرگی نماید .نوشیدن آب در هنگام خوردن غذاهای خشک نیز از بروز سکسکه جلوگیری می نماید .
8.کاهش مصرف نوشیدنی های گازدار
با کاهش مصرف نوشیدنی های گازدار می توانید از خطر ابتلا به سکسکه در امان بمانید .بنابراین مصرف نوشابه ها و سایر نوشیدنی های گاز دار را حتما کاهش دهید .
9.اجتناب از مصرف غذاهای گرم و تند
تغییر دما و مصرف فراوان ادویه جات می تواند گلو شما را تحریک نموده و باعث سکسکه شود.اگر از مصرف غذاهای تند لذت می برید، حتما در هنگام مصرف این دسته از غذاها آب زیادی بخورید تا از بروز سکسکه جلوگیری کنید.
10.استرستان را کاهش دهید
با کاهش استرس می توانید از بروز این عارضه جلوگیری نمایید .شب ها زود بخوابید و حتما در طی شبانه روز بین 8 تا 10 ساعت بخوابید و با نوشیدن دم نوش های ضد استرس آرامش را به اعصابتان بازگردانید .
11.چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت انجام تمامی موارد یاد شده و عدم درمان سکسکه بهتر است به یک متخصص داخلی یا گوارش مراجعه کنید .برخی اوقات سکسکه می تواند هشداری بر وجود یا ابتلا به بیماری دیگری باشد .علل احتمالی شامل وجود تومور، کیست یا گواتر در گردن ،عفونت گلو ،وجود اختلال سیستم عصبی مانند آنسفالیت، مننژیت، مولتیپل اسکلروزیس، سکته مغزی، تروما و اختلالات متابولیک مانند دیابت، نارسایی کلیه یا عدم تعادل الکترولیتی و یا مشکلات تنفسی مانند آسم، پنومونی یا پلوریس باشد .بررسی ها نشان می دهد در برخی موارد اختلالات دستگاه گوارش مانند ریفلاکس گوارشی یا سندرم روده التهابی نیز در بروز سکسکه موثر است .
12.مصرف داروهای خود را با مشورت پزشک متوقف نمایید
اگر در حال استفاده از داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب ،برای جلوگیری از تشنج (بنزودیازپین) یا جلوگیری از اضطراب (باربیتورات ها) داروهای ضد درد (opioids مانند مورفین، داروهای کاهنده فشار خون بالا (متیل دوپا) یا داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان هستید حتما به پزشکتان اطلاع دهید چرا که در برخی موارد این داروها در بروز سکسکه موثرند و می توانند موجب سوزش سر دل یا معده شما شوند.
13.استفاده از روش های تشخیصی
دکتر شما احتمالا آزمایش های مختلفی را انجام خواهد داد تا علت سکسکه را در وجود شما شناسایی نماید .تست تعادل ، برای بررسی رفلکس ها ، انجام آزمایش خون برای بررسی عفونت، دیابت و بررسی عملکرد کلیه ،انجام رادیوگرافی قفسه سینه، سی تی اسکن، و یا MRI و در نهایت آندوسکوپی روش های تشخیصی موثر و مفید برای بررسی علل بروز سکسکه به شمار می روند .
14.مصرف داروها
پس از بررسی وضعیت شما با استفاده از روش های تشخیصی نامبرده پزشک ممکن است از داروهای زیر برای درمان شما استفاده نماید .مهم ترین داروهای ضد سکسکه شامل کلرپرمازین، هالوپریدول، باکلوفن، متو کلوپرامید و گاباپنتین می باشند . تزریق یک ماده آرامبخش برای آرام کردن عصب دیافراگم و یا جراحی به وسله یک وسیله کوچک که عصب واگ را تحریک می کند به همراه روش های پزشکی جایگزین مانند هیپنوتیزم و یا طب سوزنی ممکن است در تسکین علایم سکسکه موثر باشد .
علت و روش های درمان سکسکه از دیدگاه ابوعلی سینا
عوامل ایجاد یا تشدید کننده: پر خوری و پر بودن معده(امتلاء معده)، زیاد نوشیدن آب (به ویژه نوشیدن آب سرد بین غذا)، ضایعات مغزی، اختلالات کبد و طحال، خوراکی های داغ و پر ادویه، نوشابه های گازدار، دخانیات، سوءهاضمه، هیستری، ورزش و تحرک با شکم پر، پایین بودن دی اکسید کربن خون، اختلالات قلب و ریه و کلیه، بیماری لوزالمعده، بیماری های عفونی، ضربه، سکته ی قلبی، عفونت ریه، زخم اثنی عشر، انسداد روده و آپاندیس، اورمی، تومور مغزی، مصرف بعضی از داروها (دیازپام – فنوباربیتال و …) نوشیدن آب هنگام صرف غذاهای ثقیل مانند قارچ،سالاد الویه ،خاویار و …، خنده زیاد یا باز کردن زیاد دهان به هنگام غذا خوردن، شیر(افراط)، به، قارچ، پیتزا، سوسیس، کالباس، مایعات، خوردن نوشابه با ساندویچ و غذاهای سرد یا چرب.
درمان: ویتامین ب2، قند را در سرکه فرو ببرید و مک بزنید؛ مکیدن انار ترش یا رب انار شیرین، یک پاکت کاغذی جلوی بینی بگیرید و دوازده بار در آن نفس عمیق بکشید؛ یک قاشق چایخوری شکر در روز (به مدت طولانی مصرف کنید)، دم کرده ی «دارچین(2) + مصطکی (4) + سرکه (12)» (بر حسب گرم)، شوید (تازه، عرق یا جوشانده)، (گلپر(2) + زیره (1) + گل سرخ (2) » (برحسب گرم) را بکوبید و با کمی شکر و آب میل کنید؛ دم کرده ی پوست سبز پسته (با شکر) نیشگون گرفتن شانه (تاجایی که صدمه نبیند)، مکیدن انار ترش یا رب انار، دم کرده ی سنبل طیب.
