|
نازایی یا نابارروی به ناتوانی یک زوج در باردار شدن پس ازبرقراری یک سال رابطه جنسی بدون جلوگیری از بارداری اطلاق می شود و زن یا مرد یا هر دوی آن ها می توانند عامل بروز این وضعیت باشند .این وضعیت در ده تا پانزده درصد زوج ها مشاده شده و خوشبختانه با پیشرفت علم و تکنولوژی در طی سال های اخیر اقدامات درمانی بسیار مناسبی در رابطه با تشخیص و درمان ناباروری صورت گرفته است.با توجه به این که نازایی می تواند هم زنانه و هم مردانه باشد در این مقاله به معرفی و بررسی نازایی زنانه پرداخته ایم و مقاله دیگری را به معرفی نازایی مردانه اختصاص می دهیم .اگر علاقمندید تا در مورد نازایی زنانه و شیوه های درمان آن اطلاعات بیشتری را کسب کنید توجه شما را به مطالعه مقاله سلامت وب امروز جلب می نماییم. |
نازایی چیست؟
نازایی یا Infertility به عدم توانایی و موفقیت زوجین در باروری و تولید مثل در طول برقراری یک سال رابطه جنسی بدون جلوگیری اطلاق می شود که مرد یا زن یا هر دوی آن ها می توانند در بروز این وضعیت نقش تعیین کننده ای داشته باشند.نازایی زنانه و نازایی مردانه در طی سال های اخیر به راحتی قابل درمان بوده و حدود 95% زوج ها با موفقیت درمان شده و بچه دار می شوند.
علل نازایی و ناباروری در زنان
عوامل متعددی وجود دارند که می توانند در بروز نازایی و ناباروری تاثیر بسزایی داشته باشند که در ادامه به معرفی مهم ترین آن ها می پردازیم:
1.سن
یکی از عوامل مهم و تعیین کننده در افزایش شانس باروری و توانایی تولید مثل عامل سن است .به طوری که تحقیقات نشان داده است باروری در سنین پس از 32 سالگی در زنان روندی کاهشی دارد.
2.چاقی یا اضافه وزن بالا
چاقی یا اضافه وزن بالا عامل مهم دیگری در بروز ناباروی و عدم توانایی تولید مثل می باشد که می تواند به صورت هم زمان ناباروری را در زنان و مردان افزایش دهد.
3. استعمال دخانیات
استعمال دخانیات یکی دیگر از علل اصلی بروز نازایی در زنان و مردان به نسبت مساوی عنوان شده است .این عمل نه تنها سبب ناباروری می گردد بلکه می تواند در صورت بارداری ریسک بروز سقط جنین را افزایش داده و موجب بروز مشکلاتی برای جنین گردد.
4.ابتلا به برخی بیماری ها
اختلالات مربوط به تخمک گذاری در اثر ابتلا به نارسایی تخمدان ،تخمدان پلی کیستیک ،افزایش سطح هورمون پرولاکتین در خون ،افزایش سطح کلسترول ،کیفیت پایین تخمک،اختلالات هورمونی مربوط به غده تیروئید،آندومتریوز،مسدود شدن لوله های فالوپ،عفونت های رحمی و تومورهای رحمی می توانند در کاهش شانس لقاح تاثیر مستقیمی داشته باشند .
5.مصرف داروها
مصرف برخی داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی انجام شیمی درمانی و استفاده از داروهای مربوط به درمان سرطان و رادیوتراپی می توانند عامل دیگری برای بروز ناباروری به شمار آیند .
6.مواد شیمیایی
استفاده یا مواجهه با برخی مواد شیمیایی هم چون حشره کش ها، علف کش ها، آلودگی هوا در مردان و هم در زنان سبب بروز ناباروری می گردد.
7.فشار روحی و استرس
افزایش فشار و استرس در زندگی می تواند فرایند تخمک گذاری در خانم ها و تولید اسپرم در آقایان را تحت تاثیر قرار داده و سبب کاهش شانس باروری گردد.
8.رژیم غذایی
داشتن برنامه غذایی فاقد منابع غذایی حاوی روی ،ویتامین ای ،سلنیوم و سایر ویتامین ها و منابع معدنی نیر در بروز نازایی نقش موثری دارد.
9.استفاده از روش های درمانی نامناسب برای درمان نازایی
برخی نازایی ها ناشی از عوارض استفاده از روش های نامناسب برای درمان نازایی می باشند .در صورت استفاده از این روش های نامناسب فرد مبتلا به بارداری خارج رحمی و سندرم تحریک بیش از اندازه‌ی تخمدان خواهد شد.همچنین انجام برخی جراحی ها هم چون جراحی های شکمی و لگنی می تواند سبب آسیب دیدن لوله های فالوپ یا گردن رحم و کوتاهی سرویکس شده و سبب کاهش شانس باروری گردد.
10.سایر موارد
اختلالات ژنتیکی ،ابتلا به بیماری هایی هم چون ایدز و سایر عوامل ناشناخته می توانند در بروز این وضعیت تاثیر داشته و شانس لقاح را کاهش دهند.
علل نازایی از دیدگاه ابوعلی سینا
ابوعلی سینا عوامل ایجاد تشدید کننده این عارضه را هیجانات ، عدم آمادگی کافی و فقدان میل قلبی زن به مادر شدن ، استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری ، عفونت و زخم رحم، رژیم سرشار از پروتئین ، انسداد دیافراگم رحم، اختلالات هورمونی ، اختلالات هیپوفیز، بعضی داروهای شیمیایی آرام بخش و مرفین ،کم کاری یا پرکاری تیروئید ،سیگار،مصرف کم میوه و سبزیجات ،ترس از بارداری در دوران بلوغ ، چاقی ،کمبود کلسیم ،نمک و مواد معدنی ،ویتامین دی ،ضخامت دیواره رحم (البته اغلب زنان تا دو سه سال بعد از ازدواج بچه دار نمی شوند چرا که بدن آمادگی لازم را برای باروری ندارد و باید خود را با تغییرات جدید سازگار کند به همین دلیل بانوان جوان نباید خود را درگیر استفاده از دارو وآزمایش کند. در عین حال استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری خانم هایی که تازه ازدواج کرده اند و بچه دار نشده اند احتمال نازایی دائم یا موقت را زیاد می کند .
نازایی چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورتی که پس از یک سال تلاش منظم و مداوم برای بارداری هنوز موفق به لقاح نشده اید می بایست به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید .پزشک پس از شنیدن شرح حال شما و انجام معاینه لگنی با استفاده از روش های تشخیصی زیر علت بروز نازایی را در شما تشخیص داده و بر حسب علت از روش درمانی مناسبی برای برطرف نمودن این مشکل استفاده می نماید:
- بررسی و تست تخمک گذاری
- عکس رنگی رحم یا هیستروسالپینگوگرافی (Hysterosalpingography)
- تست ذخیره تخمدان
- تست های هورمونی
- لاپاراسکوپی
- آزمایش ژنتیک
درمان نازایی زنان به چه صورت قابل انجام است؟
انتخاب پروسه درمانی برای درمان نازایی بر اساس علت، سن و مدت زمانی که ناباروری داشته اید صورت می پذیرد.اما متداول ترین روش های درمان نازایی عبارت است از :
1.دارو درمانی
تجویز داروهای هورمونی تحریک کننده فولیکول (Follicle-Stimulating Hormone) یا FSH و هورمون لوتئینه کننده (Luteinizing Hormone) یا LH سبب تحریک تخمدان و تخمک گذاری بهتر خواهد شد .رایج ترین این داروها عبارتند از ،دوفاستون،کلومیفن و …
2.تلقیح داخل رحمی یا (IUI)
تلقیح داخل رحمی یا تلقیح مصنوعی یک روش مفید و کاربردی برای درمان ناباروری است که در طی انجام این روش اسپرم‌هایی که به روشی خاص آماده شده است به خانم تزریق می‌شود. این روش برای زنانی که دارای نازایی بدون علت و مشکلات مخاطی رحم می باشند روش کارآمدی به شمار می رود.
3.فن آوری تولید مثل کمکی (ART)
فن‌آوری تولید مثل کمکی شامل گروهی از روش‌های درمانی مختلف است که برای کمک به باروری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طی این روش تخمک از بدن زن خارج شده و در شرایط آزمایشگاهی برای تولید جنین با اسپرم مخلوط و ترکیب می‌شوند. سپس جنین حاصل از لقاح مجددا در بدن زن قرار داده می‌شوند.انواع مختلف روش فن آوری تولید مثل کمکی (ART) شامل لقاح آزمایشگاهی (IVF)، (ZIFT) ،(GIFT)،(ICSI) می باشد.
4.سایر روش ها
انجام جراحی های لاپاراسکوپی یا هستروسکوپی و جراحی لوله فالوپ و استفاده از روش هایی هم چون جانشینی و رحم اجاره ای از جمله سایر روش هایی است که می تواند برای درمان ناباروری در زنانی که دچار مشکلات تخمک گذاری و رحمی شدید می باشند مفید واقع شده و منجر به داشتن فرزند توسط زوج نابارور گردد.
5.درمان با طب سنتی و طب ابوعلی سینا
جهت درمان تنظیم هورمون‌ها ،رژیم لاغری و مصرف میوه ی بسیار ،شیر+عسل +کمی زنجبیل +زرده تخم مرغ +یک قرص مخمر، به مدت یک هفته هر روز یک کیلوگرم سیب قرمز با پوست ،شیر هویج + کپسول روغن ماهی ،خاویار،تخم مرغ آب پز، شیره انگور، گیاهان دارای هورمون جنسی زنانه، زیره، فلفل قرمز،شیرینی،برنزه شدن، اسفند را در آب انگور سیاه بجوشانید و پس از صاف کردن میل کنید ؛شیاف پودر دانه زبان گنجشک با عسل،بعد از ظهرها دم کرده زعفران با چای مفید می باشد.
چگونه از بروز نازایی جلوگیری کنیم؟
برای پیشگیری از بروز نازایی وزن خود را در محدوده نرمال نگهداشته و با عدم استعمال دخانیات و چکاب های منظم و روتین زنانه و هورمونی و کاهش سطح استرس از بروز این عارضه پیشگیری کرده و شانس باروری خود را افزایش دهید.