| یکی از آیتم های مهم در برگه آزمایشات خون آیتمی به نام تری گلیسیرید می باشد که بالا بودن آن می تواند خطرات بی شماری برای سلامتی قلب و عروق و در کل بدن شما داشته باشد.اما آیا می دانید تری گلیسیرید چیست؟و چگونه باید تری گلیسیرید را پایین بیاوریم ؟نگران نباشید در سلامت وب امروز می توانید جواب تمامی این سوالات را به همراه رژیم غذایی برای کاهش تری گلیسیرید مطالعه کنید. |
تری گلیسیرید چیست؟
تری گلیسرید نوعی چربی است که در خون وجود دارد و برای تولید انرزی در بدن وجود آن ضروری است. هنگامی که شما غذا می خورید، بدن شما هر کالری از غذا را به چربی تبدیل نموده و در سلول های چربی خود برای استفاده بعدی ذخیره می کند. بنابراین افزایش مصرف غذاهای چربی می تواند شروعی برای بالا رفتن تری گلیسیرید خون و تهدیدی برای سلامتی باشد.پس بهتر است با انجام تغییرات ساده در شیوه زندگی سطح تری گلیسیرید را در خون کاهش داده و بدین طریق خطر ابتلا به بیماری قلبی، حمله قلبی ،کبد چرب،دیابت و سکته های قلبی و مغزی را کاهش دهید.
ساختار تری گلیسیرید
ساختار تری گلیسیرید شامل مولکول تری‌گلیسرید (تری = سه مولکول اسید چرب + گلیسیرید = گلیسرول) که شامل سه اسید چرب که نوعی گلیسرول بوده می باشد.
تفاوت تری گلیسیرید و کلسترول در چیست؟
تری گلیسیرید و کلسترول گروهی از چربی ها هستند که به لیپیدها شهرت دارند و تفاوت این دو نوع لیپید در این است که تری گلیسیریدها چربی بوده و کلسترول چربی نمی باشد. در واقع کلسترول ماده‌ای مومی شکل و بی بو است که در کبد تولید شده و در عملکرد بدن نظیر گوارش و تولید هورمون نقش مهمی بر عهده دارد. کلسترول خالص با خون مخلوط نشده ولی در مورد تری گلسیرید عکس این موضوع صادق است.
علت‌ها و عوامل موثر در افزایش سطح تری گلیسیرید
“هیپرتری‌گلیسیرید” می تواند در اثر عوامل زیر ایجاد شود :
- دیابت کنترل نشده
- بیماری های کلیوی
- تیروئید کم کار
- بیماری های کبدی
- چاقی
- مصرف برخی از داروها ( قرص‌های ضد بارداری ،داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی)
- اختلالات ژنتیکی متابولیسم چربی
علائم تری گلیسیرید بالا
تری‌گلیسیرید بالا به خودی خود علامتی ندارد اما در بیشتر موارد علائم تری گلیسیرید بالا شامل التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)،کبد چرب و …می باشد .
سطح تری گلیسیرید چه زمانی اندازه گیری می‌شود؟
تمامی افراد بالای 25 سال می تواند هر 5 سال یک مرتیه از نظر میزان وجود تری گلیسیرید در خون مورد بررسی و آزمایش قرار گیرند .از آن جا که سطح‌تری گلیسیرید خون معمولاً پس از غذا خوردن افزایش می‌یابد؛ بنابراین باید دوازده الی چهارده ساعت قبل از انجام این آزمایش از خوردن و آشامیدن پرهیز نمایید.
راهنمای سطح تری گلیسیرید خون
راهنمای بررسی سطح تری گلیسیرید به صورت ناشتا در آزمایشگاه ها به شرح زیر می باشد :
- تری گلیسیرید نرمال: زیر 150 میلی گرم بر دسی لیتر
- مرز بالا: 151 تا 200 میلی گرم بر دسی لیتر
- تری گلیسیرید بالا: 201 تا 499 میلی گرم بر دسی لیتر
- مقادیر خیلی زیاد: 500 میلی گرم بر دسی لیتر یا بالاتر
با دکتر خود صحبت کنید.
اگر آزمایش خون نشان می دهد سطح تری گلیسیرید خون شما بالاست احتمالا دکتر به شما توصیه می کند که کلسترول و تری گلیسیرید خود را کاهش دهید . پزشک شما ممکن است با تجویز داروهای کاهش دهنده چربی خون و ایجاد تغییرات در شیوه زندگی از عوارض تری گلیسیرید بالای 200 و خطرات ناشی از تری گلیسیرید بالای 300 جلوگیری نمایید.
1.داروهای حاوی فیبر مصرف کنید
اگر پزشک شما مصرف قرص کاهش تری گلیسیرید مانند داروهای حاوی فیبر شامل قرص جم فیبروزیلgemfibrozil و fenofibrate را برایتان تجویز نموده است حتما ازاین داروها استفاده نمایید. این داروها سطح HDL را افزایش داده و سطح تری گلیسیرید را کاهش می دهند.
2.مکمل های روغن ماهی
اگر می خواهید چربی های سالم امگا 3 را مصرف کنید اما علاقه ای به مصرف ماهی ها ندارید شما می توانید به راحتی مکمل های روغن ماهی یا مکمل های حاوی امگا 3 را مصرف کنید. بررسی ها نشان داده است که مصرف این مکمل ها می تواند سطوح تری گلیسیرید در بزرگسالان را کاهش دهد .
3.پودر پسیلیوم
استفاده از پودر پسیلیوم می تواند در رساندن فیبر بیشتر به دستگاه گوارش شما تاثیر داشته باشد .در واقع Psyllium یک فرمول محلول در آب از فیبر است که در فرم های مختلف موجود است، از جمله قرص ها و پودر هایی که شما می توانید آن را به یک لیوان آب اضافه نموده و مصرف نمایید.
4.استاتین
استاتین ها شامل آنزیم های (مهار کننده های HMG-CoA ردوکتاز) است که می تواند کلسترول LDL و تری گلیسیرید را کاهش دهد.عوارض جانبی استاتین ها شامل سردرد، تهوع، ضعف عضلانی، درد عضلانی و افزایش خطر ابتلا به دیابت است. بنابراین از مصرف خودسرانه این دارو جدا پرهیز نمایید.
5.مکمل سیر
مصرف گیاه سیر یا مکمل های حاوی این گیاه ممکن است به کاهش کلسترول LDL و افزایش کلسترول HDL کمک کند و به عنوان درمان گیاهی تری گلیسیرید بالا به شمار آید .،بنابراین اگر می خواهید میزان تری گلیسیرید خون خود را بهبود بخشید،از مکمل سیر استفاده کنید .البته فراموش نکنید مصرف این مکمل می تواند با بعضی از داروها مانند رقیق کننده های خون تداخل داشته باشد .پس در صورت مصرف این داروها از مصرف این مکمل خودداری نمایید.
راه های کاهش سطح تری گلیسیرید
چگونه تری گلیسیرید را پایین بیاوریم؟برای کاهش تری گلیسرید چی بخوریم ؟روش های بی شماری برای کاهش سطح تری گلیسیرید وجود دارد که در ادامه آن ها را به شما معرفی می نماییم.
1. حذف شکر
مصرف مواد شیرین و حاوی قندهای ساده مانند فروکتوز می تواند در افزایش سطح این چربی موثر باشد .بنابراین با کاهش و محدود نمودن مصرف کوکی ها، کیک ها، کلوچه ها، پاستا و ….از افزایش این چربی جلوگیری نمایید.
2.کاهش مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده
برنج سفید و محصولات ساخته شده با آرد سفید تصفیه شده یا سمولینا می تواند در برخی افراد باعث افزایش تری گلیسیرید شود. به جای خوردن غذاهای ساخته شده با آرد سفید تصفیه شده، از غلات کامل استفاده کنید. مصرف کلی کربوهیدراتها را کاهش داده و به جای آن از پروتئین بیشتری در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
3.افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا 3
اسید های چرب امگا 3 به عنوان چربی های “خوب” محسوب شده و مصرف منظم امگا 3 به کاهش سطح تری گلیسیرید کمک می کند. خوردن تقریبا دو وعده ماهی چرب در هفته به همراه مصرف سایر منابع غذایی حاوی امگا 3 ماننددانه های کتان، سویا، حبوبات، گردو، و سبزیجات برگ سبز می تواند در کاهش این آیتم بسیار مفید باشد.
4.مصرف مواد غذایی گیاهی
مصرف مواد غذایی گیاهی سبب می شود تا میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون شما به میزان قابل توجهی کاهش یابد. لوبیای خشک، نخود فرنگی و سویا از محصولات گیاهی غنی از پروتئین که مصرف آن ها برای کاهش میزان تری گلیسیرید ضروری است.
5.افزایش مصرف فیبر
فیبر به تنظیم میزان جذب مواد غذایی کمک کرده و مصرف غذاهای با فیبر بالا می توانند به میزان قابل توجهی تری گلیسیرید و کلسترول را کاهش دهند.با مصرف فیبر عملکد گوارش برای دفع چربی های مازاد نیز بهبود یافته و فرایند گوارش آسان تر می شود.
6.کنترل مصرف چربی
زیاده روی در مصرف چربی های اشباع شده و چربی های ترانس می تواند مضر بوده و تا حد زیادی بر افزایش سطح تری گلیسیرید ها تاثیر بگذارد. مصرف غذاهای فرآوری شده،فست فودها،و مارگارین ها را محدود کرده و به جای آن از منابع سالم چربی مانند روغن زیتون، روغن کلزا، روغن سبوس برنج، روغن گردو، و روغن دانه کتان استفاده کنید.
7.محدود کردن مصرف فروکتوز
فروکتوز نوعی قند است که به طور طبیعی در بسیاری از میوه ها یافت می شود. محدود کردن سطح فروکتوز با مصرف سه وعده میوه در روز سبب می شود تا سریع تر تری گلیسیرید خود را کاهش دهید. میوه های فروکتوز پایین تر شامل زردآلو، میوه های خانواده مرکبات، توت فرنگی، آووکادو و گوجه فرنگی هستند.میوه های دارای فروکتوز بالا نیز شامل انبه، موز، کاهو، انگور، گلابی، سیب، هندوانه، آناناس و زغال اخته می باشد.
8.افزایش تحرک
افزایش تحرک روزانه در کاهش سطح تری گلیسیرید خون نقش بسزایی دارد. تنها برداشتن صد قدم پس از صرف هر غذا و داشتن روزانه نیم ساعت پیاده روی برایتان می تواند نتایج مفیدی به همراه داشته باشد.
9.ترک سیگار
ترک سیگار یک گام ضروری در کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی و همچنین کاهش سطح تری گلیسرید است. سیگار کشیدن به چندین عامل خطرناک قلبی عروقی، از جمله افزایش لخته شدن خون، آسیب به شریان ها و افزایش میزان “چربی” (از جمله تری گلیسیرید) در خون کمک می کند. اگر سیگار را ترک کنید، به طرز چشمگیری روند بهبودی شما تسریع خواهد شد.
علت و درمان تری گلیسیرید بالا در طب سنتی
با توجه به این که نیاز روزانه ی بدن انسان به چربی حدود روزی 37 گرم است.بنابراین عوامل ایجاد یا تشدید کننده چربی خون شامل اختلالات کیسه صفرا (و ترشح صفرا)، ازدیاد قند یا چربی خون (احتمالا به علت اختلال در عملکرد غده ی آدرنال و تیروئید)، عوامل ارثی، غذاهای سرخ شده و چرب و ثقیل، مارگارین، کله پاچه، چربی حیوانی و گوشت های چرب، لبنیات (خصوصا چرب)، تخم مرغ، سس های مغذی، سالاد اولویه، پوست مرغ و ماهی، قند، شیرینی، شکلات، پیتزا، سوسیس، کالباس، ساندویچ، رب و پختن برنج با روغن می باشد .جهت درمان تری گلیسیرید بالا در طب سنتی از رژیم تصفیه کننده خون و گیاهان مدر استفاده کنید .مصرف ماء الشعیر،یک قرص مخمر،روزی یک لیوان آب «شوید با ساقه+هویج +خیار +کرفس+سیب قرمز»+آب لیموترشو یک قرص مخمر ،روزی سه لیوان آب هندوانه ،جوشانده «قره قاط (6 گرم)+عناب(3 گرم)+برگ زیتون (5 گرم)+زرشک (5 گرم)+تخم جعفری(4 گرم)+کاسنی (5 گرم)+کاکل ذرت (5 گرم)»،روزی سه لیوان ماست کم چربی +شوید +زیره +خیار +کاسنی ،بستن «حنا+ماست»به مدت 15 دقیقه بر بدن(هر روز یا چند روز یکبار)،سرکه (ناشتا -در صورت نداشتن ناراحتی معده )،آب کدو سبز خام (یک استکان در روز )،جوشانده جو دوسر ،سیر،پیاز و شلغم برای درمان چربی خون مفید است .همچنین مصرف عرقیات گیاهی برای کاهش تری گلیسیرید نظیر عرق شاتره ،عرق کاسنی،عرق شوید،عرق زیره بسیار مفید است .آبغوره نیز برای کاهش تری گلیسرید موثر بوده و سبب ایجاد تری گلیسیرید پاییین در خون می شود .