یکی از ادویه های گران قیمتی که در مقاله سلامت وب امروز قصد معرفی آن را داریم ادویه زعفران است .این ادویه علاوه بر داشتن عطر ،طعم و رنگ بسیار خوب خواص دارویی بی شماری دارد که در سلامت وب امروز به معرفی آن پرداخته شده است. |
زعفران چیست؟
زعفران Saffron ادویه ای گران ،فرح افزا و مقوی و تقویت کننده حواس است که بیشتر از آن برای طعم دهی و رنگ دهی به غذاها و دسرها استفاده می شود .عطر و طعم این ادویه بی نظیر بوده و طبع زعفران گرم و خشک می باشد.نام دیگر زعفران طلای سرخ می باشد.
تاریخچه زعفران
حال که متوجه شدید زعفران چیست؟ بهتر است تا با تاریخچه این گیاه آشنا شوید .تاریخچه زعفران را برخی به زمان قوم ماد در ایران نسبت داده اند اما بر اساس تحقیقات و اسناد بر جای مانده از مورخین قدیمی زادگاه اصلی این گیاه جادویی نقاطی مانند یونان، ترکیه، آسیای صغیر و ایران می باشد. ایرانیان در سده های اول تا چهارم هجری ضمن صدور این ماده و معرفی آن به سایر کشورها شیوه کاشت زعفران را به کشورهای اسلامی حوزه مدیترانه آموختند.ایرانیان قدیم از این ادویه در جشن ها و مجالس بزم و نشاط و یا تزئین کردن نان و معطر کردن خوراکی ها استفاده می نموده اند. در عصر ساسانیان کاشت زعفران رواج بیشتری یافته و از آن به منظور محلولی برای مرکب تحریر دعاهای مقدس بر روی کاغذ و پارچه و گاهی کفن استفاده می شده است.
گیاه شناسی زعفران
گیاه زعفران با نام علمی Crocus sativus گیاهی از خانواده گیاه زنبق ها است که به عنوان یک گیاه چند ساله و پیاز دار شناخته می شود .پیاز زعفران گیاه کوچک و تقریبا کروی بوده و دارای غشای قهوه ای رنگی می باشد.گل های این گیاه به رنگ بنفش بوده هر گل دارای 6 گلبرگ می باشد .فصل پاییز یعنی ماه های مهر تا آذر زمان گل دهی این گیاه می باشد که در این زمان یک تا سه عدد گل معمولا به روی ساقه ها ظاهر می شود .قسمت های مورد استفاده این گیاه انتهای خامه و کلاله ی گل (مادگی) بوده که به رنگ قرمز متمایل به نارنجی است. این گیاه، بومی نواحی مختلف آسیا به ویژه جنوب غربی آسیا، جنوب اروپا وجنوب اسپانیا بوده و در ایران استان خراسان قطب بزرگ اقتصادی تولید این محصول به شمار می رود.
انواع زعفران
شما می توانید انواع زعفران را به همراه توضیح مشخصات در زیر مطالعه فرمایید:
1.زعفران پوشال تاپ
پوشال تاپ از نظر میزان خامه همراه با آن مشابه زعفران پوشال معمولی بوده منتها از نظر واریته طویل تر و ضخیم تر از پوشال معمولی است.قدرت رنگی بسیار بالایی داشته و حجم و زیبایی آن فوق العاده است.
2.زعفران پوشال
پوشال شامل رشته های همراه با خامه است که قدرت رنگی آن از پوشال تاپ کمی کمتر است.
3.زعفران دسته
این نوع از زعفران حاوی تمام رشته یا فیلامنت این گیاه بوده و بسته به شرایط کاشت و داشت بخش قرمز آن می تواند نسبت به بخش زرد بلند تر باشد.
4.زعفران سرگل ،سفید و نگین
ارزش غذایی زعفران
این ادویه ارزشمند دارای کربوهیدرات ،چربی،پروتئین و ویتامین هایی مانند ویتامین ث،ویتامین ب9،ب6،ب3،ب2 و عناصر معدنی از قبیل آهن ،منیزیم،منگنز،مس،فسفر،پتاسیم و ترکیبات شیمیایی مانند کائمفرول ،کاروتنوئیدهایی مانند کروستین ، لیکوپن، زآگزانتین ، بتاکاروتن و کروسین که مسئول تولید رنگ زرد و قرمز این گیاه هستند می باشد .همچنین مسئول طعم، مزه، بو و مهم تر از آن اثرگذاری زعفران اسانسی به نام اسانس (Volatile oils) ،پیکروکروسین(picrocrocin) و سافرانال(safranal) می باشد .
خواص درمانی زعفران
بر اساس تحقیقات طب سنتی و مدرن مهم ترین خواص دارویی زعفران که به علت اثر بخشی آنتی اکسیدان ها و ترکیبات شیمیایی موثره فعال در این گیاه است شامل موارد زیر می باشد:
1.کاهش افسردگی
2.کاهش وزن
3.رفع سندرم پیش از قاعدگی
4.درمان مشکلات کبدی
5.مفید برای قلب
- تأمین سلامت قلب
- کاهش کلسترول و تری گلیسیرید
- کاهش سکته قلبی
- درمان آترواسکلروز
- تقویت کننده قلب
- کاهش فشار خون
- باز کردن رگ های قلب
6.تقویت کننده بینایی
سایر خواص درمانی زعفران
- محلل و ضدعفونیکننده خلط و بلغم
- افزایش دهنده ادرار
- تقویت کننده و محرک باء
- تقویتکننده کبد و احشاء و جهاز تنفسی
- شستشو دهنده مثانه
- گشاینده رخسار
- خوابآور
- درمان سختزائی– خوردن 5 گرم از این ماده بسیار مفید است.
- درمان سنگ مثانه – خوردن این ماده با عسل بسیارمفید است.
- درمان آبریزی چشم، باد سرخ و بی خوابی،ورم گوش و درد سری که از سردی باشد ضماد زعفران بسیارمناسب است.
- درمان هیستری
- درمان سرفه های تشنجی
- درمان دردهای معده
- درمان زخم و درد مقعد با استفاده از شیاف این ماده گیاهی
- درمان نقرس درد مفاصل با تهیه و مصرف مخلوطی از زعفران و فرفیون
- درمان بی خوابی و دردسر شدید با مالیدن زعفران بر پیشانی
- درمان خشکی اعصاب
- درمان خشکی رحم
- درمان نرمی استخوان
- درمان ضعف شامه
- درمان زخم های داخلی و جوش های احتمالی داخل رحم با تهیه شیافی از زعفران و موم و مغز استخوان
- درمان ناراحتی های حلقی و تنگی نفس– درون سیبی را خالی کنید و آنرا پر از زعفران کرده مرتب بو کنید .
علت گران بودن زعفران چیست؟
علت گران بودن قیمت زعفران به شرایط کاشت داشت و برداشت این گیاه باز می گردد .هر گل از این گیاه دارای سه کلاله کوچک است که به صورت دستی و با احتیاط باید برداشته شود که در نتیجه برای تهیه یک کیلوگرم زعفران باید 500 هزار گل زعفران را به صورت دستی چید که با توجه به زمان برداشت این گیاه در فصل پاییز پروسه ای بسیار مشکل زمان بر است .همچنین نگهداری از این گیاه در برابر آفات نباتی نیز خود مقوله ای هزینه بر و مشکل می باشد.
تشخیص زعفران اصل و تقلبی
- زعفران اصلی بوی تند و عطری منحصر به فرد دارد در حالی که نوع تقلبی آن بدون بو می باشد.
- اصل این ماده طعم تلخ و تا حدی گس و تند و تیزی داشته و نوع تقلبی آن واجد این شرایط نمی باشد.
- اصل این ماده شکل خاص و رنگ دهی منحصر به فردی دارد.
عوارض جانبی زعفران
با توجه به این که تاکنون هیچ گونه تداخل دارویی برای زعفران تا به امروز عنوان نشده است اما رعایت نکات زیر می تواند عوارض زعفران و بروز مضرات زعفران به صورت ناخواسته و نادر را به صفر برساند :
- اگر قرص های ضد افسردگی مصرف می کنید در مورد مصرف این گیاه با پزشکتان مشورت نمایید.
- از زیاده روی در مصرف آن به علت بروز خشکی دهان، سرگیجه، تهوع، خواب آلودگی، سردرد، خونریزی رحمی و …خودداری نمایید .
- در بارداری مصرف این گیاه به علت سقط جنین ممنوع می باشد.
- مصرف زیاد آن خروج ادرار را بشدت می افزاید تولید ناراحتی و قولنج می کند.
- خنثی کننده این عوارض یا به عبارتی مصلح زعفران انسیون و سکنجبین است.