بیماری سل یکی از شایع ترین بیماری های عفونی در سراسر جهان است که با سرفه های پیاپی ، بدون علت و مداوم شناخته می شود .با توجه به این که این بیماری مسری می باشد تصمیم گرفتیم تا مطالبی را در زمینه بیماری سل ،علایم و راه های تشخیص و درمان این بیماری برایتان جمع آوری نماییم و در سلامت وب امروز در اختیارتان قرار دهیم تا بدین وسیله شما عزیزان را با این بیماری و علایم آن بیشتر آشنا کرده و در نتیجه از سرایت این بیماری به دیگران به نحوی جلوگیری نماییم. |
بیماری سل چیست؟
بیماری سل توبرکولوز (Tuberculosis) و به اختصار «تی بی» (TB) یکی از شایع ترین بیماری های عفونی است که در بیش از 80 درصد موارد ریه ها را درگیر کرده و از این رو به سل ریوی نیز شهرت دارد.این بیماری دومین بیماری مرگبار در سراسر جهان است که متاسفانه تاکنون توانسته است جان بسیاری از مردم را از آنان بگیرد .با توجه به این که این بیماری کاملا قابل درمان و پیشگیری است بنابراین در نوشتار امروز سلامت وب تصمیم گرفته ایم تا علائم، روش های پیشگیری و درمان بیماری سل را مورد بررسی قرار دهیم .
علت نامگذاری این بیماری به نام سل چیست؟
عامل بیماری سل ویروس است ؟خیر این بیماری عفونی با منشاء میکروبی در اثر ورود باسیل سل (مایکو باکتریوم توبرکلوزیس) به بدن ایجاد شده و می تواند سایر اعضای بدن (استخوان ها و مفاصل،روده ، پرده جنب ، پرده صفاق ، عنبیه چشم و پوست) را مبتلا کند، اما شایع ترین شکل این بیماری، سل ریوی می باشد که به ریه ها آسیب رسانده و کاملا قابل انتقال از فرد سالم به فرد بیمار می باشد .کاشف عامل بیماری سل دانشمند و پزشکی آلمانی به نام رابرت کخ است که در روز 24 مارس 1882(4 فروردین) عامل این بیماری را کشف نمود .از این رو این روز به نام روز جهانی سل نامگذاری شده است.
راه انتقال و عوامل افزایش خطر ابتلا به بیماری سل
میکروب این بیماری از طریق تنفس وارد دهان می شود و می تواند سال ها به صورت پنهان در بدن فرد باقی مانده و در صورت بروز شرایط مناسب مانند ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن و یا ابتلا به یک سری از بیماری ها فعالیت خود را آغاز نماید .
انواع بیماری سل
عامل بیماری سل در واقع نوعی باکتری به نام باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیسمی باشد که به آن باسیل کخ نیز هم گفته میشود. در نتیجه انواع بیماری سل بر اساس نوع عفونت ایجاد شده به دو صورت پنهان و فعال طبقه بندی می شود :
- سل پنهان: در سل پنهان باکتری در بدن به صورت غیر فعال باقی مانده و در نتیجه این بیماری فاقد نشانه و غیر واگیردار می باشد اما بهتر است بدانید در صورت ایجاد زمینه های لازم این بیماری قابلیت فعال شدن را دارد.
- سل فعال: در سل فعال همان گونه که از نامش پیداست باکتری بیماری فعال بوده و نشانه های سل در بیمار مشاهده شده و در نتیجه بیماری واگیردار می باشد.
- سل ریوی:بیماری سل، پارانشیم ریه را درگیر کرده و تنها در این نقططه دیده می شود.
- سل خارج ریوی:سایر اعضای بدن به غیر از ریه ها دچار این بیماری شده اند.
بیماری سل در چه افرادی بیشتر دیده می شود؟
بر اساس آمارهای منتشر شده در حدود یک سوم از جمعیت جهان مبتلا به سل پنهان هستند که ده درصد آن ها ممکن است به علت ضعف سیستم ایمنی بدن و یا ابتلا به بیماری های زمینه ای دچار سل فعال شوند .اما بهتر است بدانید بروز بیماری سل در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ،افراد مبتلا به بیماری ایدز،افراد سیگاری،افراد مبتلا به بیماری دیابت ،بیماری های کلیوی و یا برخی سرطان ها، افراد دچار سوء تغذیه بیشتر از سایرین می باشد .سن ابتلا به بیماری سل سن خاصی نبوده و هرکس با هر رده سنی می تواند دچار این بیماری شود .
علائم ابتلا به بیماری سل
سل معمولا در بیشتر موارد ریه ها را درگیر می نماید اما می تواند بر سایر اندام های بدن نیز تاثیر بگذارد .بنابراین با توجه به ناحیهی درگیرشده که در این جا مقصود ریه هاست شایع ترین علایم ابتلا به بیماری سل به شرح زیر می باشد:
- سرفه
- خروج خون از گلو یا داشتن خلط خونی
- تب و لرز
- خستگی
- کاهش وزن
- ازدست دادن اشتها
- تعریق شبانه
بیماری سل چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورت داشتن هر یک از علایم فوق الذکر بهتر است هر چه سریع تر به یک پزشک متخصص عفونی یا پزشک متخصص ریه مراجعه کنید .پزشک با شنیدن شرح حال شما و معاینه ریه و گره های لنفاوی از روش های زیر برای تشخیص بیماری سل استفاده خواهد نمود.
- تزریق ماده توبرکولین PPD (عصارهی باکتری سل) به دست کمی بالاتر از ساعد که پس از آن دایره ای به دور محل تزریق کشیده می شود و پ از دو یا سه روز محل تزریق توسط پرسنل آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفته و در صورت وجود هر گونه سفتی،برآمدگی ،تورم یا قرمزی احتمال ابتلا به این بیماری برای فرد مطرح می شود .این روش که به تست پوستی شهرت دارد متاسفانه به صورت 100% دقیق نبوده و ممکن است جواب مثبت یا منفی کاذبی را به همراه داشته باشد.
- آزمایش خون، رادیوگرافی از قفسهی سینه و آزمایش خلط از سایر روش های کاربردی برای تشخیص وجود باکتری سل در بدن به شمار می آیند.
در نهایت بهتر است بدانید تشخیص بیماری سل در کودکان به مراتب سخت تر از تشخیص این بیماری در بزرگسالان می باشد.
بیماری سل چگونه درمان می شود؟
آیا بیماری سل درمان دارد ؟ در بیشتر موارد پس از تشخیص این بیماری می توان آن را به وسیله دارو درمان نمود .انتخاب شیوه درمان مناسب بر اساس سن و وضعیت جسمانی بیمار، نوع سل (فعال یا پنهان) و محل عفونت (ریهها، مغز، کلیه) صورت می گیرد.قوی ترین داروهای ضد سل قرص های ایزونیازید ، ریفامپین ،اتامبوتول و پیرازینامید می باشدکه معمولا به مدت 12 – 9 ماه همراه با برخی آنتی بیوتیک های قوی برای بیمار تجویز می شود .کامل کردن دورهی درمان بیماری سل از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در صورت از بین رفتن علایم بالینی بیمار همچنان موظف است تا روند درمان را ادامه داده و در زمان های تعیین شده از سوی پزشک برای ویزیت مجدد مراجعه نماید .خوشبختانه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در منطقه دار آباد تهران تمامی امکانات لازم در زمینه تشخیص، درمان و پیشگیری را داراست .
بیماری سل و درمان آن با طب ابوعلی سینا
عوامل ایجاد یا تشدید کننده این بیماری استفاده ی کم از نور خورشید، انزوا طلبی، مجرد بودن، عدم استفاده از سبزی مقدار کافی، هوای آلوده و خشک، فشارهای عصبی و افسردگی، ژله، زیره، هل، نیش زنبور عسل، مرباهای مختلف، استحمام در آب سرد، بستن کامل پنجره ها می باشد .
برای درمان گیاهی بیماری سل استفاده از دستگاه های تصفیه کننده هوا در منزل، روزی یک سیب قرمز با پوست، جویدن یک عدد سیر (هر روز)، تنتور سیر( 35 عدد سیر در یک لیتر سرکه سفید- روزی سه نوبت هر بار 10 قطره با آب)، فندق خام، از «شنبلیله– پوست خیار سبز- کرفس- هویج» هر روز استفاده شود؛ عسل، تنتور تاج الملوک را روی قند بچکانید و با چای میل کنید؛ جوشانده ی رقیق مریم گلی را با کمی عسل میل کنید؛ آب ترب سیاه یا سفید + عسل، آب شلغم خام+ کمی عسل (هر ساعت یک بار کمی مک بزنید)، استنشاق (سیر و پیاز رنده شده) (روزی دو سه بار) فرفیون+ فلفل سفید را (به مقدار مساوی) پودر کنید و با عسل معجون بسازید و به مدت سه شب هر شب یک تکه کوچک میل کنید؛ قرص سرطان، همیشه و در تمام فصول لای پنجره به اندازه یکی دو انگشت باز باشد؛ دمکرده گیاه دارویی پای خر، ذرت، روغن ذرت، گل ارمنی، گل قند (روزی 20 گرم)، مغز گردو، سویا، تنتور گیاه دم اسب، کنجد توصیه می شود.
چگونه از ابتلا به بیماری سل پیشگیری نماییم؟
برای پیشگیری از بروز بیماری سل کافی است به نکات زیر توجه نمایید:
- از تماس با افراد مبتلا به این بیماری خودداری نموده و در صورت ابتلا به محل کار یا مدرسه نروید و در خانه بمانید .
- برای پوشاندن دهانتان از ماسک استفاده کنید .
- در محل زندگی خود از سیستم تهویه مناسبی استفاده کنید .
- واکسیناسیون با واکسن ب.ث.ژ در هفته های اول تولد نوزاد
آیا بیماری سل خطرناک است؟
آیا بیماری سل خطرناک است؟ایا بیماری سل کشنده است؟ پاسخ این دو سوال مثبت بوده و بهتر است بدانید بر اساس آمارهای منتشره در هر ثانیه یک نفر به باسیل سل آلوده میشود و در هر 10 ثانیه یک نفر در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست میدهد.
بیماری سل چه عوارضی می تواند به همراه داشته باشد؟
بیماری سل در صورت عدم درمان به موقع می تواند مرگبار بوده و از طریق انتشار در جریان خون عوارضی مانند زیر را به همراه داشته باشد:
- مننژیت یا تورم غشای پوشش دهندهی مغز
- درد در ستون فقرات
- آسیب دیدن مفاصل
- آسیب دیدن کبد یا کلیه ها
- مشکلات قلبی
- وجود خون در ادرار