شنبلیله و خواص آن در طب سنتی+شنبلیله را چگونه مصرف کنیم؟

شنبلیله چیست؟

شنبلیله (Fenugreek) با نام علمی Trigonella foenum-graecum یکی از سبزیجات بسیار پر خاصیت است که مصرف آن اثرات شگفت انگیزی در درمان بسیاری از بیماری ها و تسکین علایم ناشی از آن ها خواهد داشت .طعم شنبلیله کمی تلخ بوده اما طبع شنبلیله گرم و خشک می باشد.

گیاه شناسی شنبلیله

شنبلیله گیاهی علفی ،یکساله به ارتفاع 10 تا 50 سانتی متر است که برگ های آن به صورت متناوب و ترکیبی از سه برگچه است .گل های این گیاه منفرد بوده و به رنگ زرد روشن ، بنفش یا مایل به سفید می باشد. میوه آن نیام، خمیده و به رنگ زرد حنایی تا قهوه ای بوده و بوی آن قوی و طعمش تلخ و معطر است. منشأ این گیاه نواحی مدیترانه و جنوب آسیا بوده و سرزمین هایی مانند هند، چین، پاکستان، ایتالیا، مصر، یونان  نیز برای کشت این گیاه مناسب می باشند.زادگاه اولیه این گیاه را کشور مصر دانسته اند و در بررسی آرامگاه فراعنه مصر ردپایی از این گیاه یافت شده است اما پس از تحقیقات گسترده مشخص گردید که خاستگاه اصلی این گیاه کشور هند می باشد.

ارزش غذایی و ترکیبات تغذیه ای موجود در شنبلیله

این گیاه حاوی ترکیبات ارزشمندی هم چون فیبر،پروتئین،کربوهیدرات،آهن،منگنز،منیزیم،مس،سدیم،پتاسیم،کلسیم،فسفر،ویتامین ث،ویتامنی ب12 ،ویتامین آ و آنتی اکسیدان هایی از قبیل کولین، تریگونلین، یاموجنین، سارسا ،ساپوجنین و دیوسگنین بوده و خواص دارویی و درمانی آن به شرح زیر می باشد:

خواص درمانی شنبلیله در طب سنتی

شنبلیله به عنوان یک ماده غذایی پرخاصیت برای ارتقای سطح سلامتی و درمان بسیاری از مشکلات و بیماری ها کاربرد گسترده ای دارد .شما می توانید از این گیاه به عنوان یک داروی جایگزین برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده نمایید .مهم ترین خواص درمانی شنبلیله در طب سنتی عبارت است از:

1. افزایش شیر مادران شیرده

یکی از  خواص شنبلیله از نظر طب سنتی افزایش شیر مادران شیرده است که می تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای داروها و مکمل های شیرافزا برای مادران نوزادان تازه متولد شده به کار رود .این دسته از مادران می توانند با نوشیدن چای شنبلیله میزان شیرشان را افزایش داده و ز این طریق به وزن گیری کودک خود کمک نمایند. این نوشیدنی گیاهی به علت دارا بودن ترکیبات و عناصر غذایی مفید علاوه بر افزایش کمیت شیر سبب بهبود کیفیت شیر و حفظ سلامت نوزاد می شود .

2. کاهش دردهای قاعدگی

این گیاه با دارا بودن خواص بسیار قوی در کاهش دردها و کرامپ های عضلانی ناشی از قاعدگی بسیار مفید است و مصرف آن سبب درمان اختلال قاعدگی و تنظیم رگل در زنان می شود .

3. تسکین علائم پس از یائسگی

شنبلیله با دارا بودن آنتی اکسیدان هایی مانند دیوسگنین ،ایزوفلاون‌های استروژنیک و …می تواند عوارض ناشی از فقدان هورمون زنانه استروژن در زنان یائسه را از بین برده و به بهبود علایم ناشی از یائسگی مانند تغییر خلق‌ و خو، افسردگی، گرفتگی عضلات و …کمک نماید.

4. کاهش سطح کلسترول خون

اگر مبتلا به کلسترول بالا می باشید از خواص درمانی این گیاه برای کاهش سطح کلسترول خون خود غافل نشوید .فیبر موجود در این گیاه سبب پاکسازی عروق خونی از کلسترول و سایر چربی ها شده و از این طریق خطر لخته شدن خون در شریان های عمومی بدن را نیز کاهش می دهد .

5. کاهش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی

تخم شنبلیله حاوی نوی فیبر محلول به نام گالاکتومانان می باشد بنابراین مصرف این گیاه می تواند ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش داده و با بهبود فرایند متابولیسم بدن در درمان انواع بیماری دیابت نقش تعیین کننده ای داشته باشد.

6.تسهیل فرایند گوارش

فیبر موجود در این گیاه به همراه پلی‌ساکاریدهایی مانند ساپونین (saponins)، همی‌سلولز (hemicellulose)، لیزاب (mucilage)، تانن (tannin) و پکتین (pectin) در تسهیل فرایند گوارش نقش بسزایی داشته و می تواند بسیاری از مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه و یا یبوست را درمان نماید .همچنین برای جلوگیری از بروز سرطان های مربوط به دستگاه گوارش علی الخصوص سرطان روده مصرف این گیاه را فراموش نفرمایید .ترکیب و پخته آن با عسل مسهل و شست و شو دهنده امعا و احشا ،درمان کننده بواسیر و ورم های داخلی می باشد بدین منظور از ترکیب تمر هندی،انجیر،مویز که با آب عسل مخلوط شده است استفاده کنید .

7.افزایش سایز سینه

اگر از کوچکی سینه های خود رنج می برید و علاقمندید تا با افزایش سایز سینه ،سینه هایی خوش فرم و جذاب داشته باشید از تخم شنبلیله استفاده کنید .این گیاه با متعادل نمودن سطح هورمون های زنانه در بزرگ شدن سینه ها نقش موثری دارد.

8.درمان مشکلات تنفسی

بقراط آن را برای درمان بیماری های ریوی تجویز می نمود و امروزه مشخص شده است عصاره این گیاه در درمان مشکلات تنفسی بسیار نافع است و برای این که کاملا موثر باشد بایستی از عصاره آن به مقدار 60 تا 150 گرم در آب گوشت یا شیر سرد ریخته و میل نمایند .این گیاه مقوی ریه،بازکننده و برطرف کننده و نرم کننده اخلاط سینه می باشد و برای درمان تنگی نفس، سینه دردهای مزمن و زخم داخلی سینه و برای تنگی نفس مخلوط آن با پر سیاوشان بسیار نافع است .

9.درمان لاغری و ناراحتی های کبدی

خوردن مداوم معجون این گیاه به همراه بادام و آرد گندم و شکر و عسل بسیار سودمند است .فراموش نکنید مقدار مجاز مصرف این شربت برای هر نفر در هر وعده تنها 30 گرم می باشد و از تخم خود گیاه 15 گرم می باشد.تخم این گیاه ماده ای چربی سوز است که استفاده از آن برای کاهش وزن بسیار عالی است.برای بهره مندی از خواص شنبلیله برای چاقی مصرف برگ های این گیاه می تواند باعث افزایش اشتها شده و برای درمان بی اشتهایی استفاده شود.

سایر خواص درمانی

سایر خواص درمانی این گیاه شگفت انگیز و خواص دمنوش شنبلیله درمان بیماری کم خونی،درمان شوره سر،درمان التهابات بدن و تسکین علایم ناشی از بیماری های التهابی،سلامت مو،تقویت سیستم ایمنی بدن و … می باشد.این گیاه دارویی لعابدار و ملین بوده و محلل و برطرف کننده سموم و افزاینده ادرار می باشد .ضماد این گیاه جهت برطرف نمودن ورم های داخلی و ظاهری ورم طحال و ورم رحم ،ریختن موی سر،کجی ناخن ،ترکیدگی پوست از سردی هوا یا سردی مزاج ،درمان ماه گرفتگی و آثار لک و غیره در پوست و بهبود رنگ رخسار مخلوط انجیر جهت گشودن دمل تنقیه آن جهت درمان پیچش شکم بسیار نافع است .معتقد بودند رشد موها را زیاد کرده ،درد دندان ها را برطرف کرده،تب و صرع را درمان کرده و حتی به اشخاص کم عقل شعور می بخشد .به علاوه آب و عصاره آن در درمان بیماری های پوستی و ریزش مو نافع بوده و شست و شوی پوست سر و مالش آن با محلول عصاره این گیاه که از 100 گرم شنبلیله ،الکل 90 درجه 100 گرم،اسانس ژرانیوم  ساخته می شود اثر مثبتی دارد .

نحوه استفاده از شنبلیله

شنبلیله را چگونه مصرف کنیم؟ شنبلیله گیاهی بسیار مفید و پرخاصیت است که از آن می توانید به صورت تازه و خشک شده استفاده نمایید .خاصیت شنبلیله خشک شده مشابه تازه آن بوده و در سال‌های اخیر از آن به عنوان یک ادویه‌ی خانگی برای طعم دادن به غذاها استفاده می شود .

روغن شنبلیله

روغنی که از تخم شنبلیله استخراج می شود گرم و تند ،محلل و ملین،بازکننده سر زخم های چرکی،درمان جوش غرور و سایر جوش های پوستی بسیار خوب است .و در قدیم از آن برای دفع کرم ،مرتب کردن عادت زنانگی استفاده می کردند و برای درمان و تسهیل دیر و سخت زایی و سقط جنین و برطرف کردن ورم رحم مقداری از این گیاه را درون آب ریخته و در آب آن حمام ته نشین کنند .

مضرات و عوارض جانبی ناشی از مصرف شنبلیله

اگرچه، تحقیقات و پژوهش های انجام شده تأثیرات مصرف شنبلیله بر سلامت انسان را به اثبات رسانده است، اما بهتر است بدانید زیاده روی در مصرف این گیاه می تواند مضرات شنبلیله را آشکار نموده و شما را دچار عوارض جانبی ناشی از زیاده روی در مصرف این گیاه نماید .به موارد احتیاط در مصرف شنبلیله توجه فرمایید:

1. مصرف این گیاه و فرآورده های آن می تواند در برخی افراد سبب بروز واکنش های آلرژیک گردد بنابراین در صورت مشاهده ناراحتی‌های گوارشی خفیف، اسهال و سوءِهاضمه مصرف آن را قطع نمایید.
2. با توجه به خواص شنبلیله برای رحم ،مصرف شنبلیله در دوران بارداری خطر سقط جنین را به همراه خواهد داشت.
3. مصرف زیاد و طولانی مدت این گیاه به همراه با داروهای ضد انعقادی از جمله آسپیرین سبب عدم جذب داروهای ذکر شده و کاهش اثرپذیری آن ها خواهد شد.
4. زیاده روی در مصرف آن ممکن است خطر افت قند خون را نیز به همراه داشته باشد.