گیاه مرزنگوش و فواید شگفت انگیز آن را بیشتر بشناسید

گیاه مرزنگوش یکی از گیاهان دارویی بسیار پر خاصیت است که در طب سنتی و طب مدرن در درمان بسیاری از مشکلات و بیماری ها کاربرد وسیعی دارد .این گیاه دارای خواص بی شماری است که در سلامت وب امروز به معرفی مهم ترین آن ها می پردازیم :

گیاه مرزنگوش چیست؟

گیاه مرزنگوش با نام انگلیسی Marjoram و نام علمی Origanum majana گیاهی بسیار ارزشمند و پر خاصیت است که استفاده از آن به سالیان دور باز می گردد .این گیاه بومی مناطق مدیترانه و آسیای صغیر بوده و در یونان برای معطر نمودن خانه ها از این گیاه استفاده می شده است .طبیعیت مرزنگوش گرم و خشک (صفراوی) بوده و قسمت ‌های مورد استفاده مرزنگوش شامل قسمت های رویشی گیاه، ساقه گل و برگ می باشد. نام‌های دیگر گیاه مرزنگوش شامل مرزنجوش، مرزه گوش، مردگوش، ریحان داود، عنقر، سومق و…می باشد.

مشخصات ظاهری گیاه مرزنگوش

گیاه مرزنگوش گیاهی گلدار،دو لپه ای متعلق به راسته نعناسان و تیره نعناعیان است که ارتفاعی در حدود 30 تا 60 سانتی متر دارد .سطح بیرونی ریشه قهوه ای تیره است و ساقه آن راست،منشعب،پوشیده از کرک و به رنگ سبز مایل به قرمز بوده و برگ های آن به شکل بیضوی و به رنگ سبز تیره و پوشیده از کرک می باشد.گل های مرزنگوش مجتمع سفید رنگ بوده و در خرداد تا مرداد ظاهر شده و تکثیر مرزنگوش به دو روش رویشی و تکثیر توسط بذر صورت می گیرد.دامنه انتشار این گیاه نواحی مختلف شمال ایران شهر هایی مانند لاهیجان و آستارا می باشد.

ارزش غذایی گیاه مرزنگوش

هر 100 گرم مرزنگوش حاوی 271 کیلو کالری است .این ماده گیاهی سرشار از ویتامین هایی مانند ویتامین آ،ویتامین د،ویتامین ث،ویتامین ای ،ویتامین کا و ویتامین های گروه ب بوده و املاح معدنی هم چون کلسیم،پتاسیم،آهن ،منیزیم،فسفر،روی،مس ،منگنز و سلنیوم در آن به وفور یافت می شود .

خواص درمانی گیاه مرزنگوش

مهم ترین خواص درمانی گیاه مرزنگوش در طب سنتی عبارت است از :

1.محافظت از سلامت قلب

این منبع غنی از آنتی اکسیدان ها است و از همین رو می تواند در محافظت از قلب و همچنین سایر ارگان های بدن نقش موثری داشته باشد. مصرف این گیاه به ریلکس شدن و گسترش عروق خونی و کاهش فشار خون کمک کرده و درمان بسیار مناسبی برای رفع غلظت خون می باشد.همچنین مرزنگوش دارای خاصیت ادرارآور است و باعث افزایش تولید ادرار می شود و بدین طریق آب اضافی ، نمک و سموم از بدن خارج شده و فعالیت قلب تنظیم و متعادل می گردد.

2.سلامت استخوان

مصرف منظم مرزنجوش راهی عالی برای تقویت قدرت و سلامتی استخوان های شما است. این گیاه شگفت انگیز حدود 20٪ از میزان توصیه شده روزانه ویتامین K را فراهم می کند .این ویتامین یک ماده مغذی است که به رشد استخوان های سالم کمک کرده و از بروز اختلالات استخوانی مانند پوکی استخوان جلوگیری می کند.

3.درمان دیابت

مطالعات نشان می دهد که مرزنجوش برای افرادی که مبتلا به دیابت می باشند یک انتخاب بسیار عالی است. مصرف مرزنجوش به همراه گیاهان دیگر مانند رزماری و پونه کوهی به طور موثری از ترشح آنزیم های خاصی که باعث تحمل انسولین می شوند جلوگیری کرده و در تنظیم سطح قند خون و جلوگیری از افزایش آن تاثیر بسزایی دارد .

4.درمان مشکلات خونی

مصرف این گیاه به علت دارا بودن سطح بالایی از ویتامین کا برای لخته شدن و سریع بند آمدن خونریزی ها بسیار مناسب است .آهن موجود در این گیاه از بروز کم خونی جلوگیری کرده و در تولید هموگلوبین بسیار موثر است .در واقع مصرف این گیاه به دلیل دارا بودن خواص نامبرده در بهبود سطح انرژی شما و همچنین بهینه سازی عملکرد اندام های مختلف بدن بسیار مفید است .

5.مسکن دردهای عضلانی

اسانس مرزنجوش درمانی عالی برای درد عضلات ، اسپاسم و سردردهای تنشی است. چند قطره روغن مرزنجوش و ماساژ آن بر روی ناحیه دردناک برای تسکین فوری درد آن ناحیه بسیار مفید است.

6.بهبود عملکرد سیستم گوارش

این گیاه با تحریک تولید بزاق و آنزیم های گوارشی می تواند اشتهای شما را تقویت کرده و فرایند هضم را تقویت کند. مرزنجوش همچنین به جلوگیری از بروز مشکلات گوارشی مختلف از جمله نفخ ، کولیک ، یبوست ، سوء هاضمه و عفونت معده کمک می کند و از همین رو مصرف آن برای درمان مشکلات گوارشی بسیار مفید است.

7.تقویت قدرت دفاعی بدن

مرزنجوش به دلیل وجود مواد مغذی مانند ویتامین A و ویتامین C یک ماده بسیار قدرتمند برای تقویت سیستم ایمنی است .این ویتامین ها هر دو به عنوان آنتی اکسیدان قوی عمل می کنند. ویتامین C با افزایش تعداد گلبول های سفید خون ، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و از بدن در برابر حمله مهاجمان خارجی مانند باکتری و ویروس محافظت می کند. ویتامین A نیز نقش مهمی در حمایت از عملکرد سالم سیستم ایمنی بدن دارد.

8.بهبود عملکرد سیستم عصبی

مواد مغذی موجود در این گیاه باعث تقویت فعالیت مغز شده و به جلوگیری از آسیب رساندن به سلول های عصبی کمک می کند. اسانس مرزنجوش به ماده ای مفید برای آرامش ذهن و کاهش اختلالات مانند اضطراب ، استرس و افسردگی معروف است. همچنین در درمان زوال عقل و بیماری آلزایمر نیز استفاده می شود.

9.درمان مشکلات تنفسی

از اسانس مرزنجوش می توان برای درمان مشکلات تنفسی و علائم برونشیت ، سرماخوردگی و آنفولانزا استفاده کرد. این ماده دارای خاصیت برانگیختگی است که می تواند به شل شدن مخاط و خلط در دستگاه تنفسی کمک کند. سعی کنید روغن را مستقیماً از بطری استنشاق کنید و یا چند قطره را روی گونه ها و زیر سوراخ بینی خود بمالید.

10.درمان سرماخوردگی

مرزنجوش یک داروی قدیمی برای درمان سرماخوردگی ، آنفولانزا و سرفه است. این ماده بعنوان ماده منفجره عمل می کند و به شل شدن خلط و مخاط و بیرون راندن آن کمک می کند. ساپونین موجود در این گیاه دارای خاصیت تجزیه پذیری است و به تسکین احتقان در سینوس ها و سینه کمک می کند . در نتیجه ، مرزنجوش اغلب در معالجه مشکلات تنفسی مانند آسم ، سینوزیت ، برونشیت و سرفه استفاده می شود.

11.گیاهی مفید برای زنان

مرزنجوش مدت هاست که در سلامت زنان استفاده می شود . خواص مرزنجوش برای رحم چیست؟ این ماده گیاهی می تواند به بازگرداندن تعادل میان هورمون های زنانه و تنظیم قاعدگی کمک کند. این امر نه تنها سبب تنظیم چرخه قاعدگی می گردد بلکه در کاهش علایم قاعدگی و یائسگی نیز بسیار مفید است .این گیاه در افزایش شیر مادران شیرده تاثیر بسزایی دارد و جزو گیاهان شیرافزا شناخته شده است .

12.سلامت پوست

برگ های مرزنجوش و همچنین روغن به دست آمده از آن در تولید بسیاری از محصولات پوستی مانند لوسیون ها ، کرم ها و صابون ها استفاده می شود. این گیاه مملو از آنتی اکسیدان ها است که می تواند به جلوگیری از آسیب رادیکال آزاد کمک کند. استفاده از مخلوطی از اسانس مرزنجوش و روغن زیتون یا نارگیل یک روش عالی برای جلوگیری از بروز علائم زودرس پیری مانند چروک ، لکه های تیره و خطوط ریز بر روی پوست است. مرزنجوش یک ضد عفونی کننده طبیعی است و از این رو به عنوان درمانی مناسب برای رفع آکنه ، جوش ها ، بثورات ، پسوریازیس و اگزما استفاده می شود. خاصیت ضد عفونی کننده این گیاه همچنین باعث می شود در درمان زخم ها و جلوگیری از بروز عفونت موثر باشد.

13.تقویت کننده مو

شما می توانید چند قطره روغن مرزنجوش را به نرم کننده های معمولی یا شامپو اضافه کنید تا به تقویت موهای خود و تقویت ظاهر آن کمک کنید. اسانس مرزنجوش می تواند فولیکول های مو را تقویت کند این جمله به این معنی است که موهای شما رشد بیشتری داشته و از ریزش آن جلوگیری می شود.این روغن همچنین حاوی خواص ضد قارچی است که آن را به عنوان گزینه طبیعی مناسبی برای درمان مشکلات رایج پوست سر مانند شوره سر تبدیل نموده است.

طرز تهیه روغن مرزنگوش

مرزنگوش گیاهی است خوشبو دارای شاخه های بلند و تخم آن شبیه تخم ریحان می باشد. این گیاه را به نام خدای مصری گیاه اوزیریس نامیده‌اند .در مصر قدیم هم این گیاه کاشته شده و قبل از آن که جزو گیاهان دارویی محسوب شود مصرف خوراکی داشته و طعم خوشایند آن برای مطبوع نمودن غذا ها مورد استفاده قرار می گرفته است. برای تهیه روغن مرزنگوش 50 گرم از شاخه های گلدار مرزنگوش را با 250 گرم روغن زیتون به روش بن ماری تهیه کنید. سپس روغن را صاف کنید و در داخل شیشه دربسته نگهداری کنید .روغن مرزنگوش برای درمان درد های تشنجی کرامپ و دررفتگی دردهای عضلانی و روماتیسمی بسیار مفید بوده و مصرف دارد.خواص کلی آن شبیه گیاه مریم گلی بوده و بر روی دستگاه پاراسمپاتیک و روده اثر می گذارد در موارد سرماخوردگی نیز می‌توانید از روغن این گیاه استفاده کنید.

نحوه استفاده از مرزنگوش

برگها را می توان به صورت خام یا پخته مصرف کرد.مرزنجوش به عنوان ادویه ای مفید برای طعم دهی به سس سالاد ، سبزیجات ،ترشی ها و حبوبات مورد استفاده قرار می گیرد .این ماده دارای طعمی لطیف تر نسبت به پونه کوهی است و از دانه های معطرآن به عنوان طعم دهنده در شیرینی ها ، نوشیدنی ها و غیره استفاده می شود.چای گیاهی مرزنجوش از برگ های تازه یا خشک تهیه می شود.طعم مرزنجوش به ترکیبی از آویشن ، رزماری و مریم گلی شباهت دارد.برگ ها و گل ها در غذاهای گوشتی ، سوپ ها ، سس ها ، ماکارونی و روغن آن در تهیه غذاهای یونانی و ایتالیایی مورد استفاده قرار می گیرد.

مضرات گیاه مرزنگوش

مهم ترین مضرات مرزنگوش در اثر زیاده روی در مصرف آن و یا استفاده نادرست از آن ایجاد می شود .این مضرات عبارتند از :

در صورت بروز تهوع، استفراغ و یا اسهال از مصرف این گیاه خودداری نمایید.
مصرف این گیاه توسط بیماران مبتلا به ناراحتی‌ های کلیوی ممنوع می باشد.
تماس مستقیم برگ‌ های تازه گیاه مرزنجوش، می تواند موجب متورم شدن پوست یا چشم گردد.
زیاده روی یا مصرف طولانی مدت این گیاه باعث ایجاد سرطان می‌گردد.
این گیاه قاعده آور بودن و استفاده آن برای زنان باردار مضر بوده، منجر به سقط جنین خواهد شد.
استفاده از این گیاه برای کودکان زیر پنج سال ممنوع است.