| غده تیروئید یا سپر دیس یکی از غدد درون ریز بدن می باشد که در حنجره و در جلوی گلو قرار گرفته است .این غده پروانه ای شکل علاوه بر ترشح هورمون تیروئید در بدن وظایفی نظیر جذب و انتقال ید، ساخت و ترشح تیروگلوبین، اتصال ید به تیروگلوبین به منظور ساخت هورمون‌های تیروئیدی و … را بر عهده دارد .کم کاری تیروئید از شایع‌ترین اختلالات غده تیروئید می باشد که موضوع مقاله سلامت وب امروز به دلیل اهمیت این عارضه بدان اختصاص یافته است .در نوشته امروز شما عزیزان با کم کاری تیروئید، علائم، علت‌ها، عوارض و راه های درمان آن آشنا خواهید شد . |
کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید از شایع ترین اختلالات مربوط به غده تیروئید می باشد که با داشتن علایم پراکنده و مبهم سبب بروز احساس خستگی مداوم و بی دلیل در فرد می شود .در عارضه کم کاری تیروئید بدن فرد مبتلا به میران کافی هورمون تیروئید را تولید نکرده و بدن شخص دچار کمبود هورمون تیروئید می شود.این بیماری می تواند تا مدت ها به صورت خاموش باقی بماند به نحوی که میلیون ها نفر از مردم در حال حاضر به این بیماری مبتلا هستند، اما خبری از بیماری خود ندارند .
شایع ترین علل ابتلا به کم کاری تیروئید کدام است؟
- التهاب در غده تیروئید یا هاشیموتو
- رادیوتراپی های ناحیه گردن در سرطان هایی مانند لنفوم
- درمان با ید رادیواکتیویته
- مصرف برخی از داروها از قبیل آمیودارون (کوردارون)، لیتیوم، اینترفرون آلفا و اینترلوکین
- جراحی های انجام شده بر روی غده تیروئید
- رژیم غذایی فقیر از مواد مغذی مانند ید و سلنیوم
- بارداری
- عوامل ارثی
- آسیب غده هیپوفیز
- اختلال در عملکرد غده هیپوتالاموس
نشانه های ابتلا به کم کاری تیروئید
- احساس خستگی بدون دلیل
- احساس ضعف
- افزایش وزن
- ضخیم شدن و خشکی موها
- خشکی پوست
- رنگ پریدگی و خشن شدن پوست
- ریزش مو
- عدم تحمل سرما
- گرفتگی عضلانی
- یبوست
- افسردگی
- از دست دادن حافظه
- سیکل قاعدگی غیر طبیعی
- کاهش میل جنسی
کم کاری تیروئید در چه افرادی بیشتر از سایرین دیده می شود؟
- زنان
- احتمال ابتلا به بیماری خود ایمنی در یکی از نزدیکان
- سفید پوستان
- افراد مسن
- افراد مبتلا به بیماری هایی نظیر دیابت نوع ۱، ام‌اس، آرتریت روماتوئید، بیماری سلیاک، بیماری آدیسون و…
کم کاری تیروئید چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص کم کاری تیروئید کافیست به یک متخصص غدد مراجعه کنید .کم کاری تیروئید به وسیله یک آزمایش خون ساده که نیاز به ناشتایی ندارد به سادگی قابل تشخیص می باشد .آزمایش کم کاری تیروئید شامل بررسی سطح هورمون های تحریک‌کننده تیروئید (TSH)و T4 (تیروکسین)و T3 می باشد .در صورتی که نتیجه آزمایش غیر عادی باشد پزشک انجام یک سونوگرافی تیروئید یا اسکن تیروئید را به فرد توصیه می کند.
کم کاری تیروئید چگونه درمان می شود؟
پس از تشخیص کم کاری تیروئید در شما ، بهترین درمان قطعی کم کاری تیروئید مصرف داروی کم کاری تیروئید به نام قرص هورمون تیروئید (لووتیروکسین) یک بار در روز، (ترجیحاً در صبح) می باشد .تعیین دوز مصرف این دارو برای درمان کم کاری تیروئید با توجه به شرایط بیمار و میزان کم کاری تیروئید تعیین می شود لذا از افزایش و یا کاهش خودسرانه دارو برای جلوگیری از بروز عوارض ناخواسته به شدت پرهیز نمایید.
تذکرات لازم در مورد مصرف داروی کم کاری تیروئید
- در صورت مصرف داروهای کاهنده کلسترول خون ،مکمل های آهن و یا داروهای ضد تشنج برای جلوگیری از تداخلات دارویی این موضوع را به پزشکتان اطلاع دهید .
- در صورت بروز کم کاری تیروئید در بارداری و یا شیردهی در مورد مصرف این دارو با پزشکتان مشورت نمایید .
خطرات و عوارض کم‌کاری تیروئید
از آن جا که میزان نیاز بدن از این هورمون به میزان مشخصی می باشد بنابراین در صورت افزایش هورمون TSH در خون بیماری گواتر اتفاق می افتد و در صورت عدم درمان ممکن است سبب بروز عوارضی نظیر افسردگی شدید و مهلک، نارسایی قلبی و یا کما در برخی افراد شود .
کم کاری تیروئید در نوزادان
کم کاری تیروئید در نوزادان می تواند سبب بروز اختلال در سیستم عصبی و رشد مغزی در آنان شود .برای تشخیص این عارضه انجام تست کم کاری تیروئید (گرفتن نمونه خون از پاشنه پای کودک ) 3 تا 5 روز پس از تولد در مراکز بهداشت و یا سایر مراکز درمانی برای اطمینان از سلامتی نوزاد و یا تشخیص و درمان به موقع این بیماری از ضروریات مهم می باشد .چرا که در صورت تشخیص به موقع می توان از عوارض برگشت ناپذیر و غیرقابل جبران آن مانند کاهش بهره هوشی و یا عقب ماندگی ذهنی جلوگیری نمود .
مواد غذایی مفید برای مبتلایان به کم کاری تیروئید
غده تیروئید برای تولید مقادیر کافی هورمون های تیروئیدی به عناصری از قبیل سلنیوم و ید نیازمند است. بنابراین برای استفاده از رژیم غذایی کم کاری تیروئید مواد غذایی حاوی این عناصر را به برنامه غذایی خود اضافه کنید تا بتوانید با این بیماری مقابله نمایید .بنابراین از مصرف ماهی های چرب ،مغزهای خام غافل نشده و با افزودن مواد غذایی حاوی فیبر نظیر غلات سبوس‌دار از بروز یبوست جلوگیری نمایید .
ممنوعیت های غذایی در افراد مبتلا به کم کاری غده تیروئید
زیاده روی در مصرف مواد پروتئینی و مواد غذایی حاوی هورمون زنانه استروژن نظیر سویا می‌تواند خطر ابتلا به کم‌کاری تیروئید را افزایش بدهد. همچنین مصرف سبزی‌های کلمی مانند کلم بروکلی و کاهو پیچ قابلیت تیروئید برای جذب یُد را مختل کرده و ترشح هورمون تیروئید توسط غده تیروئید را مختل نمایند .بنابراین علاوه بر مواد غذایی یاد شده مصرف مواد غذایی سرخ‌کردنی ،کره، سس مایونز، کره مارگارین و گوشت های چربی‌دار را به حداقل رسانده و مصرف کافئین را محدود نمایید .
درمان گیاهی کم کاری تیروئید
جهت درمان گیاهی کم کاری تیروئید می توانید علاوه بر مصرف دارهای شیمیایی از روغن نارگیل ،گیاه نعناع ،سرکه سیب و روغن اسطوخدوس استفاده فرمایید .روغن نارگیل باعث افزایش سوخت و ساز بدن ،نعناع باعث تحریک ترشح هورمون های بدن می شود .با سرکه سیب و روغن اسطوخدوس نیز می توانید علایم ناشی از این عارضه را کاهش داده و از افزایش وزن ،اختلال خواب, افسردگی و استرس ناشی از این بیماری جلوگیری نمایید .