بارداری و توانایی بخشیدن زندگی جدید به یک فرد در این دنیا مطمئنا بزرگترین برکت است. با این وجود، تمام بارداری ها در معرض سعادت نیستند؛ یکی از دلایل آن زمانی است که پزشک شما اعلام می کند که بارداری شما بارداری خارج رحمی است.اما بارداری خارج رحمی چیست؟در مقاله سلامت وب امروز هر آن چه که در مورد بارداری خارج رحمی ،علایم ،نحوه تشخیص و درمان آن می بایست بدانید برایتان بیان شده است . |
بارداری خارج رحمی چیست؟
بارداری خارج رحمی (EP) نوعی وضعیت نامطلوب بارداری است که متاسفانه برخی از زنان باردار آن را تجربه می کنند .ایده آل ترین محل برای پرورش سلول تخم لقاح یافته محیطی به نام رحم مادر است . با این حال، اگر آن سلول تخم در خارج از محیطی به جز رحم قرار گیرد بارداری خارج رحمی اتفاق افتاده است. در اکثر بارداری های خارج رحمی تخم های بارور شده خود را به لوله فالوپ متصل می کنند، بنابراین این نوع حاملگی نیز گاهی به عنوان حاملگی لوله ای شناخته می شود.لوله های فالوپ به گونه ای طراحی شده اند که بر خلاف رحم می توانند جنین رو به رشد را پشتیبانی نمایند. از این رو، این فرم بارداری نیازمند توجه فوری و درمان است. این نوع بارداری غیر معمول نیست و احتمال بروز آن در هر زن یک به پنجاه می باشد.
علل بروز بارداری خارج رحمی
در برخی از موارد که در زیر بیان می شود بارداری خارج رحمی اتفاق می افتد که با هم مهم ترین علت حاملگی خارج از رحم را مرور می نماییم:
- التهاب یا عفونت لوله فالوپ که منجر به انسداد آن می شود
- سابقه انجام جراحی های شکمی و رحمی
- وجود بافت اسکار بر روی رحم یا لوله فالوپ
- چسبندگی های رحمی و لگنی
- غیر طبیعی بودن شکل لوله فالوپ به دلیل نقص زایشی
- بالا بودن سن مادر و بارداری پس از 35 سالگی
- ابتلا به عفونت های لگنی
- سابقه سقط جنین
- کشیدن سیگار
- حاملگی زمانی که IUDدر داخل رحم قرار دارد.
- ناباروری
- مصرف داروهای ضد بارداری
- سابقه ابتلا به آندومتریوز
بارداری خارج رحمی با چه علایمی شناخته می شود؟
علایم بارداری خارج رحمی معمولا با علایم معمولی بارداری کاملا متفاوت می باشد از این رو با با وجود این علایم خاص پزشک می تواند وجود بارداری خارج رحمی را سریعا در شما تشخیص دهد .اصلی ترین علایم بارداری خارج رحمی موارد زیر می باشد:
- احساس درد شدید در شکم و لگن اصلی ترین علامت بارداری خارج رحمی است .شدت این درد در افراد مختلف متفاوت بوده و حتی در برخی موارد این درد در ناحیه شانه و گردن نیز احساس می شود .
- حساس شدن سینه ها
- خونریزی های شدید واژینال که میزان آن از خونریزی های لکه بینی بسیار بیشتر است .
- وجود مشکلات ناگهانی در عملکرد دستگاه گوارش
- احساس خستگی و ضعف تمام وقت
- سردرد ،سرگیجه یا غش کردن
توصیه می شود در صورت بارداری بلافاصله پس از اینکه هر کدام از علایم بالا را مشاهده نمودید سریعا به پزشک خود مراجعه کنید.
بارداری خارج رحمی چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورت مشاهده هر یک از علایم فوق سریعا به پزشک خود مراجعه کنید تا معاینات اساسی شما آغاز شود .تشخیص حاملگی خارج از رحم با آزمایش خون و سونوگرافی به سادگی امکان پذیر می باشد .در این آزمایش سطح هورمون بارداری((HCG، و هورمون پروژسترون در خون شما بررسی می شود که به طور معمول میزان بتا در بارداری خارج رحمی عموما بالا و میزان پروژستون پایین است .و با انجام سونوگرافی یا اسکن های رحمی وضعیت جنین را بررسی می نماید که در بسیاری از موارد جنین مرده است .البته یک روش به نام Culdocentesis نیز ممکن است انجام شود. در این روش یک سوزن در بالای مهبل یعنی فضای پشت رحم و جلوتر از راست روده قرارمی گیرد. اگر خون در این فضا یافت شود، می تواند یک لوله فالوپی شکسته یا بارداری خارج رحمی را نشان دهد.
بارداری خارج رحمی چگونه درمان می شود؟
متأسفانه در بارداری خارج رحمی عموما نمی توان جنین را نجات داد. انتخاب شیوه درمان در این زمینه معمولا با توجه به عواملی از قبیل علائم، زمان بارداری و میزان هورمون بارداری (گونادوتروپین مزمن انسانی یا hCG) در خون شما انجام شده و سپس پزشک برای لغو بارداری ،قبل از رشد و پیشرفت بیش از اندازه جنین بهترین گزینه درمان را به شما پیشنهاد می دهد. شایع ترین روش های درمان حاملگی خارج از رحم شامل موارد زیر می باشد:
1- مدیریت بارداری
اگر بارداری در مراحل اولیه باشد و شما هیچ علامتی از بارداری خارج رحمی نداشته باشید می بایست تحت نظر پزشک باشید چرا که بارداری های خارج رحمی به طور معمول از هفته ششم بارداری قابل تشخیص می باشد .در این دوره پزشک از اقدامات زیر برای مدیریت بارداری در شما استفاده می کند:
- انجام آزمایش خون منظم برای بررسی میزان هورمون بارداری
- درمان بالا بودن بیش از حد هورمون بارداری
- درمان خونریزی واژینال با استفاده از آمپول و یا شیاف های پروژسترون
- استفاده از پاراستامول برای از بین بردن دردهای شکمی و لگنی
2- دارو درمانی
در صورت تشخیص زودرس بارداری خارج رحمی از دارویی به نام متوتروکسات که دارویی رایج در درمان بیماری روماتیسم است برای متوقف نمودن بارداری و عدم پیشرفت ان استفاده می شود .نحوه مصرف این دارو به صورت تزریق عضلانی می باشد.پس از تزریق این دارو انجام ازمایش خون به صورت منظم ضروری بوده و در صورت نیاز دوز دوم این دارو تزریق می شود .در صورت عدم پاسخگویی این شیوه جراحی لازم الاجرا می باشد .
3- عمل جراحی
جراحی برای درمان بارداری خارج رحمی عموما به شیوه لاپاراسکوپی قابل انجام است .در حین این جراحی پس از بیهوشی عمومی بیمار برش کوچکی بر روی شکم بیمار ایجاد می شود و سپس لوله لاپاراسکوپ از طریق برش وارد بدن می شود و لوله فالوپ آسیب دیده حاوی بارداری از بدن خارج می شود و یا بارداری بدون حذف لوله های فالوپ از بین می رود.در واقع جراحی لاپاراسکوپی شامل تعمیر و یا حذف لوله های فالوپی بوده و در صورت عدم موفقیت لاپاروسکوپی لاپاراتومی انجام می شود. در حین انجام لاپاراتومی جراح برشی بزرگ روی شکم شما ایجاد می کند تا بدین طریق بتواند خونریزی را متوقف نموده و در صورت امکان لوله ی فالوپ را ترمیم نماید. پس از این جراحی، اگر Rh خون شما منفی باشد،شیوه درمانی به نام anti-D rhesus prophylaxis بر روی شما اعمال خواهد شد .در این شیوه با تزریق دارویی از بروز بیماری rhesus در بارداری های بعدی شما جلوگیری خواهد شد .
مراقبت های لازم پس از درمان بارداری خارج رحمی
- پس از درمان بارداری خارج رحمی می بایست تا سه ماه از روش های پیشگیری از بارداری استفاده نمایید.
- از استعمال دخانیات جدا پرهیز نمایید .
- از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز نمایید .
- از ابتلا به یبوست جلوگیری نمایید.
- مراقبت های توصیه شده توسط پزشکتان را جدی گرفته و حتما بدان ها عمل نمایید.
چگونه از بروز بارداری خارج رحمی جلوگیری نماییم؟
اگر چه پیشگیری از بارداری خارج رحمی امکان پذیر نمی باشد اما می توانید با مراقبت از سلامت باروری خود احتمال بارداری خارج از رحم را کاهش داده و با انجام معاینات منظم و دوره ای و غربالگری های لازم در این زمینه از بروز بارداری خارج رحمی تا حدود بسیار زیادی پیشگیری نمایید .