| اسید معده برای هضم غذا ضروری می باشد .با این حال اگر میزان اسید معده افزایش یابد می تواند منجر به بروز بیماری های گوارشی مانند ریفلاکس معده شود .افزایش اسید معده با نشانه های ناراحت کننده ای مانند نفخ معده و شکم،احساس سوزش در معده یا پشت گلو،سرفه های خشک،خس خس سینه و درد قفسه سینه همراه می باشد .بنابراین با شناسایی علل افزایش اسید معده و ایجاد تغییر در شیوه زندگی برای کاهش اسید معده با استفاده از یک برنامه و رژیم غذایی و یا استفاده از روش های طب مدرن یا طب گیاهی و خانگی می توانید به راحتی از افزایش اسید معده و بیماری های مرتبط با آن جلوگیری نمایید . |
اسید معده چیست؟
اسید معده به صورت طبیعی توسط معده برای تجزیه غذا و محافظت از دستگاه گوارش در برابر عفونت تولید می شود .میزان متعادل اسید معده سبب هضم ببهتر غذا و سایر فرایند گوارش خواهد شد اما در صورت ترشح بیش از حد اسید معده شاهد ایجاد درد در معده ،سوزش سر دل و رفلاکس معده خواهیم بود .بنابراین برای جلوگیری از بروز چنین پدیده ای می بایست علل و دلایل افزایش معده را شناسایی نماییم تا از افزایش آن جلوگیری نماییم .در ادامه سلامت وب امروز شما با علل افزایش اسید معده آشنا می شوید .
علل موثر در افزایش اسید معده
اکنون که دانستید اسید معده چیست ؟با علل موثر در افزایش آن آشنا شوید:
- مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی
- مصرف مواد غذایی خاصی چون مرکبات ،قهوه و …
- غذاخوردن سریع
- دراز کشیدن پس از صرف غذا
- مصرف میان وعده پیش از خواب
- چاقی
- بارداری
- ابتلا به برخی از بیماری ها
- مصرف داروهای خاص مانند آسپرین، ایبوپروفن، شل کننده های عضله یا داروهای فشار خون
- استعمال دخانیات
علایم افزایش اسید معده
در ورودی معده دریچه ای به شکل ماهیچه ای حلقوی به نام اسفنکتر تحتانی مری وجود دارد. این دریچه پس از عبور غذا از آن بلافاصله بسته می شود.اما اگر این دریچه بسته نشود یا گاه و بی گاه باز شود، اسید معده به داخل اسفنکتر وارد شده و سبب سوزش قفسه سینه یا سوزش معده می شود.شایع ترین علایم ترشح زیاد اسید معده عبارت است از:
- سوزش معده تا گلو
- استفراغ و برگشت اسید ترش یا تلخ به داخل گلو یا دهان
- نفخ
- آروغ زدن
- سکسکه
- اشکال در بلع غذا
- کاهش وزن بدون دلیل
- خس خس سینه
- سرفه های خشک
- گرفتگی صدا یا سینه
- گلو درد مزمن
افزایش اسید معده و بروز گاستریت
سوزش سر دل ممکن است در برخی مواقع نشانه ابتلا به بیماری گاستریت باشد. گاستریت معده در اثر التهاب مایع معده که اغلب ناشی از وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری است اتفاق می افتد و ممکن است باعث زخم معده شود. اختلالات خود ایمنی، استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند NSAID ها مانند ایبوپروفن نیز می تواند باعث ایجاد گاستریت شود. علائم معمول گاستریت عبارتند از: سوء هاضمه ،سوزش سر دل ،درد شکم ،سکسکه ،از دست دادن اشتها ،حالت تهوع و استفراغ و یا وجود خون در مدفوع یا تیره شدن مدفوع
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
متاسفانه در برخی مواقع سکته قلبی، آنژین صدری ، و حمله قلبی با علایم افزایش اسید معده اشتباه گرفته می شوند و بروز آن ها سبب سوزش سر دل می شود و در نتیجه به علت دارا بودن علایم مشابه فرد از مراجعه سریع به پزشک خودداری می نماید .اما بهتر است بدانید در صورت سوزش سر دل به همراه علایمی چون افزایش فشار خون ،فشار، تنگی، درد، یا احساس فشار یا خستگی در قفسه سینه یا بازوهایتان که ممکن است به گردن، فک و یا پشت سرایت کند هر چه سریع تر برای جلوگیری از بروز عوارض ناخواسته به پزشک مراجعه نمایید .بنابراین مراجعه سریع به پزشک در هنگام مشاهده علایم افزایش اسید معده به علت مشابهت آن با بیماری های ذکر شده را جدی بگیرید .
افزایش اسید معده چگونه تشخیص داده می شود؟
- عکسبرداری با اشعه ایکس با خوردن محلول باریم
- فشارسنجی مری
- اندازه گیری pH برای تعیین اسید در مری
- آندوسکوپی و بافت برداری
افزایش اسید معده چگونه درمان می شود؟
- استفاده از آنتی اسیدها یا داروی اسید معده مثل alka-seltzer، maalox، mylanta، rolaids یا Riopan برای خنثی نمودن ازدیاد اسید معده
- مصرف مسدود کننده های H2 (Pepcid, Tagamet, Zantac) جهت کاهش تولید اسید معده
- مصرف استفاده از مهارکننده های پمپ پروتون (Prilosec, Prevacid, Protonic, Aciphex, Nexuim) جهت کاهش مقدار اسید معده
- مصرف پروکینتیک ها (Reglan, Urechloine) جهت تقویت اسفنکتر تحتانی مری
در نهایت با استفاده از روش های جراحی مانند جراحی به نام فوندوپلیکاسیون از برگشت اسید معده جلوگیری به عمل می آید.همچنین برای بهبود علایم افزایش اسید معده و درمان آن به روش های درمانی خانگی که در زیر ارائه می شود توجه فرمایید .
1-خوب بخوابید
عدم خوابیدن به اندازه کافی باعث افزایش تولید هورمون استرس می شود که این امر می تواند باعث افزایش اسید معده و در نتیجه ریفلاکس معده شود.بنابراین اگر از آپنه خواب یا بی خوابی رنج می برید، برای درمان آن با پزشک خود صحبت کنید. برای داشتن خوابی راحت به یک محیط آرام، تاریک و خنک نیاز دارید .قبل از خواب از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین خودداری کنید .
2- نحوه خوابیدن خود را اصلاح کنید
برای جلوگیری از افزایش اسید معده و سوزش سر دل به پهلو بخوابید و از وارد کردن هر گونه فشار به ستون فقرات، ناحیه کمر، و پایین کمر خودداری نموده و حتما یک بالش را بین زانوهای خود قرار دهید تا از ریفلاکس معده جلوگیری کنید.
3- از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید
نوع لباس شما ممکن است بر ریفلاکس اسید معده تاثیر بگذارد.بنابراین اگر شما اضافه وزن دارید از پوشیدن لباس تنگ خودداری کنید چرا که پوشیدن لباس تنگ می تواند فشار در ناحیه شکمی شما را افزایش داده و محتویات معده را به مری شما وارد نماید .
4- اجتناب از کشش بدن یا خم شدن پس از وعده های غذایی
به طور کلی، شما باید حداقل4-5 ساعت پس از خوردن از انجام ورزش اجتناب کنید. اگر اغلب رفلاکس اسید یا سوزش معده دارید، حتی خم شدن، کشش اعضای بدن یا بالا رفتن از پله ها می تواند در تقویت این حالات موثر باشد و آن را تشدید نماید.
5- غذایتان را خوب و به آرامی میل نمایید
خوردن غذا به آرامی سبب هضم بهتر غذا و در نتیجه کاهش یا جلوگیری از نشانه های سوزش سر دل خواهد شد. همچنین این فرایند با آزاد کردن آنزیم های غذا، جذب مواد مغذی را در بدن افزایش داده و می تواند در کاهش وزن شما تاثیر داشته باشد.
6-سیگار کشیدن را ترک نمایید
مطالعات نشان می دهد که سیگار کشیدن ترشح اسید معده را افزایش می دهد و سبب رفلاکس عضلات و آسیب دیدن غشاهای مخاطی محافظ خواهد شد. سیگار کشیدن باعث کاهش بزاق می شود و بزاق به خنثی سازی اسید کمک می کند. علاوه بر این، سیگار کشیدن می تواند به آمفیزم ریوی منجر شود، وضعیتی که در آن کیسه های هوا ریه ها آسیب دیده و بزرگ می شوند و موجب سختی تنفس می شوند.
7- آب زیاد بنوشید
آب دارای pH خنثی است که نوشیدن آن می تواند به خنثی کردن اسید معده کمک کند و بدن شما به راحتی مواد مغذی را جذب کند. کاهش مصرف آب در طی روز می تواند سبب از دست دادن آب بدن و در نتیجه سردرد، تحریک پذیری، سرگیجه، ضربان قلب نامنظم و تنگی نفس شود.
8-از یک برنامه غذایی مدون و منظم پیروی نمایید
با پیروی از یک برنامه غذایی مناسب و منظم از مصرف مواد غذایی که سبب سوزش سر دل و یا ازدیاد اسید معده می گردند خودداری کنید .غذاهای روزانه خود را یادداشت کنید تا با مشاهده علایم افزایش اسید معده پس از صرف هر کدام از آن ها آن را از برنامه غذایی خود حذف نمایید .
9- میزان حجم غذای خود را کاهش دهید
خوردن 5-6 وعده غذایی کوچک در هر روز سبب هضم بهتر غذا ،کاهش وزن و افزایش سطح انرژی بدون ایجاد ریفلاکس اسید می شود. .بنابراین با کوچکتر کردن حجم غذای مصرفی و اضافه کردن وعده های مصرف غذا به سلامت معده خود کمک کنید.
10-از مصرف غذاهایی که اسید معده را افزایش می دهند اجتناب کنید
کربوهیدرات های تصفیه شده، غذاهای سرخ شده و فرآوری شده، نوشیدنی های شیرین، گوشت قرمز، روغن هیدروژنه و مارگارین می توانند التهاب مری را افزایش دهند. مصرف مواد غذایی چرب و ثقیل ،غذاهای سرخ شده باعث کاهش فشار اسفنکتر مری (LES) و تاخیر در تخلیه معده می شود، در نتیجه اسید معده افزایش می یابد. فلفل چیلی و فلفل سیاه حاوی ترکیباتی مانند کپسایسین و پیپریرین است که می توانند تولید اسید معده را افزایش دهند بنابراین از مصرف آن ها اجتناب کنید.
11- از مواد غذایی سالم استفاده کنید
برای کاهش اسید معده چه بخوریم؟ مصرف مواد غذایی سالم التهاب مری و معده را کاهش می دهند و سبب بهبود فرایند گوارش در شما می گردند . غذاهای مفید برای کاهش اسید معده شامل سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج یا کلم که دارای آنتی اکسیدان ها و فیبرهای گیاهی هستند ،آرتیشو و فلفل شیرین که دارای ویتامین C بالایی می باشند،دانه های کامل مانند برنج قهوه ای، بلغور، جو دوسر، و دانه های کتان به علت دارا بودن سدیم بالا و گوشت بوقلمون، بلدرچین و مرغ و ماهی های چرب مانند ماهی آزاد، ماهی تن و ساردین و آجیل هایی مانند بادام یا گردو می باشد.
12- میوه بخورید
مصرف میوه هایی مانند مرکبات یا گوجه فرنگی به علت دارا بودن اسید سیتریک می تواند خطر ابتلا به سوزش سر دل و GERD را در شما افزایش دهد. مصرف میوه های غیر مرکبات ممکن است به کاهش اسید معده کمک کند. پس سیب، موز، خیار و هندوانه را حتما در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید.
13-از روغن پخت و پز سالم استفاده کنید
مصرف برخی از روغن های گیاهی مانند کلزا، زیتون و سویا به علت داشتن سطح بالایی از امگا 3 و امگا 6 و سایر اسید های چرب ضروری به منظور جلوگیری از سوزش سر دل و یا خنثی کردن اسید معده بسیار سودمند است .
14- از پروبیوتیک ها غافل نشوید
پروبیوتیک ها باکتریهایی هستند که در معده و روده یافت می شوند و به بهبود سلامت گوارشی کمک می کنند، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و با التهاب مبارزه می کنند. پروبیوتیک ها را می توان در ماست، نوع خاصی از شیر، محصولات سویا و مکمل های غذایی یافت.
15- از مصرف سیر و پیاز اجتناب کنید
در حالی که سیر و پیاز باعث افزایش اسید معده نمی شوند،اما مطالعات نشان داده اند که مصرف آن ها ممکن است علائم رفلاکس معده و سوزش سر دل را تشدید نمایند. سیر و پیاز ممکن است اسیدیته وعده غذایی را افزایش داده و در نتیجه باعث رفلاکس شوند.
16-چای بابونه را بنوشید
بر اساس مطالعات انجام شده مصرف بابونه آلمانی التهاب را کاهش داده و به کاهش علائم گوارشی کمک می کند. برای تهیه چای بابونه، 2-4 گرم گل بابونه خشک را در یک فنجان آب گرم به مدت 5 دقیقه بجوشانید و پس از صاف کردن آن را میل نمایید.
17- از زنجبیل استفاده کنید
تحقیقات نشان می دهد که مصرف 1-2 گرم زنجبیل خام یا پودر ریشه زنجبیل حداقل یک ساعت قبل از غذا می تواند نشانه های سوزش سر دل و GERD را کاهش داده و از معده شما در برابر عوارض اسید معده محافظت نماید. زنجبیل همچنین می تواند به کاهش علائم تهوع، استفراغ و التهاب ناشی از اسید پشتیبان در مری کمک کند.
18- آدامس بجوید
جویدن قطعه ای از آدامس بدون شکر نیم ساعت بعد از غذا می تواند سوزش سر دل را کاهش دهد، زیرا تولید بزاق را تحریک می کند.
19- از عوارض جانبی داروهای دیگر، از پزشک خود بپرسید
بعضی از داروهایی که برای سایر بیماری ها مصرف می کنید ممکن است علائم شما را بدتر کند .این داروها عبارتند از:
- داروهای ضد التهابی مانند آسپیرین
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- آرام بخش ها
- آنتی بیوتیک ها
- پتاسیم و یا مکمل های آهن
ازدیاد اسید معده از دیدگاه بوعلی سینا
عوامل ایجاد یا تشدید کننده شامل انگل ها،آسپرین،تتراسایکلین،داروهای ضد التهاب شیمیایی (مانند کورتون ها) ،اسفناج،خوراکی های ترش و بی مزه(سردی)،افسنطین،صبر زرد،ریشه اگیر ترکی،کمبود سدیم،ویتامین ب و مصرف زیاد ویتامنین ث می باشد .برای درمان مصرف روزی دو عدد کپسول خاکستر گیاه دم اسبی،خوراکی های گرم (تند و شیرین)،عرق تاتوره علفی،جوشانده ریشه رجل الاسد،تنظیم برنامه غذایی به صورت هشتاد درصد میوه و سبزی و بیست درصد گوشت و لبنیات و نان،ماست+گردو +نعناع+نرخون+شوید فراموش نشود.